دوره ۱۲، شماره ۴۷ - ( ۱۳۹۸ )                   جلد ۱۲ شماره ۴۷ صفحات ۱۶۷-۱۳۷ | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.20080360.1398.12.47.6.1

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Narimi M, Fahimi Far A, Khodayar E. The discourse of Sabk-e-bazgasht (The Persian Return Literary Style( and Visual Norms in Fath Ali Shah Qajar portraits. LCQ 2019; 12 (47) :137-167
URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-29-34410-fa.html
نریمی مریم، فهیمی فر اصغر، خدایار ابراهیم. گفتمان بازگشت ادبی و هنجارهای تصویری در شمایل فتحعلی‌شاه قاجار. نقد ادبی. ۱۳۹۸; ۱۲ (۴۷) :۱۳۷-۱۶۷

URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-۲۹-۳۴۴۱۰-fa.html

گفتمان بازگشت ادبی و هنجارهای تصویری در شمایل فتحعلی‌شاه قاجار
مریم نریمی* ۱، اصغر فهیمی فر۲ ، ابراهیم خدایار۳
۱- دانشگاه تربیت مدرس ، maryam.narimi@gmail.com
۲- دانشیار گروه پژوهش هنر دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس.
۳- دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
چکیده:   (۷۶۲۲ مشاهده)
هر گفتمان متشکل از چندین گزاره و صورت گفتمانی است که با توجه به شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در هر دوره به‌وجود می­آید. در دورۀ سلطنت فتحعلی‏شاه قاجار (1176ـ1213ق)، گفتمان مسلط بازگشت ادبی که همان گفتمان سنتی محسوب می­شود، براساس نظام ادراکی حاکم بر عصری شکل گرفت که در آن شاه و دربار، در مقام نهاد تولیدکنندۀ گفتمان یادشده، اصلی­ترین حامی هنر و ادبیات شناخته می­شوند. هدف اصلی این پژوهش بررسی نقش گفتمان ادبی بازگشت در تصاویر مختص فتحعلی‌شاه قاجار با توجه به وضعیت سیاسی، اجتماعی، زمینه­های معرفتی و سامانۀ دانایی یا همان روح حاکم بر زمانه است. اگر بپذیریم که تا این دوره، نقاشی ایرانی و ادبیات فارسی کمابیش با یکدیگر در ارتباط و تعامل بوده­اند­، باید گفت که با شکل‏گیری و قدرت یافتن گفتمان ادبی این دوره، هنجارهای تصویری در نقاشی­ ایرانی نیز دگرگون و ویژگی‏های تازه­ای در آن پدیدار ­شد که در نگارگری سده­های پیشین سابقه نداشته است. نگارندگان در پژوهش حاضر کوشیده­اند تا براساس نظریۀ گفتمان فوکو، به‌عنوان الگوی روش­شناختی و رویکردی بینارشته­ای، به این مسئله بپردازند که چگونه گفتمان ادبی بازگشت موجب شکل­دهی به تصاویر شاهانۀ مکتب پیکرنگاری درباری و اثرگذاری بر آن شد. بررسی­ها نشان می­دهد در این دوره، شعر و توصیفات شعری همچنان به‌منزله منبع الهام مورد توجه نقاشان بوده‌ است­. از این رو صورت­های گفتمانی غالب در سبک ادبی بازگشت، یعنی صورت تاریخ و صورت سیاست که به گفتمان قدرت­ بدل شده بودند، در پرده­های نقاشی تصویری جدید از شاه به‌نمایش گذاشتند؛ به‌طوری که تصاویر شاه غیرواقعی­تر و هالۀ تقدسش بزرگ‌تر شد و همچنین پیکره شاه غیرملموس و استعاره­ای­تر گردید.
 
واژه‌های کلیدی: گفتمان فوکو، بازگشت ادبی، نقاشی پیکرنگاری درباری، فتحعلی‌شاه قاجار
متن کامل [PDF 1478 kb]   (۳۱۶۸ دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: مکتبهای ادبی
دریافت: 1398/4/11 | پذیرش: 1398/8/10 | انتشار: 1398/8/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.