مؤلفان روایی؛ در گفت وگوی انتقادی با گفتمان ایدئولوژیک دهه شصت

نویسندگان
لیلا سادات پیغمبرزاده 1
غلامعلی فلاح 2
امیرعلی نجومیان 3
1 مدرس دانشگاه
2 دانشکاه خوارزمی
3 دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
چکیده

این مقاله با تبیین صورت‌بندی فرهنگی و تحلیل گفتمان روایی دهه شصت، زمینه مشاهده رفتار فرهنگی مؤلفان روایی این ‌دهه را فراهم می‌کند، گروه‌های مقارن با یک دوره تاریخی که از یک رویداد اجتماعی خاص، یعنی جنگ و دفاع مقدس، تجربه مشترکی دارند. در این تحلیل نسلی، تعلقات، نگرش‌ها، داوری‌ها و ارزش‌های مشترک پیرامون پدیده‌ای ثابت مطالعه می‌شود، معانی مشترکی که در ساحت تجربه نسلی مضمر است و در روایت‌های داستانی این ‌دهه منتقل می‌شود. در مقاله حاضر، به‌ منظور درک مناسبات میان‌نسلی مؤلفان روایی، به دو دسته از شرایط توجه می‌شود: 1- شرایطی که منابع و فضای اجتماعی لازم برای این تغییرات را فراهم می‌آورند 2- شرایطی که به شکل‌گیری محتوا و جهت‌گیری ایدئولوژیک منجر می‌شوند و نشان می‌دهد که گفتمان ایدئولوژیک سنتی‌ـ انقلابی، از طریق فرآیندهای تولید، انتخاب و نهادینه‌شدن، به آفرینش و خلق مجموعه وسیعی از اندیشه‌های جدید پرداخت که به شیوۀ معناداری ایدئولوژی نهادهای فرهنگی رسمی ‌و مستقر را به مبارزه طلبید. این گفتمان، تابعی از صورت‌بندی‌های فرهنگی دهه شصت بود که به‌واسطه بحران در نظم اخلاقی، بسیج منابع و شکل‌گیری زنجیره‌های تعامل میان نخبگان فرهنگی ایجاد شد. در این زمینه فرهنگی مؤلفان روایی حامیِ گفتمان مسلط، با طرح اندیشه‌های جدید خود، کنشگران موجود در محیط اجتماعی را برانگیختند. چرخه «ایده‌ـ پاسخ‌ـ ایده» یکی از روش‌ها و ساز وکار‌هایی بود که از طریق زنجیره‌های کنش به‌ صورت‌بندی مجدد گفتمان غالب دامن زد. به‌ همین‌ دلیل، تجربه‌های اجتماعی نویسندگان این دوره، به ‌مثابه عناصر ایدئولوژی با دو انگاره مثبت و منفی، ثبت و متن‌مند شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله English

Narrative Author; In critical dialogue with ideological discourse of the sixth decade

نویسندگان English

leila sadat peyghambarzadeh 1
gholamali fallah 2
amirali nojomian 3
1 مدرس دانشگاه
2 kharazmi
3 beheshti
چکیده English

This essay denotes the context for observation of cultural behavior of the sixth decade according to cultural formation and discourse analysis of this decade, those groups into the same historical era who have the same experience from the particular social occurrence - the WAR and holy defense. In this analysis of generation dependencies, theories, judgments and common values are studied about stable phenomenon, common meanings which is in the field of experience from the hidden generation, and transfer in this decade narrative stories. In this present essay to understand the interrelation of generations for narrative authors, we assist two terms: 1. the qualification that bring social sources and areas for this changes, and 2- the qualifications that come to form the content and ideological setting, and shows that traditional revolutionary ideological discourse creates a vast array of new ideas through the production processes, selection, and institutionalization which in significant way deployed the ideology of official and cultural deep-seated institutions. This discourse is a function of cultural formulations of sixth decade that is created in order to the crisis in moral system, resources mobilization, and the formation of chains of interaction among the cultural elites. In this cultural context, narrative authors advocated dominant discourse with their new ideas and provoked the answers of the other actors in the present social environment. The Cycle of “idea- answer- idea” is one of the methods and mechanisms of action that acts through the chains of action with formation of repeated dominant discourse. In this way, social experiences of the authors in this period, are as same as the ideological elements with positive and negative elements were recorded and written.

