بازیابی عنصر مکان در «بوف کور» صادق ‌هدایت بر پایه‎ی جغرافیای تاریخی ری و تهران

نویسندگان
کاووس حسنلی 1
سیامک نادری 2
1 استاد دانشگاه شیراز
2 عضو باشگاه پژوهشگران و نخبگان دانشگاه آزاد فسا
چکیده
در بخش‎هایی از رمان بوف کورِ صادق هدایت، آشکارا به برخی مکان‎ها اشاره شده؛ اما واقعیت‌های مکانی آن‌گونه با تمهیدات داستانی درآمیخته و نگارش تأویل‎پذیرانه‎ا‎ی پدید آورده که ماهیت مکان واقعی رویدادها را در هاله‎ای از ابهام پیچیده است و بسیاری را برآن داشته تا گمان کنند «رمان بوف کور فاقد زمان و مکان است»؛ درحالی که بخش گسترده‎ای از فضاهای شبه‎خیالی بوف کور را می‎توان با تکیه بر جغرافیای تاریخی «ری و تهران» بازیافت که گستره تاریخی عهود باستان، سده‎های میانه و دوره صفوی تا قاجار را دربرمی‎گیرد. در این مقاله، با تکیه بر نشانه‎های درون‎متنی اثر و انطباق آن‎ها با جزئیات جغرافیای تاریخی «ری و تهران» نقشه مسیر راوی در مکانی واقعی و عینی بازشناسی شده است. براساس یافته‎های این پژوهش، اجزای مکان در بوف کور را می‎توان در سه مؤلفه مبدأ، مقصد و مسیر حرکت قهرمان به‌سوی گورستان و قلعه بیرون شهر بازیابی کرد که با بازنمایی عناصری تازه درپی ابهام‎زدایی از عنصر مکان در بوف کور صادق هدایت است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله English

To recover element of locality in Hedayats Boof-e- Koor on basis of Ray and Tehran’s historical geography

نویسندگان English

kavoos hassanli 1
siamak naderi 2
2 young researchers and elite club,fasa branch, islamic azad
چکیده English

The place is one of the story’s important elements. Point to some times of places in the parts of Hedayats “Boof-e- Koor”, but it appears that be able to paraphrase this effect, act secret that’s locality. And to cause some times to imagine mistaking that without time and place, whereas you may to see in this effect Ray and Tehran’s historical geography. This is including ancient period, Middle Ages and safavi as qagar. In this article to recover this places with help primitive map so we can to show the places in three details: origin, destination and cemetery route and out of city castle. This article is continuation to article: “Rereading Hedayats Boof – e Koor based on the socio – cultural and historical geography of Ray” for to open this cryptic effect. Rereading Hedayats Boof – e Koor based on the socio – cultural and historical geography of Ray” for to open this cryptic effect.

