۱۴ نتیجه برای کلمه
فرید یاحقی،
دوره ۲، شماره ۵ - ( ۱-۱۳۸۸ )
چکیده
هنرها از آنجا که خاستگاه مشترک انسانی دارند، ذاتاً یکسان و تنها در صورت متفاوت اند؛ بنابراین، می توان چگونگی رسیدن به شیوه های بیانی در یک رسانه هنری را با اندکی تغییر ظاهری برای رسانه ای دیگر مورد استفاده قرار داد. در این مقاله، ضمن معرفی جناس به عنوان یکی از شیوه های بلاغی زبان، معادل های بصری آن در دنیای تصویر و به ویژه در انیمیشن جست وجو شده است. جناس، هم نشینی دو کلمه است که در شکل یا تلفظ همسان و در معنا متفاوت باشند. از جناس معمولاً در نظم و نثر به عنوان یک آرایه ادبی برای زیبایی و گاه طنزآمیز کردن کلام استفاده می شود. اما با توجه به نظریات مدرنی که در باب جناس به ویژه از دیدگاه نشانه شناسی مطرح شده است، تعاریف سنتی جناس -که آن را به کلمات محدود می کرد- جایگاهی ندارد. از این دیدگاه، جناس را دو نشانه متشابهی می دانند که بر دو دال متفاوت دلالت کند. بنابراین، دو نشانه تصویری متجانس که دو مفهوم متفاوت را نشان می دهند نیز می توانند گونه ای جناس بصری قلمداد شوند؛ مانند تصویر چهره انسان و ماه که هر دو گرد هستند. با جابه جایی تصویر و کلمه، می توان برای انواع جناس های لفظی، که پیشتر تعریف شده اند، معادل های تصویری قابل بحثی در انیمیشن عرضه کرد که خوانش آن همانند زبان وابسته به زمان است. این مقاله بر آن است با مقایسه تطبیقی جناس در ادبیات و تصویر متحرک، تحلیل روشمندتری از بازی های تصویری به دست دهد که معمولاً به طور ذوقی و تصادفی در نگاه هنرمندان به وجود می آید.
دوره ۳، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۴۰۲ )
چکیده
زبان چیست؟ در تاریخ فلسفه غرب پاسخهای متفاوتی به این پرسش داده شده است. اما از نگاه ویتگنشتاین و گادامر این پاسخها به نحو بنیادین به یکدیگر شبیهاند و این دو به این رویکرد بنیادین انتقاد میکنند. گادامر از تاریخ فلسفه غرب با عنوان تاریخ فراموشی زبان یاد میکند. گادامر، آگوستین را استثنایی در تاریخ فلسفه غرب میداند؛ زیرا به نظر گادامر، آگوستین با طرح ایده کلمه درونی جایگاه تعیینکننده زبان و نسبت محوری زبان با اندیشه را تایید کرده است. اما ویتگنشتاین، آگوستین را نماینده اصلی رویکرد بنیادین فلسفه غرب به زبان معرفی میکند و انتقادات خود را به این رویکرد بنیادین، با اعتراض به دعاوی آگوستین مطرح میکند. در این مقاله این دو تفسیر متفاوت از آگوستین را مرور میکنم و در باب امکان قرابت بین فلسفه زبانِ آگوستین به روایتِ گادامر، از یکسو، با زبان به روایتِ ویتگنشتاین، از سوی دیگر تأمل میکنم.