کلیدواژه‌ها English

Culture
Discourse
war novel
Ideology
the implied author
- آزادارمکی، تقی (1393). جامعه‌شناسی فرهنگ. چ2. تهران: نشر علم.
- استریناتی، دومینیک (1392). مقدمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ عامه. ترجمه ثریا پاک‌نظر. تهران: فروردین.
- بشیریه، حسین (1392). دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران دوره جمهوری اسلامی. چ6. تهران: نگاه معاصر.
- ــــــــــــــ (1393). جامعه‌شناسی سیاسی. چ23. تهران: نشر نی.
- ــــــــــــــ (1394). زمینه‌های اجتماعی انقلاب ایران. ترجمه علی لردستانی. چ3. تهران: نگاه معاصر.
- پاینده،‌ حسین (۱۳۸۳). مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان. تهران: روزنگار.
- ـــــــــــــ (1388) نقد ادبی و دموکراسی. چ2. تهران: نیلوفر.
- پین، مایکل (1382). ب‍ارت‌، ف‍وک‍و، آل‍ت‍وس‍ر، ب‍ه‌ه‍م‍راه‌ ج‍س‍ت‍اری‌ درب‍اره‌ دل‍وز. ت‍رج‍م‍ه‌ پ‍ی‍ام‌ ی‍زدان‍ج‍و. تهران: نشر مرکز.
- حنیف، محمد و محسن حنیف (1388). کندوکاوی پیرامون ادبیات داستانی جنگ و دفاع مقدس. تهران: پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس.
- سجودی، فرزان (1380). «سبک متن نویسنده؛ کاوشی در اندیشه‌های رولان بارت». چیستا. ش180. صص815-820.
- فصیح، اسماعیل (1392). زمستان 62. چ6. تهران: ذهن‌آویز.
- فوکو، میشل (1391). تئاتر فلسفه. ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. چ3. تهران: نشر نی.
- کوشان، منصور (1369). محاق. تهران: شیوا.
- لی، آلیسون و کیت پوینتون (1391). فرهنگ و متن. ترجمه حسن چاوشیان. چ2. تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- مجابی، جواد ( 1369). شب ملخ. تهران: اسپرگ.
- محمود، احمد (1386). زمین سوخته. چ8. تهران: معین.
- مخملباف، محسن (1365). باغ بلور. تهران: برگ.
- مدرسی، تقی (1368). آداب زیارت. تهران: نیلوفر.
- معدل، منصور (1382). طبقه، سیاست و ایدئولوژی در انقلاب ایران. ترجمه محمدسالار کسرایی. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
- مکوئیلان، مارتین (1388). گزیده مقالات روایت. ترجمه فتاح محمدی. تهران: مینوی خرد.
- مهرآیین، مصطفی (1387). شرایط تولید فرهنگ: ریشه‌های ظهور مدرنیسم اسلامی در هند، مصر و ایران. رساله دکتری. دانشگاه تربیت مدرس. تهران.
- میرعابدینی، حسن (1377). صد سال داستان‌نویسی در ایران. ج3. تهران: نشر چشمه.
- هرمن، دیوید (۱۳۹۳). عناصر بنیادین در نظریه‌های روایت. ترجمه حسین صافی. تهران: نشر نی.
- Abrahimian, E. (1993.( Khomeinism, Essage on the Islamic Republic. London: Univ. of California Press.
- Āzād Ormaki, T. (2014). Jāme-e Shenāsi Farhang. Tehran: Elm Publication. [in Persian]
- Barker, Ch. (2004). The Sage Dictionary of Cultural Studies. London: SAGE Publications.
- Bashiriye, H. (2013). Dibāche-e Bar Jāme-e Shenaci Iran Dore-e Jomhori Eslāmi. Tehran:Negāh-e Moāser Publication. [in Persian]
- ___________ (2013). Jame-e Shensi Siasi. Tehran: Ney Publication. [in Persian].
- __________ (2014). Zaminehay-e Ejtemae-e Engelāb Irān. A. Lohrāsbi (Trans.). Tehran: Negāh-e Moāser Publication. [in Persian]
- Bin, M. (2003). Bārt, Fokolt, Āltoser, Jostāri Darbār-e Deloz. P. Yazdānjo (Trans.). Tehran: Nashre Markaz Publication. [in Persian]