کلیدواژه‌ها English

Boof-e- Koor
Ray
Sadeq Hedayat
Story place
- آملی، اولیاءالله (1282). تاریخ رویان. تصحیح عباس خلیلی. تهران: اقبال.
- احمدزاده، حبیب (1395). گفت‌و‌گو با سایه یا بوف کور چگونه ساخته و پرداخته شد. تهران: سوره مهر وابسته به حوزه هنری.
- اشرف، احمد (1353). «ویژگی‎های تاریخی شهرنشینی در ایران دوره اسلامی». نامه علوم اجتماعی. ش4. صص7- 49.
- اصطخری، ابن‌اسحاق ابراهیم‌بن محمد الفارسی (1927). المسالک والممالک. چاپ لیدن.
- بهارلوئیان، شهرام و فتح‌الله اسماعیلی (1379). شناخت‎نامه صادق هدایت. تهران: نشر قطره.
ـ حسن‎لی، کاووس و سیامک نادری (1391الف). «تبارشناسی نقاشی، نساجی و سفال‌گری در بوف کور صادق هدایت». نشریه (علمی- پژوهشی) الدراسات‎الادبیه بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ملی لبنان. ش79-81. صص49-82.
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1391ب). «مناسک تدفین و آیین‎های گورستانی در آثار داستانی صادق هدایت». نشریه (علمی- پژوهشی) ادب‎پژوهی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان. ش22. صص9-32.
ـ ــــــــــــــــــــــ (1392). «شهر کهن "ری" در بوف کور: بازخوانی عناصر فرهنگی، اجتماعی و جغرافیای تاریخی». فصلنامه نقد ادبی. س6. ش23. صص 149-170.
- حموی رومی بغدادی، ابی‎عبدالله یاقوت‌ (1866- 1870). معجم‎البلدان. ج2 و 3. چاپ افست به اهتمام کتابخانه اسدی از روی چاپ 1866- 1870 اروپا.
- ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1380). معجم‎البلدان. ترجمه علینقلی منزوی. ج2. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
- شمیسا، سیروس (1376). داستان یک روح. تهران: فردوس.
- شیخ جابری انصاری، میرزا حسن‌خان (1321). تاریخ اصفهان و ری و همه جهان. اصفهان: روزنامه و مجله خرد.
- صنعتی، محمد (1380). ساخت‎شکنی روان ‎تحلیل‎گرانه بوف کور صادق هدایت و هراس از مرگ. تهران: نشر مرکز.
- غیاثی، محمدتقی (1377). تأویل بوف ‎کور. تهران: نیلوفر.
- فرزانه، م.ف. (1376). آشنایی با صادق هدایت. تهران: نشر مرکز.
- قدیانی، عباس (1379). جغرافیای تاریخی ری (رگا). تهران: آرون.
- قزوینی، محمدمراد‌بن عبدالرحمن (1373). آثارالبلاد و اخبارالعباد. تصحیح دکتر سید محمد شاه‎مرادی. ج2. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- کاتب، بهاء‎الدین محمدبن حسن‌بن اسفندیار (1320). تاریخ طبرستان. به‌تصحیح عباس اقبال. به‌اهتمام محمد رمضانی. ج1. تهران: خاور.
- کریمان، حسین (1345). ری باستان. ج1. تهران: سلسله‌انتشارات انجمن آثار ملی.
- ـــــــــــــــ (1350). برخی از آثار بازمانده از ری قدیم. تهران: انتشارات دانشگاه ملی.
- مرعشی، سید ظهیر‎الدین (1266ق). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. به‌اهتمام برنهارد دارن. سن‌پترزبورگ.
- میرعابدینی، حسن (1377). صد سال داستان‎نویسی ایران. ج1 و 2. تهران: نشر چشمه.
- نوربخش، مسعود (1381). تهران به روایت تاریخ. تهران: نشر علمی.
- هدایت، صادق (1356الف). بوف ‌کور. تهران: جاویدان.
- ــــــــــــــ (1356ب). سگ ولگرد. تهران: جاویدان.
- همایون کاتوزیان، محمدعلی (1377؛ 1394). صادق هدایت از افسانه تا واقعیت. ترجمه فیروزه مهاجر. ج2. تهران: طرح نو.
- ینبوعی خزرجی، ابی‎دلف مسعربن مهلهل (1960). الرساله‎الثانیه. عنی بنشرها و ترجمتها و تعلیقها بطرس بولغاکوف و أنس خالدوف. مسکو.
- Amoli, O. (1903). Tarikhe- Rouyan. Reformed by Abbas Khalili. Tehran: Eghbal. [in Persian]
