مفهوم دوره در مطالعات ادبی

نویسنده
ناصرقلی سارلی
دانشگاه تربیت معلّم تهران
چکیده
منتقدان ادبی، دورۀ ادبی را در روایت تاریخ ادبیّات ایده ای سامان بخش یافته اند. دورۀ ادبی در اصل برشی از زمان است امّا در تاریخ های ادبی و مباحث انتقادی، معانی ضمنی و متداعی دیگری نیز دارد. این معانی ثانوی را می توان مؤلّفه های دورۀ ادبی خواند. مهم ترین این مؤلّفه ها که به تنهایی یا در ترکیب های گوناگون به مفهوم برش زمانی افزوده می شوند، عبارتند از: روح زمانه، شرایط تولید ادبی، هنجارهای غالب، تغییر و تحوّل/ تکامل، تقابل های دوگانی، روایت ایدئالیستی فردی یا جمعی و مفهوم فضا/ مکان مندی. روح زمانه و شرایط تولید ادبی، نظریّه های عرضه می کنند دربارۀ عواملی بیرون از ادبیات که شکل گیری و تغییر دوره های عمومی و ادبی را مدیریت می کنند. تلقّی دوره به عنوان برهه ای از زمان که مجموعه ای از هنجارهای ادبی بر آن حکم فرماست، نوعی وحدت و انسجام درونی به دوره ها نسبت می دهد. دوره بندی برمبنای ایدۀ تکامل زیستی/ اندام وار، هر دورۀ ادبی را با مرحله ای از حیات ارگانیسم زنده برابر می نهد. برخی منتقدان نیز دوره های ادبی را در چارچوب تقابل هایی دوگانی مانند کلاسیک و مدرن یا کهنه و نو درک می کنند. برخی نیز با کنار گذاشتن نگاه محدود سنّتی به دوره ها، جنبه ای مکانی برای دورۀ ادبی قائل می شوند. در هر حال، دورۀ ادبی حاصل روایت ایدئالیستی فردی یا جمعی است و بیش از آن که یک مفهوم باشد یک ایده است، بیش از آن که به دانش مربوط باشد با اندیشه مرتبط است. کلیدواژه ها: دورۀ ادبی، دوره بندی، نظریّۀ تاریخ ادبی، نظریّۀ ادبی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

Concept of Period in Literary Studies

نویسنده English

Naser Gholi Sarli
Tarbiat Moallem University
چکیده English

Literary period functions as a regulative idea for literary critics in the narrative of literary history. Literary period is a time-section; although in literary history and criticism, it has also other implications and associative meanings. Some of these secondary meanings which can be called components of literary period are: zeitgeist, the conditions of literary production, dominant norms, change and evolution, binary oppositions, individual or collective idealistic narrative, and concept of spatiality. Zeitgeist and the conditions of literary period offer theories about factors extrinsic to literature that manage establishment and change of general and literary periods. The concept of period as time-section ruled by a series of literary norms ascribes some kind of internal unity to literary periods. Periodization based upon organic idea of evolution compares every period with one of the life’s stages of an organism. Some critics understand literary period in terms of binary oppositions such as classic and modern. Others give literary period a spatial aspect. However, literary history is a result of individual or collective idealistic narrative. It is not a concept but an idea. It is not related to knowledge but to thinking.

