تعریف ادبیات الکترونیک و پیشنهاد یک اصطلاح

نوع مقاله : پژوهشی -نظری اصیل

نویسندگان
1 عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد
2 دانشجوی دکتری رشتۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
مقالۀ حاضر تلاش دارد در مفهوم اصطلاح نوظهوری که در مجامع فارسی‌زبان، با عنوان ادبیات الکترونیک/دیجیتال شناخته می‌شود، کاوش کند و با مرور برخی ویژگی‌های بنیادین آن، مانند «تعاملی ‌بودن»، «چندرسانگی»، «وابستگی به محاسبات رایانشی» و «سخت‌پیمایی و غیرخطی‌بودن»، شناختی ملموس از آن به‌دست دهد. در دهه‌های اخیر، به‌دلیل چارچوب‌های نظریِ در حال تحول، تعریف ادبیات الکترونیک فرایندی پیچیده بوده است. مقالۀ حاضر سعی دارد با طرح‌ریزی پنج دورۀ «مفاهیم اولیه و ظهور فرامتن (نیمۀ نخست 1990 ـ 2000)»، «سخت‌پیمایی آرسِت و توجه به نقش تعامل (نیمۀ دوم 1990 ـ 2000)»، «کرشنباوم و مادیت متن الکترونیکی، هایلز و امر ادبی (2000 ـ 2010)»، «برجسته‌ شدن روایت‌گری تعاملی و بازی‌مانندی (2010 ـ تاکنون)» و «چالش تعریف در دوران هوش مصنوعی» نگاهی تاریخی به تلاش محققان برجستۀ این حوزه داشته باشد و درنهایت تعریفی روشن‌گر از ادبیات الکترونیک ارائه دهد. از طرف دیگر، مقالۀ حاضر، در ترجمۀ اصطلاح «electronic literature»، با ذکر دلایل مختلفی ازجمله «کژتابی اصطلاح ادبیاتِ الکترونیک»، واژۀ «کُدَبیات» را به جای ترجمۀ تحت‌اللفظی «ادبیات الکترونیک» پیش‌نهاد می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

Definition of electronic literature and suggestion of a term

نویسندگان English

Mahmood Fotoohi 1
Atefe Atri 2
Morteza Anabestani 2
1 Professor at Ferdowsi University of Mashhad
2 A PhD candidate in Persian Language and Literature at Ferdowsi University of Mashhad
چکیده English

This paper explores the concept of electronic/digital literature, a relatively new term in Persian-speaking contexts. By examining its core characteristics, including interactivity, multimedia, computational dependence, and nonlinearity, the paper aims to provide a clear definition. Moreover, it proposes "codabiat" as an alternative translation for "electronic literature", arguing that this term more accurately reflects the concept's unique features and interdisciplinary nature in persian.

کلیدواژه‌ها English

electronic literature
digital literature
codabiat
interactive literature
ergodic literature
multimedia art
Code
Aarseth, Espen j. (1997). Cybertext: Perspectives on Ergodic Literature. Maryland: University of Johns Hopkins.
Hayles, N. Katherine. (1999). How we became posthuman: virtual bodies in cybernetics, literature, and informatics. Chicago: University of Chicago Press.
Hayles, N. Katherine. (2002). Writing machines. Cambridge: MIT.
Hayles, N. Katherine. (2005). My mother was a computer: digital subjects and literary texts. Chicago: University of Chicago.
Hayles, N. Katherine. (2008). Electronic Literature: New Horizons for the Literary. Indiana: University of Notre Dame.
Kirschenbaum, Matthew G. (2008). Mechanisms: new media and the forensic imagination. Cambridge: MIT.
Landow, George (eds.). (1994). Hyper/Text/Theory. Maryland: University of Johns Hopkins (pp. 762-780).
Monfort, Nick. (2003). Twisty Little Passages: An Approach to Interactive Fiction. Cambridge: MIT.
Pawlicka, U. (2017). An Essay on Electronic Literature as a Platform. Cultural Studies Review , 3, (pp. 430–444). (https://doi.org/10.4467/20843860PK.17.029.7799).
Portela, M. (2010). "The Machine in the Text, and the Text in the Machine". Digital Humanities Quarterly. (https://hdl.handle.net/10316/17857).
Rettberg, Scott. (2019). Electronic Literature. Cambridge: Polity.
Tabbi, joseph (eds.). (2018). The Bloomsbury handbook of electronic literature. London: Bloomsbury.
Wardrip-Fruin, N. (1996). Writing Networks: New Media, Potential Literature. Leonardo 29(5), (pp. 355-373).
Wardrip-Fruin, N. (2010). Five Elements of Digital Literature. In R. Simanowski, J. Schäfer & P. Gendolla (Ed.), Reading Moving Letters: Digital Literature in Research and Teaching. A Handbook (pp. 29-58).
Wardrip-Fruin, N. (2010). Learning to Read Digital Literature. In R. Simanowski, J. Schäfer & P. Gendolla (Ed.), Reading Moving Letters: Digital Literature in Research and Teaching. A Handbook (pp. 249-260).
.سیمنز، ری و دیگران (1399). ادبیات الکترونیک: مجموعه مقالات. ترجمۀ مهدی صداقت‌پیام. تهران: سمت