جستجو در مقالات منتشر شده


۴۱ نتیجه برای طبیعت

محمّدرضا صرفی،
دوره ۱، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۸۷ )
چکیده

آنیما در نظریه کارل گوستاو یونگ۱، تجسّم تمامی گرایش¬های روانی زنانه در روح مرد است که به زعم وی نتیجه تجارب نژادی مرد با زن در طول صدها هزار سال زندگی با یکدیگر بوده و در ناخودآگاه جنس نرینه به یادگار مانده است و این، باعث تسهیل واکنش¬های متقاضی و توافق نظر بین دو جنس متقابل می¬شود. این کهن¬الگو همانند دیگر کهن¬الگوها، هم در نمایه¬های مثبت و هم در نمایه¬های منفی به نمود درآمده که در این مقاله نمودهای مثبت آن بررسی شده است. بر اساس این مقاله نمودهای مثبت کهن¬الگوی آنیما مطابق با دیگر نقاط جهان در اساطیر، ادبیّات و فرهنگ ایران نیز به نمود درآمده و «معشوق»، «الهام¬بخش» و «احساسات نسبت به طبیعت» -که در این مقاله با نمونه¬ها و مثال¬های مختلف تحلیل و ارزیابی شده است- برخی از این نمودها به شمار می¬آید. در این مقاله، نشان داده شده است که دست کم یکی از نمودهای آنیما در ناخودآگاه مرد ایرانی از پروتوتایپ واحدی نشئت می¬گیرد و این پروتوتایپ، به احتمال زیاد یکی از ایزدبانوان کهن ایرانی است. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته، و برای گردآوری اطّلاعات از روش کتابخانه¬ای و بیشتر از نوع متن¬خوانی استفاده شده است.

دوره ۱، شماره ۳ - ( ۱۲-۱۳۸۲ )
چکیده

با تحلیل مقایسه‌ای اصول مکتبهای ناتورالیسم و رئالیسم در این مقاله، موارد تمایز و تشابه اصول‌و‌ روشهای این‌دو مکتب روشن شده است. این موارد به صورت خلاصه عبارت است از:
ناتورالیسم از علم یا فلسفه طبیعی مشتق شده است و روش دستیابی به واقعیت را توصیف می‌کند؛ اما رئالیسم از فلسفه مشتق شده است و هدف دستیابی به واقعیت را، توصیف می‌کند.
ناتورالیسم معتقد به جبر است. بنابراین اشخاص در این‌گونه داستانها ناخواسته در وضعی گرفتار می‌آیند که نه بر آن اختیاری دارند و نه قادر به تغییر آن هستند. رئالیسم پدیده‌های جامعه‌‌شناختی اشخاص را در پرتو اصل علیت اجتماعی بررسی می‌کند.
انسان از نظر ناتورالیستها حیوانی است که سرنوشت او را وراثت و محیط و لحظه تعیین می‌کند. در چشم رئالیست‌ها آنچه انسان را اشرف مخلوقات می‌کند، توانایی او در اجتماعی کردن غرایز حیوانی است.
ناتورالیسم معتقد به قانون بقای انسب و پیروزی قوی بر ضعیف است. تأثیر رئالیستها از قانون بقای انسب در حیطه ماتریالسم فلسفی و ایجاد فساد و تباهی طبقه اشراف و فقر و فلاکت طبقه زحمتکش است.
در ناتورالیسم بنابر اصل نزدیکی هر چه بیشتر به واقعیت بر استفاده از زبان محاوره در مکالمه اشخاص داستان تأکید می‌شود. رئالیسم نیز به دلیل اصل واقعگرایی، استفاده از زبان محاوره را به منظور معرفی هر چه دقیقتر تیپهای مختلف جامعه به کار می‌گیرد.

 

دوره ۲، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده

این جستار در صدد تبیین مضامین مشترک اشعار شهریار و فوزی معلوف است با طرح این پرسش، که مضامین مشترک اشعار آنها درباره طبیعت چه بوده است. برای پاسخ‌گفتن به این پرسش در فرایند تحقیق از شیوه تحلیلی‌ـ توصیفی با تکیه بر مطالعات کتابخانه­ای و تحلیل محتوایی داده­ها بهره گرفته شده است. یافته­های این جستار بیانگر این است که شهریار به‌دلیل سپری‌کردن مقطعی از عمر خویش در دامان طبیعت و فوزی با توجه به گرایشهای رومانتیکش در طبیعت تأملات خاصی کردهاند. نگرش شهریار نسبت به طبیعت حاصل تجربیات و دریافتهای شخصی وی است در حالی‌که در نگاه فوزی، طبیعت منشأ الهام مفاهیم فراوانی است. توصیف شهریار از طبیعت، بیشتر جنبه رئالیستی دارد در صورتی‌که در شعر فوزی رنگ آرمانگرایی به‌خود می‌گیرد.