دوره ۴، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۴ )
چکیده
اثر سطوح متفاوت بتائین، تریپتوفان بر رشد، مقاومت به تنش شوری و علائم بالینی در بچه ماهی کلمه خزری (Rutilus rutilus caspicus) بررسی شد. ماهیان (وزن ۰۴/۰ ± ۹۰/۱ گرم) بهمدت ۸ هفته در ۹ تیمار (۴ گروه تیماری: گروههای حاوی بتائین(۵/۰و ۱)، گروههای حاوی تریپتوفان (۲۵/۰ و ۵/۰)، گروههای حاوی مخلوط بتائین و تریپتوفان (۲۵/۰- ۵/۰ ، ۲۵/۰ -۱، ۵/۰-۵/۰ و ۵/۰- ۱) و گروه شاهد) تغذیه شدند. در انتهای دوره فاکتورهای رشد ثبت و بچه ماهیان در معرض تنش شوری ۱۲، ۱۶ و ۲۰ ppt قرار گرفته و میزان مرگومیر ثبت گردید. نتایج با روشهای آماری آنالیز یک طرفه و دوطرفه ANOVA از نظر معنیداری بررسی شد.میانگین وزن نهایی تیمارها در پایان دوره معنیدار نبود (P>۰,۰۵). شوری ppt۱۲ هیچ تلفاتی را منجر نشد. ۷۲ ساعت پس از شوری ppt ۱۶، کمترین تلفات با مقدار ۶۶/۱۶ درصد متعلق به تیمار (۱ درصد بتائین+ ۵/۰ درصد تریپتوفان ) و بیشترین تلفات با مقدار ۹۸/۵۹ درصد متعلق به تیمار شاهد بود. ۶ ساعت پس از تنش شوری ppt ۲۰، تلفات گروه شاهد به ۱۰۰ درصد رسید در حالیکه سایر تیمارها پس از ۲۴ ساعت تلفات ۱۰۰درصد را نشان دادند. حرکات تشنجی، عدم تعادل، افزایش سرعت تنفس، پرخونی آبششها و بیحالی با افزایش شوری شدت یافت. کاهش غذاگیری در اثر تریپتوفان معنیدار نبود. بتائین نیز علیرغم افزایش غذاگیری در کلمه ماهیان، فاقد اثر معنادار مثبت بر نرخ رشد در این ماهیان بود.
دوره ۶، شماره ۲۵ - ( ۹-۱۳۸۸ )
چکیده
شیوه مرسوم ساخت واژگان ترکیبی در زبان فارسی، ترکیبسازی از پایه واژهها یا تکواژههای آزاد فعلی یا غیر فعلی است. تمام مقولههای هفتگانه زبان فارسی ظرفیت ترکیبسازی فراوانی دارند. درباره ترکیبسازی برخی از مقولههای زبان فارسی همانند فعل و اسم و صفت تاکنون مطالب فراوانی نوشته شده ؛ اما درباره دیگر مقولهها تحقیقات کمتری صورت گرفته است. بررسی واژههایی که از ترکیب ضمیر، حرف، شبهجمله به دست آمده است ضمن برخورداری از اهمیت تحقیق، امکان ترکیبسازی این مقولههای زبان را نیز آشکار میسازد. این مقاله بر آن است که از میان ضمایر زبان فارسی به اهمیت و ظرفیت ترکیبسازی ضمایر اشاره در زبان فارسی بپردازد و با توصیف نمونههایی از نثر فارسی امروز، نوع و نقش آنها را تبیین کند.
دوره ۸، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۶ )
چکیده
هدف از این تحقیق، توصیف ساختمان تصریفی فعل فارسی براساس نظریۀ صرفی کلمه و صیغگان است. تلاش ما برای روشن کردن این مسئله است که صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی چه ماهیت یا سرشتی دارند و نقشهای چندگانه الگوهای تصریفی، مانند شخص و شمار چگونه از یکدیگر تفکیک و بهطور شفاف بیان میشوند. برای رسیدن به این هدف، برمبنای کتابهای دستور زبان فارسی، جملاتی را استخراج کردیم و ساختارهای موجود در فعلهای این جملات را بررسی و تحلیل نمودیم. ساختارهای استخراجشده عبارتاند از: ساختارهای شخص و شمار، ساختارهای وصفی، ساختارهای جهتی، ساختارهای مصدری و ساختارهای وجهی. نتایج نشان دادند که با استفاده از روش کلمه و صیغگان، تناظر یکبهچند یا چندبهیک مشخصههای تصریفی فعل در زبان فارسی قابل تبیین است. مدل کلمه و صیغگان به این دلیل که در آن، به واژه بهعنوان یک کل نگریسته میشود، با روشهایی چون عنصر و ترتیب و یا عنصر و فرآیند فرق دارد؛ زیرا در این روشها، کلمات پیچیدۀ ساختواژی و معنایشان را عمدتاً بهواسطۀ تقسیم آنها به توالی از واحدهای مجزا بررسی میکنند. همچنین، روشن شد که صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی ماهیت صرفیـنحوی دارند و با قائل شدن به الگوی لایهای برای فعل فارسی، نقشهای چندگانه الگوهای تصریفی فعل فارسی از یکدیگر تفکیک میشوند. به این ترتیب، توجیه و تبیین ویژگیها و مشخصههای فعل فارسی با استفاده از این مدل امکانپذیر میشود.