کلیدواژه‌ها English

Literary Theory
Periodization
literary period
theory of literary history
- تودورف، تزوتان (1373). «تاریخ ادبیات». ترجمۀ محمد نبوی. فصلنامۀ سیمرغ. دورۀ جدید. س1. ش2 (پاییز). صص137-150.
- روتنزترایش، ناتان (1385). «روح زمانه» در فرهنگ تاریخ اندیشه ها. ویرایش فیلیپ پی. واینر. ج2. تهران : سعاد. صص1397- 1399.
- ولک، رنه و آستین وارن (1373). نظریه ادبیات. تهران: علمی و فرهنگی.
- Al-Baghdadi, Nadia (2008). "Registers of Arabic Literary History". New Literary History. Vol. 39. No. 3. (Summer). Pp. 437-461.
- Berman, Russel A. (2001). "Politics: Divide and Rule". MLQ: Modern Language Quarterly. Vol. 62. No. 4 (December). Pp. 317- 330.
- Besserman, Lawrence (1996). "The Challenge of Periodization: Old Paradigms and New Perspectives" in Lawrence Besserman (Ed.). The Challenge of Periodization: Old Paradigms and New Perspectives. New York and London: Garland Publishing, Inc. Pp. 3-27.
- Brown, Marshall (2001). "Periodization and Resistances". MLQ: Modern Language Quarterly. Vol. 62. No. 4 (December). Pp. 309-316.
- Croce, Benedetto (1921). Theory and History of Historiography. Douglas Ainslie (Tr.). London: George G. Harrap & co. Ltd.
- Daleski, H. M. (1996). "Thomas Hardy: A Victorian Modernist?" in Lawrence Besserman (Ed.). The Challenge of Periodization: Old Paradigms and New Perspectives. New York and London: Garland Publishing, Inc. Pp. 179-195. 
- Foucault, Michel (1984). "Truth and Power" in Paul Rabinow (Ed.). The Foucault Reader. New York: Pantheon Books. Pp. 51-75.
- Fowler, Alastair (1972). "Periodization and Interart Analogies". New Literary History. Vol. 3. No. 3 (Spring). Pp. 487- 509.
- Friedman, Susan S. (2006). "Periodizing Modernism: Postcolonial Modernities and the Space/ Time Borders of Modernist Studies". Modernism/ Modernity. Vol. 13. No. 3 (September). Pp. 425 -443.
- Gerhard, Dietrich (1973). "Periodization in History". Dictionary of the History of Ideas. Vol. 3. New York: Charles Scribner’s Sons. Pp. 476-481.
- Hillis Miller, J. (1996). "Reading and Periodization: Wallace Stevens' The Idea of Order at Key West" in Lawrence Besserman (Ed.). The Challenge of Periodization: Old Paradigms and New Perspectives. New York and London: Garland Publishing, Inc. Pp. 197- 215.
- Lodge, David (1979). "Historicism and Literary History: Mapping the Modern Period". New Literary History. Vol. 10. No. 3 (Spring). Pp. 547 -555.
- Lovejoy, Arthur O. (1924). "On the Discrimination of Romanticism". PMLA. Vol. 39. No. 2 (June). Pp. 229- 253.
- Patterson, Lee (1996). "The Place of the Modern in the Late Middle Ages" in Lawrence Besserman (Ed.). The Challenge of Periodization: Old Paradigms and New Perspectives. New York and London: Garland Publishing, Inc. Pp. 51-66.
- Postlewait, Thomas (1988). "The Criteria for Periodization of Theatre History". Theatre Journal. Vol. 40. No. 3. Perspectives in Theatre History (October). Pp. 299- 318.
- Rehder, Robert (1995). "Periodization and the Theory of Literary History". Colloquium Helveticum: Cahiers Suisses de Littérature Comparée 22. Pp. 117-136.
- Reinhard, Wolfgang (1997). "The Idea of Early Modern History" in Michael Bentley (Ed.). Companion to Historiography. London & New York: Routledge. Pp. 281-292.
- Reiss, Timothy J. (2001). "Perioditty: Considerations on the Geography of Histories". MLQ: Modern Language Quarterly. Vol. 62. No. 4 (December). Pp. 425-452.
- Scaglione, Aldo (1996). "The Periodization of the Renaissance and the Question of Mannerism" in Lawrence Besserman (Ed.). The Challenge of Periodization: Old Paradigms and New Perspectives. New York and London: Garland Publishing, Inc. Pp. 96-106.
- Schapiro, M., H. W. Janson & E. H. Gombrich (1970). "Criteria of Periodization in the History of European Art". New Literary History. Vol. 1. No. 2. A Symposium on Periods (Winter). Pp. 113-125.
- Schapiro, M., H. W. Janson & E. H. Gombrich (1970). "Criteria of Periodization in the History of European Art". New Literary History. Vol. 1. No. 2. A Symposium on Periods (Winter). Pp. 113-125.
- Sparshott, F. E. (1970). "Notes on the Articulation of Time". New Literary History. Vol. 1. No. 2. A Symposium on Periods (Winter). Pp. 311-334.
- Summit, J. & D. Wallace (2007). "Rethinking Periodization". Journal of Medieval and Early Modern Studies. Vol. 37. No. 3. (Fall). Pp. 447- 452.
- Vendler, Helen (1996). "Periodizing Modern American Poetry" in Lawrence Besserman (Ed.). The Challenge of Periodization: Old Paradigms and New Perspectives. New York and London: Garland Publishing, Inc. Pp. 233- 244.
- Vogler, Thomas A. (1986). "Romanticism and Literary Periods: The Future of the Past". New German Critique. No. 38 (Spring- Summer). Pp. 131- 160.
- Warren, Joyce W. (2000). "The Challenge of Women's Periosds" in Joyce W. Warren & Margarete Dickie (Eds.). Challenging Boundaries: Gender and Periodization. Athens and London: University of Georgia Press. Pp. ix-xxiv.
- Wellek, René (1970). "The Term and Concept of Symbolism in Literary History". New Literary History. Vol. 1. No 2. A Symposium on Periods (Winter). Pp. 149- 270.
- __________ (1973-4). "Periodization in Literary History". Dictionary of the History of Ideas. Vol. 3. New York: Charles Scribner’s Sons. Pp. 481-487.
-__________ (1973-4). "Evolution in Literature". Dictionary of the History of Ideas. Vol. 2. New York: Charles Scribner’s Sons. Pp. 169-174.
نقد ادبی
دوره 5، شماره 19
آذر 1391
صفحه 25-30