دوره ۳، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۴۰۱ )
چکیده

بیان مسئله: انسان ابتدایی در برخورد با عجایب خلقت در طبیعت و عناصر آن، خود را در برابر جهان و گستردگی‌اش ناچیز و حقیر می‌پندارد. انسان، طبیعت را جاندار می‌داند و برای هر یک از مظاهر هستی، نیرویی ماورایی تصوّر می‌کند. توتم­ها بی‌جان هستند. توتمیسم به سیستم‌هایی برگرفته از نمادها یا بازنمایی وابستگی‌های انسان به حیوانات، گیاهان و اشیاء بنیادی و اعتقادی بشر مبتنی بر توتم مربوط می‌شود.
اهداف: بررسی توتم و توتمیسم از نظر روانشناختی و یافتن یک روش منحصربه‌فرد برای کشف ذهن انسان و تأثیرات بر جای گذاشته در طراحی فضاهای ساخته شده است. 
روش تحقیق: بر اساس مطالعات تحلیلی و توصیفی بوده و با مطالعه منابع کتابخانه‌ای، بررسی و تحلیل شده است و بر اساس روابط متقابل و مقایسه میان متغیرهای مستقل و نظریه‌ها و توتم در ادیان مختلف و متغیرهای وابسته تدوین شده است.
یافته‌ها: در شناخت توتم و توتمیسم درک بسیاری از جنبه‌های شگفت‌انگیز حیوانات و گیاهان و اشیاء برای انسان تا حدودی ناممکن به نظر می‌رسید و همین موضوع به تقدّس ‌بخشی آنها انجامید؛ البته تقّدسی که ترس و احترام را به دنبال داشت. چنین نگاه و پنداشتی، باعث پیدایش و رواج باورهایی مانند آنیمیسم و تناسخ و توتمیسم شد.
نتیجه‌گیری: توتمیسم و اعتقاد به توتم و تابو یکی از باورهای باستانی و موضوعی مربوط به تاریخ انسان‌های اولیه بود که از نمونه‌های آغازین ادیان بشر شمرده می‌شود. پیامد عملی این باورها در زندگی انسان‌های اولیه، به پیدایش آیین‌ها و مناسک و اعمالی انجامید که در آن بر اهمیّت جانوران و گیاهان تأکید می‌شد که تأثیرات آنها بر طراحی فضاها و اعتقادات نسل کنونی کاملاً مشهود است.

 

دوره ۴، شماره ۲ - ( ۶-۱۴۰۲ )
چکیده

اهداف: شهرها و مناطق اطراف آن‌ها مراکز ایجاد فرصت­ و شکوفایی هستند و در­واقع به‌عنوان قطب‌های مهم برای فرصت‌های اقتصادی، نوآوری، کار‌آفرینی، تولید و تعامل­اجتماعی و فرهنگی عمل می‌کنند. در عین­حال شهر ها کانون هایی هستند که اکوسیستم‌ها از آستانه‌های عملکردی خود عبورکرده و با افزایش تقاضاها و فشارها بر منابع طبیعی، نابرابری‌ها و آسیب‌پذیری‌ها را بیش از پیش تقویت می‌کنند. از این‌رو زمان آن است تا از مدل مبتنی بر استخراج به یک مدل تجدید­پذیر، انعطاف­پذیر و مبتنی­بر­طبیعت که محدودیت­های جهان ما را می­پذیرد،حرکت کنیم.
روش ها: این پژوهش با هدف شناسایی مفهوم شهر­مولد به عنوان مفهومی بدیع در حوزه شهرسازی، از طریق روش مرور­نظام­مند مبتنی بر الگوی چهار مرحله ای با تدوین استراتژی جستجوی مقالات و فرآیند جستجو با واژگان «شهرمولد»، «شهرسازی مولد»، «بهره­وری شهری» و «شهر طبیعت» در پایگاه های استنادی برتر آغاز گردید، در جستجوی اولیه ۲۱۴ مقاله در سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ شناسایی شدند که از این تعداد، ۶۸ مقاله به منظور پاسخ به سؤالات پژوهش انتخاب شدند.
یافته ها: یافته های این پژوهش مبین آن است که سازگاری با تغییرات آب و هوایی و تاب آوری در برابر مخاطرات زیست­محیطی مستلزم یک دیدگاه بلندمدت مبتنی بر درک طبیعت است.
نتیجه گیری: ازاینرو بکارگیری مفهوم شهرمولد در قالب یک رویکرد مبتنی­بر­طبیعت وآینده نگر که قادر است طبیعت را به عنوان نیروی محرکه در خود جای دهد و ضمن کاهش فشار­ها بر منابع­طبیعی، باز­آفرینی­اجتماعی، دوام­پذیری­اقتصادی، پایداری­اکولوژیکی و تداوم­عملکردی - فضایی شهر­ها را در مقابله با چالش­ها و مخاطرات زیست­محیطی پیش­رو تضمین نماید، در برنامه­های توسعه شهری معاصر ضروری به نظر می­رسد.