دوره ۸، شماره ۳ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده
اهداف: ماهی منبع بالقوه ویتامین ها و مواد معدنی است و روش پخت ممکن است نقش مهمی در محتوای نهایی مواد مغذی ماهی داشته باشد. هدف از این تحقیق تاثیر روش های مختلف پخت بر غلظت فلزات سنگین، ترکیب شیمیایی و اسید چرب بافت ماهی کلمه بود.
مواد و روش ها: چهار روش پخت شامل بخارپز، کبابی، مایکروویو و سرخکردن روی فیله خام اعمال شد. تعیین میزان فلزات سنگین نمونه ها با استفاده از دستگاه جذب اتمی انجام گرفت. ترکیب شیمیایی بدن با روش استاندارد و ترکیب اسیدهای چرب ماهی با دستگاه گاز کروماتوگراف تعیین شد.
یافته ها: نتایج نشان داد اعمال روش های مختلف پخت منجر به کاهش معنادار رطوبت (سرخ کردن) و خاکستر (مایکروویو) و افزایش معنادار چربی (سرخ کردن) و پروتئین (کبابی) نسبت به نمونه خام گردید. در طبخ به شیوه کبابی میزان اسید چرب PUFA، اسید چرب امگا-۳ و نسبت ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) به دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) نسبت به سایر روش های پخت و نمونه خام افزایش یافت. غلظت جیوه درنمونه های سرخ شده نسبت به نمونه خام و سایر روش های پخت افزایش معنی داری یافت. غلظت فلزات سنگین در نمونه های بخارپز نسبت به فیله خام و پخته شده کاهش معنی داری داشت.
نتیجه گیری: با توجه به افزایش EPA و DHA و نسبت ω-۳/ω-۶ در نمونه های کبابی و کاهش غلظت فلزات سنگین در نمونه های بخار پز ، این دو شیوه پخت روش مناسبی برای پخت این نوع ماهی و تغذیه سالم می باشد.
دوره ۹، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۷ )
چکیده
پژوهشهای پیشین در زمینۀ جایگاه گروه اسمی سنگین نشان میدهد که در زبانهای «فعل ـ مفعول» همانند انگلیسی، سازههای بلندتر پس از سازههای کوتاهتر (پسایندسازی) ظاهر میشوند؛ ولی در زبانهای «مفعول ـ فعل» همانند ژاپنی و کرهای، سازههای بلند قبل از سازههای کوتاه (پیشایندسازی) قرار میگیرند. در این گسترۀ پژوهشی، بررسی زبان فارسی میتواند جالب باشد؛ زیرا این زبان دارای توالی کلمهای نسبتاً آزاد است و از نظر موقعیت هسته در گروهها، هم هسته ـ آغاز و هم هسته ـ پایان است. پژوهشهایی که این پدیده را در فارسی بررسی کردهاند شواهدی مبنی بر پیشایندسازی گروه اسمی سنگین در این زبان یافتهاند؛ ولی غالب آنها از دادههای پیکرهای و عملکردی استفاده کردهاند که بیشتر نشاندهندۀ استفادۀ زبان در دنیای واقعی است. پژوهش حاضر علاوه بر بررسی دادههای عملکردی، با استفاده از آزمون قضاوت دستوری، شم زبانی فارسیزبانان را نیز تحلیل کرده است. نتایج حاصل از یک آزمون تولیدی عملکردمحور و یک آزمون قضاوت دستوری ـ که به ۳۷ فارسیزبان داده شد ـ نشان میدهد با اینکه فارسیزبانان در آزمون قضاوت دستوری هم پیشایندسازی و هم پسایندسازی را قابل قبول میدانند، در آزمون تولیدی غالباً مفعول مستقیم را ـ که دارای نشانگر «را» است ـ بدون توجه به سنگینی آن قبل از مفعول غیرمستقیم قرار میدهند. این یافتهها از دو جنبه اهمیت دارند: ۱. استفادۀ همزمان از دادههای تجربی و شم زبانی در پژوهشهای زبانی تصویر دقیقتری از پدیدۀ مورد بررسی فراهم میکند، و ۲. در زبان فارسی میزان مشخص یا معین بودنِ مفعولِ مستقیم تناوب مفعولها را تعیین میکند نه سنگینی یا سبکی آنها.
