خوانشی فرویدی از داستان گاو‌خونی

نویسنده
دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
داستان گاوخونی از داستان‎هایی است که ساختاری رؤیاگونه دارد. در این مقاله کوشیده ایم در خوانشی روان کاوانه بر اساس نظریه فروید، ساختار رؤیاگونه این داستان و شیوه معنادهی آن را بررسی کنیم. این خوانش دو لایه را دربرمی‎گیرد: 1. لایه آشکار یا روساخت داستان؛ 2. لایه پنهان یا زیرساخت داستان. در لایه آشکار نشان داده می‎شود که داستان زمانی ذهنی دارد و رخدادهای آن در پیرنگی نامنسجم که اصل علیت و ترتیب زمانی در آن رعایت نمی شود، روایت می‎شود. در لایه پنهان، دو پیرنگ حذفی و استعاری داستان را از هم تفکیک کرده ایم. در پیرنگ استعاری، متن روایی گاوخونی نمادشناسی شده است و دو نماد رودخانه زاینده‎رود و باتلاق گاوخونی به عنوان دو نماد پرکارکرد که نشان دهنده جنس مادینه و بازگشت درون رحمی هستند، بررسی می شود. بسیاری از شخصیت‎های متن بسته به رابطه‎ای که با این دو نماد دارند، روان کاوی می‎شوند. در پیرنگِ حذفی، رابطه راوی با اصل لذت (غریزه زندگی) و غریزه مرگ بررسی می‎شود تا تعلیقِ بی پایانِ راوی در فرایند جبر، تکرار و حرکت به سوی مرگ تبیین شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله English

A Freudian Reading of Gāvkhuni (The River’s End)

نویسنده English

hamed yazd khasti
چکیده English

The River’s End is a fictional work with a dream-like structure. In this article we analyze this story and its meaning-making structure through a Freudian approach. This reading includes two layers: (1) the overt or surface structure of the story; (2) the covert or deep structure of the story. In the overt layer, it is demonstrated that the story has a conceptual structure and its events are narrated in a disorganized plot in which the causality and time sequence are distorted. In the covert layer, we have distinguished between metaphoric and hidden plot. In the metaphorical plot, the symbols of the narrative of The River’s End have been identified and two symbols of Zāyandeh-Rood and Gāvkhuni as two prevalent feminine symbols which are related to the return to the womb are analyzed. Many of the characters then based on their relationship to these two symbols are psychoanalyzed. In the hidden plot the relationship between the narrator with the pleasure principle and death principle are analyzed to unravel the unending suspension of the narrator in the procedures of fate, repetition, and movement toward death is defined.

کلیدواژه‌ها English

dream
River
death instinct and female
Psychoanalytical criticism
The River’s End
.
- احمدی، بابک (1373). مدرنیته و اندیشه های انتقادی. تهران: نشرمرکز.
- اصغری تبریزی، اکبر (1380). «نماد آب و "آبکی" در آثار گی دو موپاسان». نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. ش44. صص31-44.
- ایگلتون، تری (1380). پیش درآمدی بر نظریه ادبی. ترجمه عباس مخبر. چ4. تهران: نشر مرکز.
- برتنس، یوهانس ویلم (1387). مبانی نظریه ادبی. ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی. چ2. تهران: ماهی.
- برسلر، چارلز (1386). درآمدی بر نظریه ها و روش های نقد ادبی. ترجمه مصطفی عابدینی فرد. ویراستار حسین پاینده. تهران: نیلوفر.
- پاینده، حسین (1389). داستان کوتاه در ایران (داستان های مدرن). ج2. تهران: نیلوفر.
- تایسن، لُیس (1387). نظریه های نقد ادبی معاصر. ترجمه مازیار حسین زاده و فاطمه حسینی. ویراستار حسین پاینده. تهران: نگاه امروز، حکایت قلم نوین.
- رضایی دشت ارژنه، محمود (1388). «بازتاب نمادین آب در اساطیر». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. س5. ش16. صص111-136.
- شمیسا، سیروس (1385). نقد ادبی. تهران: میترا.
- شوالیه، ژان و آلن گربرآن (1378). فرهنگ نمادها. ترجمه سودابه فضایلی. 4ج. تهران: جیحون.
- شولتز، دوان پی و سیدنی الن شولتز (1384). نظریه های شخصیت. ترجمه یوسف کریمی و دیگران. چ12. تهران: ارسباران.
- فروید، زیگموند (1984). «ورای اصل لذت». ترجمه یوسف ابازی. فصلنامه ارغنون. ش21 (بهار 1382).
- ـــــــــــــ (1915). «ضمیر ناخودآگاه». ترجمه شهریار وقفی پور. فصلنامه ارغنون. ش21 (بهار 1382).
- ـــــــــــ (1974). «کارکرد رؤیا». ترجمه یحیی امامی. فصلنامه ارغنون. ش21 (بهار 1382).
- کلیگز، مری (1388). درسنامه نظریه ادبی. ترجمه جلال سخنور و دیگران. تهران: اختران.
- کوپر، کلیر (1974). «خانه همچون نمادی از خود» در مبانی فلسفی و روان شناختی ادراک فضا. گزیده و ترجمه آرش ارباب جلفایی. اصفهان: نشر خاک، 1379.
- گرین، ویلفرد و دیگران (1385). مبانی نقد ادبی. ترجمه فرزانه طاهری. چ4. تهران: نیلوفر.
- نجومیان، امیرعلی (1383). درآمدی بر مدرنیسم در ادبیات. اهواز: نشر رسش.
- یونگ، کارل گوستاو (1386). انسان و سمبول هایش. ترجمه محمود سلطانیه. تهران: جامی.