نقد ساختاری مناظره فطرت بخارایی (مناظره: نخستین گام ها در رمان نویسی فارسیِ تاجیکی در ماوراءالنّهر)

نویسنده
تقاطع جلال آل احمد و چمران، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
آثار فارسی عبدالرّئوف فطرت بخارایی (1886-1938م) در ماوراءالنّهر از نخستین نمونه های نظم و نثر نوین فارسیِ تاجیکی در این منطقه است. مناظرۀ مدرّس بخارایی با یک نفر فرنگی در هندوستان دربارۀ مکاتب جدیده، معروف به مناظره (استانبول، 1328ق/1910م)، علاوه بر آنکه نخستین اثر منثور و روایی این نویسنده و شاعر ماوراءالنّهری است، اوّلین اثر مستقلِّ نوشته شده به زبان فارسی در ادبیّات نوینِ فارسیِ تاجیکی در این منطقه نیز به شمار می‌رود که در قالب رمان کوتاه/ داستان بلند به تبیین جدال «سنّت و تجدد و قدیم و جدید» با یکدیگر پرداخته است. این کتاب از نظر محتـــوا در زیرمجموعۀ رمان‌های رسالتی، یعنی رمانِ انتقادِ اجتماعی قرار می‌گیرد. در این مقاله، مناظره از منظر ساختار و عناصر داستانی نقد و تحلیل، و نقش برجستۀ آن در بنیان‌گذاری ادبیّات نمایشی و نیز شکل‌دهی و تثبیت زبان و ادبیّات نوینِ فارسیِ تاجیکی در بخارای آغاز قرن بیستم بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله English

The Structural Criticism of Fitrat-e Bukharaie's Monäzere (Monäzere: the first steps in Tajiki Farsi novel writing in Transoxania)

نویسنده English

Ebrahim Khodayar
Tarbiat Modares University
چکیده English

The Persian works of Abdalrauf Fitrat-e Bukharaie (1886-1938) in Transoxania (mā wara` an-nahr) are of the first new prose and poetry instances of Tajiki Farsi in this region. The Monäzere (Debate) of Modarres-e Bukharaie with a European in India on the new schools, known as Monäzere (Istanbul, 1910), in addition to be the first prose and narrative work of this writer and poet of Transoxania, is the first independent Tajiki Farsi work in new Tajiki Farsi literature in this region, that describes the conflict between modernity and tradition in the form of short novel/long short story. This book is classified under thesis novels, i.e. problem novels so far as content is concerned. The present article tries to criticize and analyze the Monäzere from the view point of structure and story elements and further explore its outstanding role in founding dramatic literature and forming or establishing the new Tajiki Farsi literature in the Bukhara in the early twentieth century.

کلیدواژه‌ها English

Monäzere (Debate)
Fitrat-e Bukharaie
Structural Criticism
New Tajiki Novel Writing
Problem Novels