دوره ۱۰، شماره ۱ - ( ۱۱-۱۳۹۹ )
چکیده
همزمان با گسترش روزافزون فناوری نانو، نگرانیهای بسیاری در مورد خطرات احتمالی نانو مواد برای سلامتی انسان، محیطزیست اکوسیستمهای آبی بهوجود آمده است. دو فاکتور مهم در سمیت این قبیل مواد، ترکیب شیمیایی و اندازه بسیار کوچک آنها است. همچنین از شاخصهای مهم و قابل اطمینان در بررسی وضعیت سلامتی و کنترل زیستی آبزیان بخش بافتشناسی و پارامترهای خون میباشد. از اینرو در تحقیق حاضر به بررسی اثرات غلظتهای تحت حاد نانو ذرات اکسید مس بر بافت آبشش و برخی فاکتورهای خونی ماهی کلمه (Rutilus rutilus) پرداخته شد. این آزمایش در ۳ تیمار و یک گروه شاهد که هر تیمار شامل۳ تکرار و هر تکرار شامل۷ قطعه ماهی بود در طی ۴۲ روز در غلظتهای مختلف (۱۰ ،۴۰ ،۸۰ppm) بروی بچه ماهیانی به وزن تقریبی ۴۲±۲ گرم انجام گرفت. نتایج این آزمایش نشان داد که بافت آبشش دارای عوارضی از قبیل هیپرپلازی، اتصال تیغههای ثانویهی مجاور،کوتاه شدن لاملها، تورم سلولهای سنگفرشی، آنوریسم لاملایی بود، همچنین میزان گلبولهای قرمز با افزایش غلظت نانواکسید مس کاهش معنیدار داشت. گلبولهای قرمز از ۲/۱۱±۰/۰۰۴ در گروه شاهد به ۱/۹۸±۰/۰۰۵ در تیمار آخر، میزان هماتوکریت از ۱/۳۷±۰/۰۱۱ به ۱/۳۴±۰/۰۰۱ و هموگلوبین از ۷/۸±۰/۱ به ۶/۹±۱/۳۲ دارای کاهش معنیدار هستند. میزان هماتوکریت خون کاهش یافت که این کاهش بین گروه شاهد با سایر تیمارها معنیدار بود. از نتایج بدست آمده چنین میتوان استنباط کرد که نانو ذرات مس حتی در غلظتهای تحت حاد باعث بروز آسیبهای در سطح بافتها بخصوص بافت آبشش ،و ایجاد تغییراتی در سطح فاکتورهای خونی ماهی میشوند، که این تغییرات میتواند به دلیل اثرات مخرب این نوع نانو ذره بر اندامهای خونساز مانند کبد و کلیه باشد. بنابراین نتیجه گیری قطعی در این خصوص نیازمند تحقیقات بیشتر و وسیعتر بر روی همین گونه وگونههای دیگر است.
دوره ۱۰، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۹۸ )
چکیده
بهرهگیری از حافظۀ دیداری به منظور حفظ آیات قرآن، بهعنوان برترین روش حفظ این کلام الهی پذیرفته شده است. از آنجا که بخشی از مدل حافظۀ فعال به اطلاعات دیداری اختصاص دارد، لذا در پژوهش حاضر سعی شده است تا متن قرآن با تکیه بر مفاهیم مطرح در این مدل ازجمله اثر طول کلمه و اثر طول فهرست، مورد بررسی قرار گیرد تا بدین ترتیب به پاسخی برای این پرسش دست یابد که آیا نظم خاصی از نظر ساختار ظاهری متن قرآن (طول سوره، طول آیات، طول کلمات) وجود دارد، به گونهای که با درنظر گرفتن دو عامل تأثیرگذار بر عملکرد حافظه یعنی اثر طول کلمه و اثر طول فهرست به حفظ سریعتر و سهلتر آنها به روش دیداری منجر شود. دادههای تحقیق حاضر از پیکرۀ عربی قرآنی دانشگاه لیدز و با استفاده از
نرمافزار PHP و بهرهگیری از روش strlen که یکی از روشهای مطرح در دادهکاوی متن است استخراج شد و در ادامه با استفاده از نرمافزار اکسل محاسبات موردنظر انجام شد. در ادامه نتایج هر بخش با معیارهای مطرح در اثر طول کلمه و اثر طول فهرست تطبیق داده شد و درنهایت با استفاده از فرمول سنجش دشواری متن فلش (۱۹۴۸)، میزان دشواری متن قرآن تعیین شد. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که ساختار ظاهری ازجمله طول کلمات و طول آیات این کتاب الهی به شکلی است که تا حد بسیار زیادی با مفاهیم اثر طول کلمه و اثر طول فهرست سازگاری دارد و از منظر میزان دشواری متن در سطح سادهای قرار میگیرد که همین امر کار حافظۀ فعال را راحت و حفظ دیداری آن را تسهیل میکند.