دوره ۴، شماره ۳ - ( ۸-۱۴۰۳ )
چکیده

اینجا علیه صورت‌بندی مساله‌ وحدت گزاره در قالب مساله‌های ترتیب، ترکیب‌پذیری و بازشناسی استدلال می‌کنیم. مساله بازنمایی را، بر خلاف انتظار، دارای سوگیری به نظریه صدق می‌یابیم و نشان می‌دهیم که برخی تقریرها از مساله صدق‌پذیری گزاره‌ها، به‌اشتباه در پی تبیین شرایط صدق‌ آنها هستند. همچنین شواهدی علیه امکان طرح مساله کلاسیک وحدت در مورد برخی گزاره‌های ساختارمند سراغ می‌کنیم. مساله صدق‌پذیری را عام‌ترین پرسش از طبیعت گزاره می‌یابیم.
 
محسن اسماعیلی، فاطمه کوپا،
دوره ۴، شماره ۱۳ - ( ۱۰-۱۳۹۰ )
چکیده

طبیعت سیاه و شعر معاصر فارسی فاطمه کوپا محسن اسماعیلی چکیده: یکی از ویژگی‌های طبیعت‌گرایی شعر معاصر فارسی، توجّه به جنبه‌هایی از طبیعت و جهان عینی است که به دلیل اشتمال بر فضاهایی نیمه روشن یا تاریک، مبهم، رازآمیز و ترسناک در خواننده تداعی‌گر ملالت، انزجار، تباهی، زوال و نیستی است. تصویرهایی از این دست در این پژوهش «طبیعت سیاه» نامیده می‌شود. روی آوردن به «طبیعت سیاه» معلول تحوّلات فلسفی، سیاسی ـ اجتماعی و طرح اندیشه‌های نو در مباحث انسان‌شناسی و زیبایی‌شناسی دو قرن اخیر اروپاست. در نوشته حاضر ابتدا تأثیر هر یک از عوامل مذکور بر نگرش نوین طبیعت‌گرایانه شاعران مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد، آن گاه به چگونگی ظهور این پدیده در شعر فارسی پرداخته خواهد شد. اولین نمونه‌های توجه به طبیعت سیاه را می‌توان در عصر مشروطه و در اشعار میرزاده عشقی مشاهده نمود. در شعر نیما طبیعت سیاه تعمیق و گسترش می‌یابد و در دهه‌های بیست و سی سیاه‌ترین جلوه‌های طبیعت را در اشعار شاعرانی چون فریدون توللی و نصرت رحمانی می‌توان یافت. واژه‌های کلیدی: طبیعت‌گرایی؛ ارگانیسم پویا؛ زیبایی و والایی؛ شیءوارگی.

