دوره 15، شماره 58 - ( 1401 )                   جلد 15 شماره 58 صفحات 0-0 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Zarifian M, Yahaghi M J, Katouzian H. Analytical study of the characteristics, motives and socio-political causes of profanity in the literature of the Constitutional era. LCQ 2022; 15 (58)
URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-29-62086-fa.html
ظریفیان مهدی، یاحقی محمد جعفر، کاتوزیان همایون. بررسی ویژگی‌ها، انگیزه‌ها و علل اجتماعی-سیاسی پدیده هتاکی در ادبیات دوره مشروطه. نقد ادبی 1401; 15 (58)

URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-29-62086-fa.html

بررسی ویژگی‌ها، انگیزه‌ها و علل اجتماعی-سیاسی پدیده هتاکی در ادبیات دوره مشروطه
مهدی ظریفیان* 1، محمد جعفر یاحقی2، همایون کاتوزیان3
1- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ، mz306.zarifian@gmail.com
2- استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
3- کالج سنت آنتونیدانشگاه آکسفورد
چکیده:   (1270 مشاهده)
یکی از ویژگی‌های مهم ادبیات دوران مشروطه عنصر تندزبانی است که از آن به «ناشکیبایی زبانی» تعبیر می‌کنیم. این ویژگی در دو ساحت بروز می‌کند: یکی خشونت‌درون‌گروهی (یعنی هتاکی‌های ادیبان نسبت به یکدیگر) و دیگری برون‌گروهی (یعنی هتاکی به افراد و نهادهای خارج از حوزه ادبیات). هجو و تندزبانی در ادبیات کلاسیک ایران نیز وجود داشته است؛ اما این پدیده در ادبیات عصر مشروطه چند ویژگی دارد: اول هدف آن که از مباحث شخصی و حوزۀ خصوصی به عرصۀ اجتماع کشیده شده و به تندزبانیِ سیاسی بدل می‌شود. دوم عرصۀ انتشار آن که از دیوان‌های اشعار به روزنامه‌ها و نشریه‌های عمومی منتقل می‌شود. سوم وجود نوعی شعر غیررسمی و بداهه است که شخص هجاگو قصد قطعی برای انتشار و عمومیت‌دادن به آن نداشته اما به دلایل مختلف منتشر شده است. در این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با ارائۀ نمونه‌های متعددی از خشونت لفظی در هر دو ساحت ذکرشده، تصویری از وضعیت ادبی عصر مشروطه ارائه می‌دهیم. سپس با بررسی وضعیت سیاسی- اجتماعی این دوران، انگیزه‌ها و علل بروز پدیدۀ خشونت ادبی را می‌کاویم. نتیجۀ این تحقیق نشان می‌دهد که اختلاف سیاسی، رقابت بر سر پایگاه اجتماعی، بی‌توجهی به صورت و ساختار شعر و ضعف در زبان ادبی و برجسته‌کردن رذیلت‌های اخلاقی طرف مقابل انگیزه‌های بروز تندزبانی در این دوره هستند. همچنین بی‌ثباتی سیاسی و رواج هرج و مرج، بی اعتنایی به اصل مدارا و اصرار بر تعصب، علل اجتماعی و سیاسی رواج این پدیده هستند.
 
واژه‌های کلیدی: ادبیات مشروطه، تندزبانی، خشونت ادبی، زبان ادبی، هرج و مرج، مدارا
     
نوع مقاله: پژوهشي اصيل | موضوع مقاله: نقد جامعه شناختی
دریافت: 1401/3/18 | پذیرش: 1401/5/10 | انتشار: 1401/5/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.