- Booths, W.C. (1983). The Rhetoric of Fiction. Chicago & London: The University of Chicago Press.
- Collins, R. (1998). The Sociology of Philosophies: A Global Theory of Intellectual Change. Cambridge. MA: Harvard un. Press.
- Estrinathi, D. (2013). Moghaddame Bar Nazariyyehay-e Farhang-e Amme. S. Paknazar (Trans.). Tehran: Farvardin Publication. [in Persian]
- Fasih, E. (2013). Zemestān-e62. Tehran: Zehn Āviz Publication. [in Persian]
- Fokoult, M. (2013). Teātre Falsafe. Nikooo Kheradmand Va Afshin Jahandidr (Trans.). Tehran: Ney Publication. [in Persian]
- Hanif, M. & M. Hanif (2002). Kandokāvi Pirāmon Adabiyyat-e Dāstāni Jang Va Defā-e Moghaddas. Tehran: Pajoheshgah Olome Va Maāref-e Defāe Moghaddas Publication. [in Persian]
- Herman, D. (2014). Anāsor-e Bonyādin Dar Nazariyehāy-e Revāyat. H. Safee (Trans.). Tehran: Ney Publication. [in Persian]
- Kooshān, M. (1990). Mahāgh. Tehran Shivā Publication. [in Persian]
- Lee, A. & Kit Pointon (2012). Farhang va Matn. H. Ghavoshiān (Trans.). Tehran Pajihashgāh-e Motāleāt-e Farhangi va Ejtemāee Publication. [in Persian]
- McEvillan, M. (2009). Gozide Maghālāt-e Revāyat. F. Mohammdi (Trarns.). Tehran: Minoy-e kherad. Publication. [in Persian]
- Mahmood, A. (2007). Zamin-e Sookhte. Tehran: Moeen Publication. [in Persian]
- Makhmalbāf, M. (1986). Bāgh-e Boloor. Tehran: Bargh. Publication. [in Persian].
- Mehrāeen, M. (2008). Sharāyet-e Tolid-e Farhang: Rishehāy-e Zohor Modenism Eslami Dar Hend, Mesr va Irān. Tarbyat Modarres University. [in Persian]
- Mirābedini, H. (1998). Sad Sāl Dāstān Nevisi Dar Irān. Tehran: Cheshme Publication. [in Persian]
- Moaddel, M. (2003). Tabaghe, Siāsat Va Ideolojy Dar Enghelāb-e Eslami-e Irān. M.S. kasrāee (Trans.). Tehran: Markaz-e Bāzshenasi-e Eslam va Irān. Publication. [in Persian]
- Modarresi, T. (1986). Ādāb-e ziārat. Tehran: Niloofar. Publication. [in Persian]
- Mojabi, J. (1990). Shab-e Malakh. Tehran Espārg Publication. [in Persian]
- Pāyande, H. (2002). Modernism Va Pasāmodernism Dar Romān. Tehran: Roznegar Publication. [in Persian]
- __________ (2009). Naqd-e Adabi va Demokrasi. Tehran: Nilofar Publication. [in Persian].
- Phelan, J. (2005). Living to Tell about It: A Rhetoric and Ethics of Character Narration. Ithaca Cornell University Press.
- Sojodi, F. (2001). "Sabk-e Matn-e Nevisande; kāvoshi Dar Andishehāy-e Rolān Bārt". Chista. No. 180. [in Persian].
- Talattof, K. (1997). Iranian Women’s Literature: from Pre-Revolutionary Social Discourse to Post-Revolutionary Feminism. Int. J. Middle East Stud. 29. pp. 531-558.
- Wuthnow, R. (1989). Communities of Discours: Ideology and Social Structure in the Reformation. the Enlightenment, and European Socialism. Cambridge: Harvard Uni. Press.
 
نقد ادبی
دوره 10، شماره 37
خرداد 1396
صفحه 107-134