دوره ۵، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۴ )
چکیده

با اندک نگاهی به آثار هنری ایرانیان و تأملی کوتاه در آن ها درمی یابیم که سرچشمه تمامی هنرهای ایرانی برگرفته از تجسم عینی اندیشه مردمانی است که تاش کرده اند جهان بینی خود را در قالب آن هنر بیان کنند. طبیعت دستاورد معمار هستی، خداوندگار عالم است و اغلب برای معماران سرچشمه الهام بوده است. به دلیل گرایش ذاتی و فطری انسان ها در تعامل با طبیعت و تأثیرات قابل توجه ارتباط با طبیعت در روح و جسم آدمی ، بشر همواره ب هدنبال ایجاد رابطه ای منطقی و مناسب میان فضای درون و طبیعت بیرون بوده است. امروزه نیاز جسم ی و روحی انسان به برقراری ارتباط با طبیعت موجب گردیده که در همه جوامع، طبیعت به مثابه میراث فرهنگی تلقی شود؛ از ای نرو باغ ایرانی ب هعنوان نمونه متعالی از منظر ایران، تصویر باورهای انسان ایرانی  اسامی در بطن تاریخ است که علی رغم ناملایمات، همچنان به عنوان الگویی موفق از آن یاد می شود. باغ در مقام برخوردگاه آدمیان و اندیش ههایشان و به عنوان میعادگاه زمین و آسمان و نقطه تلاقی عملکرد و پندار، بهترین جای تجربه عرفانی است. هدف اصلی پژوهش حاضر توجه به ارتباط انسان با طبیعت، عناصر طبیعی و تشخیص جایگاه باغ ایرانی در نوع برخورد انسان با طبیعت است. روش پژوهش ضمن مطالعه اسنادی و کتابخان های و مطالعات تطبیقی از نوع توصیفی است. نتایج به دست آمده حا کی از آن است که ارتباط با طبیعت ضرور یترین شرط برای هنرمند است. هنرمند انسان است: او خود طبیعت است، بخشی از طبیعت و در میان فضای طبیعی، طبیعت در بسیاری از راهبردهای منتهی به خلاقیت معماری تأثیر می گذارد. طبیعت همیشه در همه جا حاضر و طبقه بند یناپذیر و ب همثابه ابزاری بسیار قدرتمند برای الها مبخشی است. حضور آن در استعاره، تقلید، تغییرپذیری فرم و مصالح معماری آشکار است.

دوره ۶، شماره ۱ - ( ۳-۱۴۰۴ )
چکیده

پردیس‌های دانشگاهی فضاهایی هستند که دانشجویان در آن‌ها همواره با تجارب متعدد آموزش و یادگیری در کنار چالش‌های متعددی ازجمله فشارهای تحصیلی و اجتماعی رو‌‌برو می­باشند که تاثیرات منفی بر سلامت روان و جسم آن‌ها دارد. این موضوع اهمیت وجود فضاهای سلامت‌بخش در پردیس‌های دانشگاهی جهت کاهش سطح استرس و بازیابی تمرکز برای یادگیری کاراتر را دوچندان می‌کند. ازاین‌رو هدف مطالعه حاضر، واکاوی ارتباط بین نیاز دانشجویان به کاهش سطح استرس و بازیابی تمرکز برای یادگیری با میزان سلامت‌بخشی حوزه دانشکده علوم پایه از پردیس دانشگاهی فردوسی مشهد، و تدوین چارچوب مفهومی معطوف به ارتقای سلامت روان دانشجویان از طریق طراحی شهری سلامت‌بخش است. مطالعه حاضر از نوع کیفی بوده و گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه ساختاریافته با ۳۳ نفر از دانشجویان دانشکده علوم پردیس دانشگاه فردوسی و تحلیل داده ­ها با استفاده از تحلیل کیفی مصاحبه ­های پیاده­ سازی شده انجام شد. نتایج این مطالعه نشان میدهد که از منظر دانشجویان دانشکده علوم، سلامت‌بخشی این محیط دانشگاهی با کیفیت‌های خلوت‌گزینی و آرامش، پیاده‌مداری، عرصه همگانی باکیفیت، پیوند با طبیعت، خوانایی و گستردگی، سازگاری، و اجتماع‌پذیری معنا می­ یابد. بنابراین سلامت دارای بعد فضایی است و بازیابی روانی دانشجویان می­تواند با حضور در فضاهای باز و نیمه‌باز در کنار عناصر طبیعی همچون کال، درختان و پوشش گیاهی همراه با ارتقا دیگر کیفیات طراحی شهری سلامت‌بخش در محدوده دانشکده علوم فردوسی مشهد تسهیل ‌شود.


