بررسی میزان رشد تفکر انتقادی دانشجویان رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد)

نویسندگان
دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
تفکر انتقادی آمیزه­ای است از دانش، نگرش و مهارت به کارگیری آن در حیطه­ی عمل. پنج مؤلفه­ی تفکر انتقادی عبارتند از: 1- استنباط؛ 2- شناسایی مفروضات؛ 3- استنتاج؛ 4- تعبیر و تفسیر؛ 5- ارزشیابی استدلال­های منطقی. امروزه صاحب­نظران علوم تربیتی بر این باورند که یکی از هدف­های اساسی هر نظام آموزشی، باید آموزش تفکر انتقادی باشد. در این پژوهش با بررسی برنامه­ی درسی و مؤلفه‌های تفکر انتقادی دانشجویان رشته­ی زبان و ادبیات فارسی مشخص کرده‌ایم آموزش این مهم، جایگاهی در این رشته ندارد. روش پژوهش در این مقاله، نیمه‌تجربی است که از یک سو به مباحث نظری تفکر انتقادی و ارائه‌ی پیشنهادهایی برای آموزش آن در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی پرداخته‌ایم و از سوی دیگر دانشجویان ورودی 1388 و 1392 رشته­ی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد را با پرسش­نامه­ی معتبر و علمی تفکر انتقادی واتسون- گلیزر به صورت میدانی مورد بررسی قرار داده‌ایم و به صورت آماری روشن کرده‌ایم که میزان تفکر انتقادی این دانشجویان در طول تحصیل، رشد معناداری پیدا نمی‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

A Study on the Development of Critical Thinking amongst the Students of Persian Language and Literature (The Case of the Students of Ferdowsi University of Mashhad)

نویسنده English

Ehsan Ghabool
Ferdowsi University of Mashhad
چکیده English

Critical thinking is the integration of knowledge, attitude, and practical skill. Today the scholars of education believe that one of the most important aims of academic learning is critical thinking. After an introduction on this subject, our study presents a short history of the scholarship on critical thinking along with the five principals of any act of critical thinking, namely: (1) Inference, (2) Recognition of assumption, (3) Deduction (4) Interpretation, and finally (5) Evaluation of argument. Critical thinking, unfortunately, has no place in the educational system for Persian. Using Watson-Glaser’s questionnaire, we have evaluated the evolution of critical thinking amongst the students of Persian (2009-2013) at Ferdowsi University of Mashhad. Based on our statistics, we have concluded that the critical thinking has not improved in those years.

