دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا ، a.farhadian@ltr.basu.ac.ir
چکیده: (1389 مشاهده)
از آنجا که بسیاری از سرودههای حافظ شرایط زمانه و رویدادهای زندگی او را بازتاب میدهد؛ شناخت تاریخ عصر حافظ و آگاهی از چند و چون مناسبات وی با رجال عرصۀ قدرت، نقش مؤثری در فهم شعر او دارد. اساساً دریافت بخش قابلتوجهی از سرودههای حافظ در گرو آگاهی از شرایط روزگار و رویدادهای زندگانی اوست. غفلت از رویۀ تاریخی شعر حافظ، میتواند به برداشت نادرست از معنای سرودهها و مفاهیم و تعابیر مدرج در آنها و نیز گسست پیوند منطقی ابیات بینجامد. غزلی مشهور از حافظ که با مطلع «طالع اگر مدد دهد دامنش آورم به کف» آغاز میشود یکی از نمونههای شاخصی است که بیتوجهی به رویۀ مذکور، فروپاشی کامل پیوند میان ابیات آن را در پی داشته و ناگزیر مفاهیم و تعابیر نهفته در آن را دچار تعلیق و درنتیجه بدفهمی کرده است. در این جستار با روش تحلیل محتوا و به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، به مدد انطباق غزل مذکور بر زمینۀ تاریخیاش، به بازشناسی اشارات نهفته در شعر و بازنمایی پیوند منطقی میان ابیات آن میپردازیم. در پرتو توجه به دلالتهای عناصر غزل مذکور، میتوان درخصوص تاریخ تقریبی سروده شدن آن به گمانهزنی پرداخت.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
نظریه تاریخ ادبیات دریافت: 1403/2/8 | پذیرش: 1403/8/26 | انتشار: 1403/8/10