دوره ۶، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۷ )
چکیده

 در مقاله حاضر به بررسی و مطالعه نقد محیط زیستی که یکی از رویکردهای جدید حوزه ی نقد ادبی است خواهیم پرداخت. در ابتدا به پیشتازان این رویکرد، به رابطه ای که انسان و طبیعت با هم بر قرار می کنند و بالاخره به بازنمایی طبیعت در ادبیات و هنر می پردازیم. همچنین در طول این نوشته خواهیم دید که منطق نقد محیط زیستی به عنوان یک رویکرد جدید بر چه اصولی استوار است. سپس به تحلیل نمونه متن داستان کوتاه تحت عنوان"مردی که درخت می کارید" نوشته ژان ژیونو نویسنده فرانسوی خواهیم پرداخت. در مرحله آخر این مقاله قبل از اینکه به نتایج حاصله بپردازیم بخشی را به حیطه تطبیقی نقد محیط زیستی اختصاص خواهیم داد یعنی جگونه می توانیم یک نقد محیط زیستی تطبیقی داشته باشیم و بالاخره خواهیم دید که ادبیات فارسی و فرانسه محل مطالعات تطبیقی در زمینه فوق هستند.

دوره ۷، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۶ )
چکیده

تعالیم اسلامی انسان را به عنوان جانشین خداوند تبارک و تعالی در زمین معرفی می‌نماید. بنابراین انسان خلیفه‌الله باید در پی تجلّی‌دادن کیفیاتی باشد که به ایجاد محیط مناسبی برای زندگی انسان و توسعه زمین بینجامد. انسان در برخورد با پدیده‌ها و همینطور اعمال خویش باید اصولی را مرعی دارد که اهم آنها از طبیعت نیز (به عنوان خلق الهی) قابل استنباط و استنتاط هستند و از جمله مهم‌ترین آنها رعایت عدل است. برای شناخت مبانی تفکری که حفاظت از طبیعت و عناصر طبیعی را در جامعه‌ای به عنوان یک فرهنگ و باوری قوی ایجاد می‌کند، توجه به منابع و مأخذ اصلی آن تفکر ضرورت دارد. در مواجهه و تماس با طبیعت و عناصر طبیعی یکی از مهم‌ترین منابع فرهنگ ایرانی قرآن کریم است که تعالیم آن جهت‌دهنده و کمال‌بخشنده فرهنگ ایرانی بوده‌است. آیات قرآن و احادیث و تعالیم پرحکمت اسلامی همواره طبیعت و عناصر آن را مهم و قابل توجه دانسته‌است و فقه شیعه نیز بر حکم تحریم شرعی در مورد استفاده ناروا از طبیعت تفاسیر متعدد داشته‌است.
مقاله حاضر ضمن بیان مؤلفه‌های هویت طبیعی مؤثر در معماری و تأکید آیات و روایات قرآنی بر هریک از آنها به عنوان متغیرهای اصلی تحقیق در «حیات»، به بیان جایگاه این مؤلفه‌ها در معماری مسکونی ایرانی اسلامی و به ویژه «حیاط» می‌پردازد و برای نمونه خانه‌های تاریخی دوره‌های زندیه، قاجاری و پهلوی در شیراز مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین راهکارهایی برای دوران کنونی بیان می‌گردد تا حیات طیبه اسلامی مورد توجه اندیش‌ورزان قرار گیرد. روش‌تحقیق این مقاله، کیفی است و روش جمع‌آوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی می‌باشد. نتایج حاصله حاکی از آن است که بین آیات قرآنی و احادیث و توجه به «حیات» و «مسأله سکونت در معماری مسکونی ایرانی‌اسلامی» می‌توان رابطه‌ای دانست که با توجه به مؤلفه‌های هویت طبیعی هر اقلیم این مسأله خود را بروز می‌دهد.

دوره ۷، شماره ۲۹ - ( ۱۲-۱۳۸۹ )
چکیده

در این مقاله عناصرطبیعت دراشعار دو تن از شاعران مهم سبک خراسانی، عنصری بلخی و منوچهری دامغانی بررسی شده است. برای این کار ابتدا این عناصر در اشعار عنصری، براساس ده مدخل و با تاکید بر عنصرگیاهان وجانوران، تعریف، و براساس نرم افزار آماری spss استخراج وتحلیل آماری، و سپس این عناصر با اشعار منوچهری مقایسه شده است. نتایج بررسی نشان می‌دهد که تقریبا در همه ابیات منوچهری و عمده ابیات عنصری دست کم یکی از عناصر طبیعت هست و این امر اهتمام ویژه این شاعران را به طبیعت و محیط‌زیست نشان می­دهد. گلها و گیاهان و پرندگان و جانوران نیز بازتاب گسترده‌ای در شعر این شاعران دارد. در میان پرندگان، بلبل در شعر هر دو شاعر بسامد بیشتری دارد ولی پرندگان در شعر منوچهری از تنوع بیشتری برخوردار است. در میان حیوانات اهلی نیز اسب و پیل و شتر و در میان حیوانات غیر اهلی شیر، بیشترین کاربرد را دارد که در متن مقاله به تحلیل این کاربردها پرداخته شده است.
 

