اندیشۀ انتقادی و بیان آیرونیک در «بیان نامۀ وارثان زمین»

نویسندگان
اسحاق طغیانی
محمد ظاهر فایز
حسین آقاحسینی
دانشگاه اصفهان
چکیده
پس از سقراط و افلاطون بحث‌های فراوانی در مورد آیرونی صورت گرفته اما تاکنون تعریف واحدی که حد و مرز آن را مشخص کند انجام نشده است، اما تمامی محققان بر این نکته اتفاق نظر دارند که آیرونی با نوعی پنهان کاری مطلبی را برخلاف نظر حقیقی شاعر ارائه می‌دهد. آیرونی در واقع نوعی از نگاه و جهان بینی است که صناعات ادبی دیگری چون کنایه، هجو، طعنه، تضاد و پارادوکس را نیز در درون خود جای داده است. آیرونی به شکل متمایزی خنده و گریه را به هم پیوند می‌دهد چنانکه سایر شگردهای ادبی از انجام آن ناتوانند. مقاله پیش رو معرفی واصف باختری یکی از شاعران معاصر افغانستان است که به شکل چشمگیری از شگرد آیرونی استفاده کرده است، واصف در منظومۀ «بیان نامۀ وارثان زمین» صدای دردها و آمال مردم افغانستان است که دچار دگم اندیشی و جزمیت ویرانگر حاکمیت طالبان شده است، او در این منظومه با درآمیختن عواطف متناقض و نگاهی آیرونیک به بیان مسایل اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی افغانستان می‌پردازد. این مقاله با تحلیل آیرونی‌های این منظومه نشان می‌دهد تا چه اندازه شاعر در بیان وضعیت تاریخی، سیاسی و اجتماعی کشور خود با موفقیت از شگرد آیرونی بهره برده و شعر آیرونیک خود را به یکی از مصادیق موفق شعر معاصر فارسی در افغانستان تبدیل کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله English

Critical notion and ironic discourse in “announcement of earth’s Inheritance”

نویسندگان English

Ishagh Toghiani
Mohammad Zaher Faiez
Hosain Agha Hosaini
University of Isfahan
چکیده English

Irony after the Socrates and Plato onward has created too many subjects but still there is not a general consent about the definition of it which could specify it. But all the scholars agree that irony presents kind of concealment which is something against the real idea of the poet. Irony is an overview of the world which from one hand consists of literary words such as: allegory, satire, sarcasm, scorn, paradox and criticism and from other hand it can tie two opposite sentiment of laughing and crying in a way that no other literary devices can do such a thing. In this way Bakhtari who is considered as one of the successful poets had used irony in his poetry as a skillful poet in a way that it both reflects the above mentioned literary devices and laughing and crying sentiments too. This paper tries to analysis the “announcement of earth’s Inheritance” which is the only collection of Bakhtari and shows the real life pain and problems of Afghanistan people who lost their lives and were under the presure of Taliban government. Bakhtari by reconciliation of the opposits and by an ironic look at the social, cultural, and religious issues shows how much the poet can be successful in using irony as a device to criticize social and political status of Afghanistan.

کلیدواژه‌ها English

Irony
Persian contemporary poem
Wasef Bakhteri
Taliban
- آقازینالی، زهرا و حسین آقا‌حسینی (1387). «مقایسه تحلیل کنایه و آیرونی در ادبیات فارسی و انگلیسی». کاوش‌نامه. ش17. صص95-127.
- باختری، واصف (1383). بیان‌نامه وارثان زمین. به‌کوشش محمد ناصر هوتکی. کابل: پرنیان.
- ــــــــــــــ (1388). سفالینه‌ای چند بر پیشخوان بلورین فردا. به‌کوشش ناصر هوتکی. کابل: پرنیان.
- بویس، مری (1377). چکیدۀ تاریخ کیش زردشت. ترجمۀ همایون صنعتی‌زاده. تهران: صفی‌علی‌شاه.
- ثروتی، بهروز (1390). نگاهی به احوال و آثار واصف باختری. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
- جوادی، حسن (1384). تاریخ طنز در ادبیات فارسی. بی‌جا: کاروان.
- داد، سیما (1387). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
- سعیدی، محمدشریف (1392). آهسته رفتن چاقو. تهران: عرفان.
- سکایا، پیگولو و دیگران (1355). تاریخ ایران. ترجمۀ کریم کشاورز. تهران: پیام.
- فرزان، احمدشاه (1389). افغانستان از حکومت مجاهدین تا سقوط طالبان. مشهد: قلم.
- قویم، عبدالقیوم (1387). مروری بر ادبیات معاصر دری. چ2. کابل: سعید.
- کورنا، لورل (1383). افغانستان. ترجمۀ فاطمه شاداب. تهران: ققنوس.
- مارسدن، پیتر (1379). طالبان؛ جنگ، مذهب و نظام جدید در افغانستان. ترجمۀ کاظم فیروزمند تهران: نشر مرکز.
- موکه، داگلاس کالین (1389). آیرونی. ترجمه حسن افشار. تهران: نشر مرکز.
-Aqa Zinali, Z. & H. Aqa Hosini (2008). "Moqāyiesa e tahlil kenāya va irony dar adabyāt e fārsi wa inglisi". Kawooshnāma Magazine. No. 17. pp. 95-127. [in Persian]
- Bakhteri, V. (2004). Bayān nāma e wāresān-e zamin. ba koshish M.N. Hotaki. Kabul: Parniān Publication. [in Persian]
- ____________ (2009). Safālinayei Chand ber Pishkhān-e Blūrin- e Fardā. ba khoshish M.N. Hotaki. Kabul: Pernian Publication. [in Persian]
- Boyce, M. (1998). Chakida e tārikh-e kish-e zardasht. H. Sonaatizadeh (Trans.). Tehran: Safi Ali Shāh Pulication. [in Persian]
- Cuddon, J.A. (1979). A Dictionary of Literary Terms. Penguin Books.
- Dad, S. (2008). Farhang- e Istelāhāt Ādabi. Tehran: Morwārid Publicatin. [in Persian]
- Farzan, A.S. (2010). Afghanistan az hokomat e mojāhedin tā soqot e Taliban. Mashhad: Qalam Publication. [in Persian]
- Javadi, H. (2005). Tārikh e tanz dar adabyāt e fārsi. Tehran: Kāravān Publication. [in Persin]
- Korna, L. (2004). Afghanistan. F. Shadab (Trans.). Tehran: Qoqnus Publication. [in Persin]
- Marsden, P. (2000). Talibān, jang, mazhab wa nizām e jaded dar Afghanistan. K. Frozmand (Trans.). Tehran: Markaz Publication. [in Persian]
- Qawim, A.Q. (2008). Morori ber adabyāt e moaāsir dari. 2nd Ed. Kabul: Saied publication. [in Persian]
- Sakaya, P. et al. (1976). Tārikh e Iran. K. Kishawarz (Trans.). Tehran: Paiām Pblication. [in Persian]
- Sorwati, B. (2011). Negāhi ba ahwāl wa āsār e Wāsif Bākhteri. Tehran: Shirkat E Sahāmi Kitābhay Jibi Publication [in Persin]
- Mueck, D.C. (1969). The Compass of irony. Methuen & Co Ltd.
- _________ (2010). Irony. H. Afshar (Trans.). Tehran: Markaz Publication. [in Persian]
-Saeidi, M.S. (2013). Āhista Raftan e Chāhgho. Tehran: Irfān Publication. [in Persian]
نقد ادبی
دوره 9، شماره 36
دی 1395
صفحه 143-163