دوره ۱۰، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۷ )
چکیده
چکیده
زبان همواره بهعنوان پدیدهای مهم در حوزه علوم انسانی مطرح بوده و خود بخشی از تحقیقات علوم اجتماعی و انسانی مانند جامعه شناسی، انسانشناسی، زبانشناسی، تاریخ و باستانشناسی قرار گرفته است. تحقیقاتی در مورد ریشهشناسی و چگونگی ظهور کلمه «تاریخ» در منابع و متون تاریخی آسیای غربی و یونان انجام گرفتهاست. از آنجائی که کلمه آرکیولوژی یونانی با کلمه تاریخ شباهت ساختاری دارد، موجب ایجاد فرضیههایی در این زمینه شدهاست. برخی ریشه این کلمات را در زبانهای سامی و برخی دیگر در زبانهای ایرانی و یونانی بیان کردهاند، ولی همه محققین در مورد منشاء اصلی آنها ابراز تردید کردهاند. این تحقیق با تکیه بر بستر تاریخی واژه تاریخ بهخصوص در جوامع سومر و عیلام، منشاء این واژه را در شهر اوروک و حوادث اجتماعی- سیاسی آن جستجو کرده و آن را با ارخ یادشده در تورات مطابقت داده است. براساس یافتههای تحقیق، نه تنها واژه یادشده بلکه کلیت و شاکله میراث تمدنی سومر و عیلام در جوامع ایرانی از طریق هخامنشیان، در جوامع عرب زبان از طریق اکدها، و در جوامع یونانی از طریق اسکندر و سلوکیان حفاظت شده و تا به امروز دوام آورده است.
دوره ۱۱، شماره ۱ - ( ۱۲-۱۴۰۰ )
چکیده
چکیده
به دلیل اهمیت فرایند تنظیم اسمزی در موفقیت رهاسازی بچه ماهیان کلمه دریای خزر (Rutilus caspicus)، حفظ و بازسازی ذخایر آنها، تحقیق حاضر با هدف بررسی توان این ماهیان (با میانگین وزنی ۰۱۸/۰ ± ۴/۱) در تحمل شوری آب دریای خزر به روشهای انتقال مستقیم و تدریجی در دو زمان کوتاه مدت (۲۴ ساعت) و بلندمدت (۲۱ روز) انجام شد. بدین منظور، ۳۶۰ قطعه بچه ماهی کلمه در سه گروه: ۱) افزایش ناگهانی شوری (انتقال مستقیم به آب دریای خزر)، ۲) افزایش تدریجی شوری (اهر ۲۴ ساعت به میزان ppt ۳) و ۳) گروه شاهد (آب شیرین) در ۹ تیمار آزمایشی (هر یک با ۳ تکرار) بطور تصادفی توزیع شدند. بهمنظور بررسی تنظیم یونی، میزان اسمولالیته و یونهای Na+، K+ و Cl- در ماهیان مورد سنجش قرار گرفت. برخی از پاسخهای ایمنی نسبت به افزایش شوری (ایمونوگلوبین کل و فعالیت لیزوزیم) و شاخصهای استرس (کورتیزول و گلوکز) در بدن ماهیان نیز اندازه گیری شد. بر اساس نتایج بدست آمده، ماهیان در هر دو تیمار افزایش شوری درصد بقائ بالایی نشان دادند. تمامی پارامترهای مرتبط با تنظیم یونی پس از افزایش اولیه، در انتهای آزمایش مجددا کاهش یافتند. به علاوه، روند تغییرات میزان کورتیزول و ایمونوگلوبین در تیمارهای مورد آزمایش متضاد هم بود که نشان دهنده کاهش پاسخ استرس و افزایش سیستم ایمنی بدن ماهیان در هر دو روش انتقال شوری است. بنابراین، بچه ماهیان کلمه (۲-۱ گرم) قابلیت انتقال مستقیم به داخل دریای خزر را دارند.
