داستان موقعیت: روایت هستی‌شناختیِ انسان مدرن بازخوانی و تحلیل داستان‌های بهرام صادقی

نوع مقاله : پژوهشی -نظری اصیل

نویسنده
استادیار دانشگاه گیلان
چکیده
صورت­بندی­های مدرنیته و پیامدهای پارادوکسیکال تجربه مدرن، در الگوی همگن­سازی با جماعت/ مجموعه­سازی و تحمیل زندگی توده­ای/ فله­ای، بشر را از فردیت، هویت و زیست انفسی دور کرده ­است. بهره­گیرندگانِ قربانیِ امر مدرن سوژه­ها و ابژه­های محکوم به ­زیستن در وضعیت تجزیه و پراکندگی اجتماعی و حتی وجودی هستند. فلسفه اگزیستانسیالیسم و داستان موقعیت هرکدام با استلزامات و امکانات فلسفی و ادبی خویش، با توجه به انسان به‌مثابه هستیِ موقعیت­مند، به ­غرابت، تنهایی، اضطراب، ترس، پوچی و سرگردانی او در هزارتوی پیچیده و ­گریزناپذیر امر مدرن واکنش نشان داده­اند.

جستار حاضر با رویکرد/ مؤلفه­های داستان موقعیت و با توجه به جهان داستانی کافکا، به تحلیل و بازخوانی رمان ملکوت و دو داستان کوتاه «کلاف سردرگم» و «با کمال تأسف» بهرام صادقی پرداخته و نشان داده است که چگونه شخصیت‌های داستان­های بهرام صادقی در روزمر­گی­ها و میان­مایه­گی­ها دست­وپا می­زنند و در حصار موقعیت­هایی اسیر می­شوند که نه توانایی فهم موقعیت موجود را دارند و نه امکان و قدرت برون­رفت از آن را. تقلاهای­های عبث و بی­مایه شخصیت‌ها در هزارتوی زندگی مدرن در جست‌وجوی خویش، معنای زندگی، عشق و آرامش، از عکاس­خانه­ای به عکاس­خانه­ای دیگر، از روزنامه­ای به روزنامه­ای دیگر، از شهری به شهری دیگر، از زنی به زنی دیگر و... تصویرگر رنج و گیرافتادگی بی­پایان آن‌ها در موقعیت­های داستان­ است. این موقعیت غیرقابل ­فهم و پایان­ناپذیر بر همه ابعاد زندگی شخصیت­ها سیطره دارد و شاید انتخاب آگاهانه مرگ، تنها راه رهایی­شان باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

The Ontological Narrative of Modern Man: The Analysis of Bahram Sadeghi’s Stories based on the Story of Situation

نویسنده English

Negin Binazir
Assistant Professor of , University of Guilan
چکیده English

Modernity and the paradoxical consequences of modern experience, especially the modern patterns of creating a homogenous society, have detached humans from their individuality and personal identity. In such a situation, the victims are the subjects and objects who are doomed to live in a socially disconnected world. Existentialism and the story of situation have both reacted, employing their own philosophical and literary devices, to loneliness, stress, fear and absurdity of the modern experience. The current study has investigated Bahram Sadeghi’s novel “Malakout” [The Heavenly Kingdom] and two short stories by using the parameters of the story of situation and Kafka’s worldview. The paper attempted to show how the characters of these stories live in vain in the routines of everyday life and how they are trapped in situations which neither they can fully comprehend nor they .are able to set themselves free. In search of self and the meaning of love and peace, they try hopelessly to exit the labyrinth of modern life. Such a situation has affected every aspect of their lives and seemingly death is the only way out

