1- استاد/ دانشگاه محقق اردبیلی ، moharami@uma.ac.ir
2- دانش آموخته ی دکتری/ دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده: (2324 مشاهده)
گذار نیهیلیسمی در شعر اخوان، مسئلهی اصلی این پژوهش است. شعر اخوان با داشتن جانمایههای فلسفیِ مدرن، دربردارندهی معانی ژرفی است که آن را درخورِ تحلیلهایی فراتر از مرز معمول میکند. یکی از بارزترین این معانی، دیالکتیک امید و نومیدی است. آشنایی اخوان با اندیشههای جریانساز عصر مدرن اروپا، از جمله اندیشههای فلسفی فریدریش نیچه، ما را بر آن داشت تا در تحلیل این دیالکتیک، گرایشهای گذار نیهیلیسمی شعر او را در رهیافت «گذر از نیهیلیسم منفعل به نیهیلیسم فعال» نیچهای بررسی کنیم. این واکاوی نشان میدهد که اندیشهی شعری اخوان در این مقوله، به طرزی شگفت، بازتاب شیوههایی از رهیافت گذار نیهیلیسم نیچهای، همچون: انکار گرایش متافیزیکی و تکیه بر ارادهی انسانی، صیرورت، عدم جزمیت و بازگشت جاودان است که راه آفرینش ابرانسان و تصدیق همهجانبهی زندگی است. بنابراین حاصل پژوهش، نشانمیدهد که شعر اخوان اگرچه در نگاه نخست، بازتاب گونهای نیستانگاریِ منفعل به نظر میرسد، در تحلیلی ژرفتر معلوم میگردد که اشعار او از ویژگیهای فرمی و معنایی خاصی برخوردارند که عاطفهی یأس و اندیشهی نیهیلیسمی را، از چشماندازی منفعل به ساحتی فعال میکشاند تا مخاطب نکتهسنج آن را از جریان گذاری نیهیلیسمی در مقابل جمودِ یأسی ساکن، آگاه سازد. روش تحقیق، کیفی و رویکرد ناظر بر تحلیلها، رویکرد نقد فلسفی از گونهی فلسفهی غیرمفهومی و گاهی رویکرد توصیفی با تکیه بر گزارههای شاعرانهی آن دو است.
نوع مقاله:
پژوهشي اصيل |
موضوع مقاله:
فلسفه و ادبیات دریافت: 1399/6/22 | پذیرش: 1399/12/15 | انتشار: 1400/12/10