دوره ۱۱، شماره ۴ - ( ۷-۱۳۹۹ )
چکیده
این مقاله به بررسی زبان و سبک گفتار شخصیت «می» (May) در نمایشنامۀ مجنون محبت، نوشتۀ سام شپرد میپردازد. برای بررسی زبان و مطالعۀ سبک گفتار این شخصیت، از نظریههای سبکشناسی سارا میلز استفاده شده است که متون را در سه سطح کلمهای، جملهای و گفتمان بررسی میکند. مسئلهای که نویسندگان در این مقاله مطرح کردهاند این است که با استفاده از ایدههای سارا میلز، مشخص کنند که آیا شخصیت «می» فعال و قدرتمند است یا خیر. همچنین، هدف این مقاله آن است که شخصیت می را نسبتبه شخصیتهای مرد در این نمایشنامه بسنجد و مشخص کند که آیا این شخصیت زن مطیع شخصیتهای مرد است و آنچنان که برخی منتقدان ادعا میکنند، تصویری ضد زن از او ارائه شده است یا خیر. یافتههای این بررسی نشان میدهد که می شخصیتی مطیع دارد که توانایی اثرگذاری بر محیط و اطرافیانش را ندارد و نسبتبه شخصیتهای مرد نمایشنامه دارای ضعفهای بیشتری است.
دوره ۱۵، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۲۹ )
چکیده
ان أقدم نص أدبی غیر شیعی قام بجمع کلمات الإمام علی (ع) هو کتاب (مائه کلمه من کلمات علی (ع) ) للجاحظ (المتوفی ۲۵۵ ﻫ) حیث یحتوی هذا الکتاب علی ۱۰۰ حکمه من حکم الامام علی (ع).
وفق هذه الدراسه ۵۹ حکمه من هذه الحکم المائه قد جاءت بعد الجاحظ فی النصوص الادبیه المختلفه دون أی أثر او اسم علی (ع) و هذا الغیض من الفیض یدل علی تسامح او تقصیر ظاهر قد ارتکبه بعض الادباء فی انتساب هذه الکلمات.
یبدو ان للثعالبی مع قدم زمانه دور أساسی فی هذا الانحراف الفکری لانه نقل ۱۷ حکمه من الحکم المذکوره فی کتبه المختلفه دون أی اشاره الی صاحبه علی (ع) و بعض الاحیان قد نسب الحکمه الی آخرین رغم انه نقل هذه الکلمات عن الامام علی (ع) فی کتابه (الاعجاز و الایجاز).
کذلک نری ۱۳ حکمه من الحکم المذکوره قد نقلت عن (ابن المعتز) و هذا أمر مستحیل بسبب تقدم الجاحظ علی ابن المعتز زمانیا. وفی عصرنا هذا وجدنا ۱۸ حکمه من الحکم المذکوره قد لبست لباس المثل العربی فی مجمع الامثال وفرائد الادب. هذا التسامح او التقصیر الظاهر للعیان ولا مبرر له یدل علی بعض الاسباب والسرائر و الدوافع فی انتساب بعض کلمات الامام علی (ع) الی الآخرین.
دوره ۱۶، شماره ۲ - ( ۳-۱۴۰۴ )
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی کلمات مرکب مختوم به ستاک گذشتۀ «بست» در چارچوب صرف ساختی میپردازد. این پژوهش تلاش دارد تا تنوعات معنایی و نظام طرحوارهای در واژههای حاصل از این ساخت را در چهارچوب صرف ساختی بررسی کند. دادههای پژوهش حاضر شامل ۵۱ کلمه مرکب و ۱۷۹۱ جمله شاهد از پیکرۀ درزمانی فرهنگیار زبان فارسی موجود در فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پیکرۀ همزمانی پایگاه دادگان زبان فارسی موجود در پژوهشگاه علوم انسانی، پیکرۀ بیجنخان، فرهنگ جغرافیای ایران، فرهنگ زانسو (۱۳۷۲)، فرهنگ دهخدا (۱۳۷۷)، وبگاه ویکیپدیای فارسی و جستوجوگر گوگل بهدست آمده است. با بررسی دادهها مشخص شد که واژههای دارای ساخت [X- بست] میتوانند به صورت بالفعل و بالقوه در سه مقولۀ معنایی اسم کنش، اسم مکان و اسم ابزار قرار بگیرند. این تنوعات معنایی ماهیتی نظاممند دارند، چراکه صرفاً متعلق به یک یا چند واژه نیستند، بلکه تمامی واژههای دارای این ساخت در دستکم یکی از این مقولهها جای میگیرند و میتوان شکلگیری آنها را از رهگذر بهکارگیری سازوکارهای شناختی توجیه کرد. براساس یافتههای این پژوهش، نظام طرحوارهای ساخت [X- بست] به همراه زیرطرحوارههای آن به دست داده شده است.