کلیدواژه‌ها English

Modern experience
Existentialism
the story of situation
Frantz Kafka
Bahram Sadeghi
آدورنو، تئودور. و(1397)، یادداشت‌هایی درباره کافکا، ترجمه سعید رضوانی، چاپ چهارم، تهران: آگاه.
اسکراتن، راجر و برادبری، ملکم(1380)، «مدرنیته و مدرنیسم: ریشه‌شناسی و مشخصه‌های نحوی»، در ‌مدرنیته و
‌مدرنیسم، ترجمه حسینعلی نوذری، چاپ دوم، تهران: نقش جهان.
اندرسون، سوزان لی(1393)، فلسفه کیرکگور، ترجمه خشایار دیهیمی، چاپ سوم، تهران: طرح نو.
برمن، مارشال(1381)، تجربه مدرنیته، ترجمه مرادفرهادپور، چاپ سوم، تهران: طرح نو.
بلاکهام، ه. ج.(1376)، شش متفکر اگزیستانسیالیست، ترجمه محسن کریمی، چاپ سوم، تهران: مرکز.
تورن، آلن(1380)، نقد مدرنیته، ترجمه مرتضی مردیها، چاپ دوم، تهران: گام نو.
سناپور، حسین(1387)، جادوهای داستان: چهارجستار داستان‌نویسی، چاپ اول، تهران: چشمه.
شیری، قهرمان(1387)، مکتب‌های داستان‌نویسی در ایران، چاپ اول، تهران: چشمه.
صادقی، بهرام(1386)، ملکوت، چاپ هشتم، تهران: کتاب زمان.
_______ (1397)، سنگر و قمقمه‌های خالی، چاپ پنجم، تهران: نیلوفر.
فلکی، محمود(1387)، بیگانگی در آثار کافکا و تأثیر کافکا بر ادبیات مدرن ایران، چاپ اول، تهران: ثالث.
فلین، توماس(1393)، درآمدی بر اگزیستانسیالیسم، ترجمه علیرضا فرجی، چاپ اول، ایلام: ریسمان.
کافکا، فرانتس(1371)، محاکمه، ترجمه جلال الدین اعلم، چاپ اول، تهران: نیلوفر.
ــــــــــــ (1378)، مسخ، ترجمه صادق هدایت، چاپ سوم، تهران: زریاب.
ــــــــــــ(1387)، قصر، ترجمه جلال الدین اعلم، چاپ اول، تهران: ماهی.
کالینز، جف و سلینا، هاوارد(1385)، هیدگر: قدم اول، ترجمه صالح نجفی، چاپ اول، تهران: پردیس دانش.
کوندرا، میلان(1380)، هنر رمان، ترجمه پرویز همایون‌پور، چاپ پنجم، تهران: گفتار.
ـــــــــــــ(1385)، وصایای تحریف‌شده، چاپ چهارم، ترجمه کاوه باسمنجی، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
کین، سم(1397)، گابریل مارسل، تچاپ ترجمه مصطفی ملکیان، چاپ سوم، تهران: هرمس.
میلز، سارا(1392)، گفتمان، ترجمه فتاح محمدی، چاپ سوم، زنجان: هزاره سوم.
مارسل، گابریل(1388)، انسان مسئله‌گون، ترجمه بیتا شمسینی، چاپ اول، تهران: ققنوس.
میرسپاسی، علی(1398)، تأملی در مدرنیته ایرانی: بحثی درباره گفتمان‌ها روشنفکری و سیاست مدرنیزاسیون در ایران، ترجمه جلال توکلیان، چاپ سوم، تهران: ثالث.
نوذری، حسین‌علی(1380)، مجموعه مقالات مدرنیته و مدرنیسم، چاپ دوم، تهران: نقش جهان.
وارنوک، مری(1393)، اخلاق و اگزیستانسیالیسم، ترجمه مسعود علیا، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
هاشمی، رقیه و پورنامداریان، تقی(1391)، «تحلیل داستان ملکوت با تکیه بر مکتب روان‌تحلیلی»، فصلنامه ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سال چهارم، شماره 10، ص 137-156.
هال، استوارت(1386)، «پیشگفتار» در صورت‌بندی‌های فرهنگی جامعه مدرن، رابرت باکاک، ترجمه مهران مهاجر، چاپ اول، تهران: آگه.
هاوثورن، ج.(1380)،«مدرنیسم و پست مدرنیسم: رمان و نظریه ادبی»، در پست‌مدرنیته و پست‌مدرنیسم، ترجمه حسینعلی نوذری، چاپ دوم، تهران: نقش جهان.