کلیدواژه‌ها English

Critical Thinking
Persian Language and Literature
Watson-Glaser’s questionnaire
curriculum planning
- اسمیت، فلیپ جی. و اچ. گوردن هولفیش (1373). تفکر منطقی (روش تعلیم و تربیت). ترجمه دکتر علی شریعتمداری. تهران: وزارت امور خارجه.
- برینک باجن، رُی (1393). تفکر انتقادی در کلاس درس. ترجمه سعید ناجی و فاطمه کیکاوسی. چ2. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- پوزتر، جرج جی. (1372). «الگوی برنامه‌ریزی درسی». ترجمه قوام‌الدین جلیلی. فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش. س2. ش3. صص28- 39.
- حسینی، علی‌اکبر (1348). تفکر خلاق. شیراز: دانشگاه شیراز.
- شعبانی ورکی، بختیار (1374). «تأثیر در سه رهیافت آموزش تفکر» در مجموعه‌مقالات سمبوزیوم نقش آموزش ابتدایی و جایگاه مطلوب آن در جامعه. اصفهان: معاونت آموزش عمومی در اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان.
- علی‌بن ابی‌طالب (1379). نهج‌البلاغه. ترجمه سیدجعفر شهیدی. چ19. تهران: علمی و فرهنگی.
- غلامی‌نژاد، محمدعلی و احسان قبول (1386). «آسیب‌شناسی پایان‌نامه‌های رشته زبان و ادبیات فارسی». مجله گوهر گویا. س1. ش1. صص181-192.
- قبول، احسان (1383). «تفکر انتقادی و اهمیت کاربرد آن در رشته زبان و ادبیات فارسی» در مجموعه‌مقالات نخستین همایش بین‌المللی تولید علم و جنبش نرم‌افزاری. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
- کلینی رازی، ابی‌جعفر محمد (1375). اصول کافی. ترجمه جواد مصطفوی. چ2. تهران: ولیعصر.
- کومبز، فیلیپ (1373). بحران جهانی تعلیم و تربیت. ترجمه فریده آل‌آقا. چ2. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- مایرز، چت (1374). آموزش تفکر انتقادی. ترجمه خدایار ابیلی. تهران: سمت.
- محب‌علی، داوود (1375). شیوه‌های عملی ارتقای بهره‌وری نیروی انسانی. چ2. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
- مطهری، مرتضی (1374). تعلیم و تربیت در اسلام. چ25. تهران: صدرا.
- نقیب‌زاده، میرعبدالحسین (1364). فلسفه کانت بیداری از خواب دگماتیسم. تهران: آگاه.
- Abbott, J. (1993). "Quantitative Critical Thinking". College Teaching. Vol. 41. p.92.
- Alfaro, R.L. (1995). Critical Thinking in Nursing. Philadelphia: The C.V. Mosby Company.
- Ali Ibn-e Abi Tāleb (2000). Nahj Al-Balāgha. Seyed Ja’far Shahidi (Trans.). 19th Ed. Tehran: 'Elmi Farhangi. [in Persian]
- Angeli, Charola M. (1997). Examinating the Effects of Context- Free and Context -Situated Instructional Strategies on Learner's Critical Thinking. Indianan University.
- Bensley, D.A. (1997). Critical Thinking in Psychology. California: Pacific Grove.
- Bollinger, A.S. & R.D. Smit (2001). "Association for Information Management". Journal of Knowledge Management. Vol. 5. No.1.
- Brink-Budgen, R. (2014). Tafakor-e 'Enteghadi dar Kelās-e Dars. S. Nāji & F. Keykāvusi (Trans.). 2nd Ed. Tehran: Pazhuheshgāh-e ‘Olum-e ‘Ensāni va Motāle’āt-e Farhangi Publication. [in Persian]
- Case, B. (1994). "Walking Around the Elephant, A Critical Thinking Strategy for Decision Making". The Journal of Continuing Education in Nursing. Vol. 25. No. 3. pp. 101-109.
- Critical Thinking Org (2000). "A Brief History of the Idea of Critical Thinking". at: http: //c.t.org/ university /ct history, nllk.
- Forst, P.J. (1997). "Building Bridges between Critical Theory and Management Education". Journal of Management Education. Vol. 2. p. 361.
- Ghabul, E. (2004). "Tafakor-e Enteghādi va Ahamiyat-e Kārbord-e 'ān dar Reshte-ye Zab’n va Adabiyāt-e Fārsi". Majmu’e Maghālāt-e Nakhostin Hamāyesh-e Bein-Al Melali-e Tolid-e ‘Elem va Jonbesh-e Narm'āfzāri. Tehran: Dāneshgāh-e ‘Āzad-e ‘Eslāmi Publication. [in Persian]
- Gholāminezhād, M. & E. Ghabul (2007). "‘Āsibshenāsi-ye Pāyānnāmehhā-ye Reshte-ye Zabān va 'Adabiyāt-e Fārsi". Gohar-e Guy’. Yr. 1. No. 1. pp. 181-192. [in Persian]
- Hoseyni, A. (1969). Tafakor-e Khalāq. Shiraz: Dāneshgāh-e Shirāz Publication. [in Persian]
- Hownstein, M.A. et al. (1996). "Factors Associated with Critical Thinking Among Nurses". The Journal Continuing Education in Nursing. Vol. 27. No. 3. pp. 100-103.
- Kulayni Razi, A. (1996). 'Osul-e Kāfi. Javād Mostafavi (Trans.). 2nd Ed. Tehran: Vali'asr Publication. [in Persian]
- Meyers, C. (1995). ‘Āmuzesh-e Tafakor-e ‘Enteqādi. Khodāyār Abili (Trans.). Tehran: Samt. [in Persian]
- Moheb 'Ali, D. (1996). Shivehā-ye 'Elmi-ye ‘Erteqā-ye Bahrevari-ye Niru-ye ‘Ensāni. 2nd Ed. Tehran: Markaz-e ‘Āmuzesh-e Modiriyat-e Dolati Publication. [in Persian]
- Motahari, M. (1995). Ta'lim va Tarbiyat dar ‘Eslām. 25th Ed. Tehran: Sadrā. [in Persian]
- Naqibzādeh, M. (1985). Falsafeh Kant Bidāri az Khāb-e Dogm’tism. Tehran: ‘Āg’h. [in Persian]
- Poster, G. (1993). "‘Olgooy-e Barnāmehrizi-e Darsi". Q. Jalili (Trans.). Modiriyat dar ‘Āmuzesh-o Parvaresh. Yr. 2. No. 3. pp. 28-39. [in Persian]
- Poul, R. (1993). What Every Person Need to Survive in a Rapidly Changing World. Publisher: Foundation for Critical Thinking.
- Reynolds, M. (1999). "Critical Reflection and Management Education Rehabilitating of Less Hierer Chical Approaches". Journal of Management Education. Vol. 23. p. 537.
- Sha’bāni Varaki, B. (1995). "Ta’sir dar Se Rahyaft-e ‘Āmuzesh-e Tafakor". Sambozium-e Naqsh-e ‘Āmuzesh-e ‘Ebtedāyi va Jāygāh-e Matlub-e ‘Ān dar Jāme’eh. Esfehān: Mo’āvenat-e 'Āmuzesh-e 'Omumi dar Edāreh Kol-e ‘Āmuzesh-o Parvaresh-e Ostān-e Esfehān Publication. [in Persian]
- Smith, et al. (1994). Tafakor-e Manteqi (Ravesh-e Ta'lim va Tarbiyat). A. Shariatmadai (Trans.). Tehran: Vezārat-e Omur-e Khārejeh Publication. [in Persian]
- Watson, G. (1980). Critical Thinking Apprasial, Manual. The Psychological Corporation. Harcourt Brace Jovanovich Inc.
- Combs, P. (1994). Bohrān-e Jahāni-e Ta’lim va Tarbiyat. Farideh Al-e 'Āgha (Trans.). 2nd Ed. Tehran: Pazhuheshgāh-e ‘Olum-e ‘Ensāni va Motale'āt-e Farhangi Publication. [in Persian]