دانش آموخته دکتری زبان وادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی ، mehdadkhahtehrani@yahoo.com
چکیده: (۵۹۵۴ مشاهده)
«خواندیدنی» شعری است که با هنرهای تجسمی و گرافیک پیوندی جدانشدنی دارد. مهرداد فلاح، شاعر معاصر، بهجای وجه بیانی/ گفتاری در این شعر، برآن بوده است وجه نوشتاری/ اجراییِ شعر را کانون توجه خود قرار دهد. این توجه ویژه که از نوعی هدفمندی یا نیتمندی بیرون میآید، درنهایت در خود شعر و فرم اجرامحورِ آن تجلی و بروز بیرونی مییابد. فلاح «خواندیدنی» را «کشف مجدد نوشتار و علائم نوشتاری» در شعر دانسته است که در فرایند خواندن و دیدن شعر، به شعر «صحنهای» تبدیل میشود. به عبارت دیگر، برهمکنش زبان و تصویر طی مناسباتی پیشاندیشیده، اجرای نهایی شعر را بر کاغذ یا صفحۀ نوری رقم میزند. فرض بنیادین مقالۀ حاضر این است که ایدۀ اولیۀ شعر «خواندیدنی» تحت تأثیر شعر جهانی و بهویژه شاعری همچون گیوم آپولینر بوده که به شکل نوشتاری شعر و هنرهایی همچون نقاشی و سبک کوبیسم توجهی ویژه داشته است. گذشته از این، اگر در شعر کلاسیک فارسی بنگریم، برخی از شگردهای شعر «خواندیدنی» در صنعت توشیح مسبوق به سابقه است. در این مقاله، نسبتهای هنری، بینامتونیِ تأثیری و تطبیقیای که منجر به شکلگیری ایدۀ شعر «خواندیدنی» در ذهن مهرداد فلاح گردیده، تحلیل و روشن شده است که فرایند خواندن و دیدن در هر دو قطب شاعر/ خواننده چگونه است و شعر در چه فرایندی خوانده و دیده (خواندیده) میشود.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
فلسفه و ادبیات دریافت: 1398/4/1 | پذیرش: 1399/1/27 | انتشار: 1399/3/10