- Ahmadzadeh, H. (2016). Goftogu ba Sayeh. Tehran: Sooreh Mehr. [in Persian]
- Ashraf, A. (1974). "Vijegiha–ye Tarikhi–ye Shahrneshini dar Iran-e doure-ye Eslami". Nameh-ye Oloum-e Egtemai. No. 4. pp. 7- 49. [in Persian]
- Bahar Louyan, Sh. & F. Isamily (2000). Shenakhtnameh Sadeq Hedayat. Tehran: Ghatreh. [in Persian]
- Estakhri, E.E. (1927). Al-masalek va Al-mamalek. Leiden. [in Persian]
- Hasanli, K. & S. Naderi (2012). "Tabarshenasi-e Naghashi, Nassaji Va Sophalgari Dar Boof Koor Sadeq Hedayat". Alderasat Al Adabi: Journal of Faculty of Letters & Humanities: University of Lobnan. No. 79, 80 & 81. pp.49- 82. [in Lobnan]
- ـــــــــــــــــــــــــ (2012). "Manasek-e Tadfin Va Ainhay-ye goorestani Dar Asare dastani-e Sadegh Hedayat Works". Adab Pajouhi: Journal of Faculty of Letters & Humanities University of Guilan. No. 22. pp. 9- 32. [in Persian]
ـــــــــــــــــــــــــ - (2013). "shahre-e kohan-e Ray Dar Boof-e Koor". Naghd Adabi: Journal of Faculty of Letters & Humanities: University of Tarbiat Modarres. No. 23. pp.149- 170. [in Persian]
- Hamavi, Y. (1866- 1870). Mo’jam Al-boldan.Vol. 2 & 3. Tehran: Asadi. [in Persian]
- ـــــــــــــ (2001). Mo’jam Al-boldan. A. Monzavi (Trans.). Vol. 2. Tehran: Miras-e Farhangi. [in Persian]
- Shamisa, S. (1997). Dastan-e yek Rouh. Tehran: Ferdousi Press. [in Persian]
- Sheykh Jaberi-ye Ansari, M.H. (1942). Tarikh-e Esfahan-o Rey-o hame-ye jahan: Tehran:kherad. [n Persian]
- Sanati, M. (2001). Sadegh Hedayat Va Haras-e Az Marg. Tehran: Markaz. [in Persian]
- Ghiyasi, M.T. (1998). Tavil-e Boof-e Koor. Tehran: Niloufar. [in Persian]
- Farzaneh, M. (1997). Ashenai Ba Sadegh Hedayat. Tehran: Markaz Press. [in Persian]
- Ghadyani, A. (2000). Goghraphia-ye Tarikhi-e Ray. Tehran: Aroon. [in Persian]
- Ghazvini, M. (1994). Asar Al- balad va Akhbar Al- ebad. Reformed by M. Shahmoradi.Vol. 2. Tehran: Tehran University. [in Persian]
- Kateb, E.E. (1941). Tarikh-e Tabarestan. Reformed by A. Eghbal and M. Ramezani.Vol. 1. Tehran. [in Persian]
- Kariman, H. (1966). Ray-e Bastan.Vol. 1. Tehran: Anjoman-e Asar-e Melli. [in Persian]
- ـــــــــــــ (1971). Barkhi Az Asare bazmandeh Az Ray-e Ghadim.Tehran: Melli University. [in Persian]
- Mar’ashi, S.Z. (1847). Tarikh-e Tabarestan-o Rouyan-o Mazandaran. Sanpiterzborg. [in Persian]
- Mirabedini, H. (1998). Sad sall dastannevisi-e Iran. Tehran: Cheshmeh. [in Persian]
- Noorbakhsh, M. (2002). Tehran be ravayat-e Tarikh. Tehran: Elmi. [in Persian]
- Hedayat, S. (1977a). Bouf-e Koor. Tehran: Javidan. [in Persian]
- _________ (1977b). Sag-e velgard. Tehran: Javidan. [in Persian]
- _________ (2016). Asare nayab-e Sadeq-e Hedayat. Reformed by Jahangir Hedayat. Tehran: Ghatreh. [in Persian]
- Homayoun Katouziyan, M.A. (1998). Sadegh Hedayat Az afsaneh ta vagheiat. F. Mohajer (Trans.). Tehran: Tarh-e Now. [in Persian]
- Yanboei Khazragi, A. (1960). Alresalat ol Saniyeh. Translate and Reformed by B. Bolkagof & A. Khaledof. Moscow. [in Persian]
نقد ادبی
دوره 10، شماره 37
خرداد 1396
صفحه 163-185