پدیدارشناسی‌ و سنخ‌شناسی‌ مخالف‌خوانی‌های‌ احمد شاملو

نویسنده
سینا جهاندیده کودهی
عضو هیئت علمی تربیت معلم بنت الهدی صدر رشت
چکیده
یکی از شکل های بودن ، اندیشیدن و آفریدن، مخالف خوانی است که در چالش با «دیگری» آشکار می شود. مخالف خوانی قرائت و بدخوانی کنش و ساختار اندیشه های آفریدۀ دیگری است . مهم ترین فرضیه های تحقیقی ِ مقاله این است که آشکارترین وجه پدیدارشناختی شعر معاصر ایران ، مخالف خوانی است و احمد شاملو بارزترین شاعری است که با روش های مخالف خوانی ، نه تنها به ساختارهای نو دست می یابد؛ بلکه این روش ها را در سایر فعالیت های فرهنگی خود استمرار می دهد. این مقاله از دو بخش تشکیل شده است . در بخش نخست، مفهوم مخالف خوانی به شکل پدیدارشناختی توصیف می شود که چگونه براساس تقابل ، گفت وگو و تخاصم شکل می گیرد و به فهم و آفرینش ساختارهای زبانی ، فرهنگی و زیبایی شناختی منجر می شود. در بخش دوم ، براساس مبانی نظری به­دست آمده، به سنخ شناسی انواع مخالف خوانی های احمد شاملو می پردازد. این مقاله به این نتیجه رسیده است که شاملو مخالف خوانی های خود را به چهار روش آشکار می کند: واژگون سازی ، بازی با ساختارها، تابوستیزی و اسطوره سازی

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله English

Typology of Shamlu’s Antagonism: A Phenomenological Study

نویسنده English

Sina Jahandideh
Bentolhoda Sadr University (Tarbiat Moallem)
چکیده English

One of the forms of being is to think and create antagonism in resistance to the Other. Antagonism is the (mis)reading of the action and structure of the thoughts of the other. One of the most evident phenomenological aspects of the modern Persian poem is creation of opposition. Shamlu’s works are the best example of such oppositional discourses. Through this methodology, not only he reaches new structures in his poetry, but also he expands this method to his other cultural activities. This paper has two parts. The first part presents a phenomenological definition of antagonism and how it is formed by opposition, dialogue, and enmity and how it results in creation of linguistic, cultural, and aesthetic structures. In the second part, the typology of Shamlu’s antagonistic discourse has been studied based on these assumptions. The paper concludes that Shamlu has four kinds of oppositions: reversality, myth making, playing with structure, and breaking the taboos

کلیدواژه‌ها English

dominant discourses
Resistance
Antagonism
Ahmad Shamlu
reversality
structure making
- استم ، رابرت (1389). مقدمه ای بر نظریه فیلم . چ 2. ترجمه گروه مترجمان . به کوشش احسان نوروزی . تهران : سوره مهر.
- بووار، سیمون دو (1380). جنس دوم . ج 2. چ 2. ترجمه قاسم صنعوی . تهران : توس .
- پورنامداریان ، تقی (1381). سفر در مه ، تأملی در شعر شاملو. تهران : نگاه .
- رهبریان ، محمدرضا (1386). ترانه های بی هنگام ، نگاهی به حاشیه و متن شعرهای تقدیمی احمد شاملو. تهران : مروارید.
- سعید، ادوارد (1382). فرهنگ و امپریالیسم . ترجمه اکبر افسری . تهران : توس .
- شاملو، احمد (1384). کتاب شعر: احمد شاملو. گردآوری ، تصحیح و تدوین هیوا مسیح . تهران : قصیده سرا.
- ــــــــ (1381الف). مجموعه آثار، دفتر یکم شعرها. تهران : نگاه و زمانه .
- ــــــــ (1381ب). «نظریه درباره شعر سپید» (گفت وگو) در احمد شاملو شاعر شبانه ها و عاشقانه ها. به کوشش بهروز صاحب اختیار و حمیدرضا باقرزاده . تهران : هیرمند.
- ــــــــــ (1381ج). «حقیقت چقدر آسیب پذیر است » (سخنرانی در دانشگاه برکلی ، فروردین 1369) در احمد شاملو شاعر شبانه ها و عاشقانه ها. به کوشش بهروز صاحب اختیار و حمیدرضا باقرزاده . تهران : هیرمند.
- شریعت کاشانی ، علی (1388). سرود بی قراری ، درنگی در هستی شناسی شعر، اندیشه و بینش احمد شاملو. تهران : گلشن راز.
- شفیعی کدکنی ، محمدرضا (1368). موسیقی شعر. چ 2. تهران : آگاه .
- ضیمران ، محمد (1378). میشل فوکو: دانش و قدرت . تهران : هرمس .
- کامو، آلبر (1387). عصیانگر. ترجمه مهستی بحرینی . تهران : نیلوفر.
- لوید، ژنویو (1381). عقل مذکر، مردانگی و زنانگی در فلسفه غرب . ترجمه محبوبه مهاجر. تهران : نشر نی.
- مجابی ، جواد (1377). شناختنامه احمد شاملو. تهران : قطره .
- محمدعلی ، محمد (1374). گفت وگو (با احمد شاملو، محمود دولت آبادی ، اخوان ثالث ). تهران : قطره .
- مختاری ، محمد (1378الف). انسان در شعر معاصر. تهران : توس .
- ــــــــ (1378ب). چشم مرکب . تهران : توس .
- مکاریک ، ایرنا ریما (1384). دانش نامه نظریه های ادبی معاصر. ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی . تهران : آگه .
- مورن ، ادگار (1383). هویت انسانی . ترجمه امیر نیک پی و فائزه محمدی . چ 2. تهران : قصیده سرا.
- نیکبخت ، محمود (1374). مشکل شاملو در شعر. اصفهان : هشت بهشت .
- هگل ، گ . و. ف . (1390). پدیدارشناسی جان . ترجمه باقر پرهام . تهران : کندوکاو.
- ـــــــــــــ (1368). خدایگان و بنده . با تفسیر الکساندر کوژو. ترجمه حمید عنایت . تهران : خوارزمی .
- Bloom, Harold (2000). "Poetic Origins and Final Phases" in David Lodge (Ed.). Modern Criticism and Theory. Singapore: Longman.
- Said, Edward. (2000). "Crisis [in orentalism]" in David lodge (Ed.). Modern Criticism and Theory. Singapore: Longman.
- Lorde, Audre. (2000). "Women Redefining Difference" in Julie Riv kin & Michael Ryan (Eds.). Literary Theory: An Anthology. Oxford: Blackwell.
نقد ادبی
دوره 5، شماره 19
آذر 1391
صفحه 99-131