دوره 16، شماره 63 - ( 1402 )                   جلد 16 شماره 63 صفحات 144-107 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Atefepour L, parsapoor Z. Ecophobic Reading of Literary Texts. LCQ 2023; 16 (63) :107-144
URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-29-71629-fa.html
عاطفه‌پور لیلا، پارساپور زهرا. خوانش اکوفوبیک (بوم‌هراسانۀ) متون ادبی. نقد ادبی. 1402; 16 (63) :107-144

URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-29-71629-fa.html

خوانش اکوفوبیک (بوم‌هراسانۀ) متون ادبی
لیلا عاطفه‌پور* 1، زهرا پارساپور2
1- استاد مدعو دانشگاه علامه طباطبایی ، l.atefepur@gmail.com
2- دانشیار زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی
چکیده:   (2547 مشاهده)
اکوفوبیا (Ecophobia) از رویکردهای مطرح و نوین در نقد بوم‏گرا و اخلاق زیست‏محیطی است. این اصطلاح را اولین‌بار سیمون استاک(Simon C. EStok)  در ارتباط با محیط‏زیست و به‌معنای «ترس و نفرت غیرمنطقی از طبیعت» مطرح کرد. در خوانش اکوفوبیک سوگیری‏های ناخواستۀ انسان نسبت به محیط‏زیست که مبتنی بر ترس و نفرت غیرمنطقی از مظاهر زیست‏محیطی شکل گرفته ‏است در آثار ادبی بررسی می‌شود. فرض اصلی این رویکرد این است که اکوفوبیا از دوگانۀ خود/ دیگری نشأت می‏گیرد و درنهایت به‌نوعی بیگانه‏ستیزی در سایۀ ترسی غیرمنطقی از دیگری منجر می‏شود. درواقع طبیعت‏هراسی، زن‏ستیزی، نژادپرستی و گونه‏گرایی در بستری دگرهراسی روی می‏دهد و بسیاری از رفتارهای انسانی در مواجهه با طبیعت و دیگر انسان‏ها از هراس از دیگری ناشی می‏شود و این دگرهراسی به‌دنبال خود رفتارهای سلطه‏جویانه را نیز به‌همراه دارد. در این پژوهش ضمن معرفی بنیان‏های نظری این رویکرد، تلاش شده تا مؤلفه‌های اکوفوبیک موجود در آثار ادبی تبیین و روش و نحوۀ کاربست این نظریه در نقد آثار ادبی توضیح داده ‌شود. با این رویکرد می‏توان به خوانش جدیدی از آثار ادبی پرداخت و با واکاوی و بررسی نوع رابطۀ انسان با طبیعت در بستری اکوفوبیک و بیان ریشه‏های پیدایش این هراس‏ها به اصلاح این رابطه کوشید. برآیند این پژوهش نشان می‌دهد که در آثار ادبی با سه گونۀ متمایز از اکوفوبیا روبه‌رو هستیم که با به‌نمایش گذاشتن ترس‏های زیست‌محیطی مغفول ‏واقع‏ شده، نقش قابل‌توجهی در جهت تصحیح نوع رابطۀ انسان با محیط‏زیست ایفا می‏کنند و می‏توانند ما را نسبت به رفتارهایمان با زمین حساس سازند.
 
واژه‌های کلیدی: اکوفوبیا، نقد بوم‌گرا، نقد ادبی، دگرهراسی
متن کامل [PDF 727 kb]   (1509 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: نظریه ادبی
دریافت: 1402/6/28 | پذیرش: 1402/10/30 | انتشار: 1402/11/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.