نقد و تحلیل ساختار آیینی اسطوره سیاوش (مقایسه سیاوش- سیاوشان با تراژدی- دیونیسیا برمبنای نظریه اسطوره و آیین)

نویسنده
دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
نظریه «اسطوره و آیین» یا نظریه «آیین­گرایی اسطوره» که حیات اسطوره را وابسته به آیین می‌داند و یکی از رویکردهای اصلیحوزه «نقد اسطوره­شناختی» است، در شکل‌های جدید خود، بین اسطوره و آیین پارادیمی مشترک پیدا می‌کند. در این جستار برمبنای این نظریه، تبلور آیین سیاوشان را در اسطوره سیاوش در شاهنامة فردوسی بررسی می­کنیم. سیاوش از ایزدان پیشازردشتی ایرانی مرتبط با اساطیر باروری و فرهنگ کشاوزی است که آیین پرستش او در آیین سیاوشان باقی مانده است. محوریت این آیین که در اسطوره همچنان حفظ شده، نقش بنیادین «مرگ مقدس» است که قابل تحلیل با آیین قربانی کردن شاه مقدس در جشنواره­های تحویل سال و مراسم سوگ نمایشی مربوط به آن است. برپایه نظر انسان­شناسان در تحلیل آیین دیونیسیا، اشعار مربوط به مرگ مقدس ایزد دیونیسوس در شکل­گیری تراژدی مؤثر بوده است. همین ارتباط بین سیاوشان و اسطوره سیاوش نیز موجود است که در این جستار از دیدگاه انسان­شناسانه نقد اسطوره­ای بررسی شده و درنهایت، پیوند این پارادایم با چرخه زمان اساطیری (از طریق الگوی مرگ و ولادت دوباره) به‌عنوان نظم­دهنده و ایجاد تجربه فناناپذیری برای بدنه مخاطبان اسطوره- آیین، به‌عنوان کارکرد اصلی آیین- روایت شناخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله English

The Analysis of the Ritualistic Structure of the Siāvash Myth Based on the Mythological Literary Criticism: A Comparative Study of “Siāvash-Siāvashān” and “Tragedy-Dionysus”

نویسنده English

Farzad Ghaemi
چکیده English

The idea of the ritualism of mythpoints out that the existence of myth depends on rituals. The recent developments of this theory underline a common paradigm between myth and ritual. This paperexplores the emergence of the “Siāvashān” ritual in relation to the Siāvash myth in Ferdowsi’sShahnameh.Siāvash is one of the pre-Zoroastrian Persian gods who is associated with fertility myth and the agricultural culture. The ritual of his invocation is an inseparable part of the Siāvashān ritual. At the core of this ritual is “holy death,” which can be analyzedalongside the rite of the sacred king’s sacrifice and the dramatization of mourning for him during the New Year’s festivals. According to the anthropologists’ analyses of Dionysian ritual, the poetry associated with the holy death of Dionysus played an important role in the birth of tragedy. A similar relation existsbetween the Siāvash myth and the Siāvashān ritual.

کلیدواژه‌ها English

myth-ritual theory
Siāvash
Siāvashān
Tragedy
Dionysus