دوره ۸، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۷ )
چکیده

مقدمه: پیشرفت تکنولوژی پیش‌درآمدی برای ظهور روش‌های متنوع در زمینه الهام از طبیعت مانند بایومیمیک شده است که موجبات عدم تشخیص نحوه الگوبرداری و چگونگی الهام از طبیعت را به قصد بررسی علمی پروژه‌های معماران از منظر بایومیمیک فراهم کرده است. هدف پژوهش حاضر تعریف الگویی با استفاده از فناوری بایومیمیک و الهام از طبیعت بود.
نتیجه‌گیری: عملکردگرایی از مشخصات بارز سبک بایومیمیک معماری است. معماری کالاتراوا ارگانیک ساده، اندام‌وار و عاری از پیچیدگی‌های فرمی گائودی است. الهامات وی از طبیعت در سطوح استعاره‌ای، تقلید فرمی و عملکردی و در آثار گائودی، گاه تنها به‌صورت عینی و تقلید فرمی دیده می‌شود. حرکت و عملکردگرایی در کارهای کالاتراوا به‌علت دوره‌های متفاوت زمانی و پیشرفت تکنولوژی و تاثیرپذیری از معماران سازه‌گرا، در قیاس با گائودی نمود بیشتری می‌یابد. کالاتراوا در معماری تحت تاثیر گائودی بود. کالاتراوا با لحن روز و بهره‌گیری از سازه و تکنولوژی، در بستر مدرن از فرهنگ و بوم خود فراتر می‌رود، حال آنکه گائودی با رشد در بستر نئوکلاسیسیم و با تکیه بر هندسه و تجرد فرهنگی زمان خود معمار سورئالیستی شد که با پشتوانه سمبل‌ها و یادمان‌های تاریخی و فرهنگی اسپانیا و با تاثیر از عواملی مانند محیط، بستر خانوادگی، مذهب، همزمانی با انقلاب صنعتی و تاثیر از معماران فرم‌گرا و سازه‌گرا، نه‌تنها نبوغ هنری خود را جاودانه ساخت بلکه بر معماران سازه‌گرای پس از خود نیز تاثیر گذاشت. این دو معمار در الهام از طبیعت به فرم و عملکرد توجه داشتند. گائودی را می‌توان معمار بایومورفیک و کالاتراوا را معمار بایومیمیک دانست.


دوره ۹، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده

اهداف: هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر رویکرد سبز (آب، خاک و گیاه) زمین‌های بازی بر دستاوردهای کودکان بود. دستاوردهای حضور کودک در فضای طبیعی شامل ارتقای مهارت‌های پرورشی، ذهنی و شناختی، تسهیل‌کنندگی آموزش و قابلیت احیای ارتباط کودک و طبیعت است. در این بین تسهیل‌کنندگی آموزش و احیا ارتباط گسسته‌شده کودک و طبیعت به‌عنوان فاکتورهایی که تنها با قرارگیری کودک در محیطی با رویکرد سبز حاصل می‌شود، از دستاوردهای کودک انتخاب شده و چگونگی دستیابی کودک به این دو مهم مورد بررسی قرار گرفته است.
ابزار و روش‌ها: جامعه آماری پژوهش شامل روان‌شناسان و والدین کودکان ۵ تا ۱۲ساله در تهران بودند که اطلاعات آنها با استفاده از پرسش‌نامه جمع‌آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها از روش‌های تجزیه و تحلیل عاملی تاییدی و مدل‌یابی معادلات ساختاری بهره گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که رویکرد سبز در زمین بازی بر دستاوردهای کودکان تاثیر مثبت و معنی‌داری دارد. همچنین نتایج نشان دادند که میزان تاثیر زمین بازی طراحی‌شده بیشتر از زمین بازی بکر و طبیعی بر دستاوردهای کودکان است.
نتیجه‌گیری: علی‌رغم حضور بازی در تجربه تاریخی بشر و نقش آن در رشد کودک، همچنین آگاهی از تاثیر قرارگیری کودک در فضای بازی طبیعی، امروزه شاهد کاهش کیفیت فضاهای بازی و بی‌توجهی به رویکرد سبز در آن هستیم. براساس یافته‌های این تحقیق می‌توان نتیجه گرفت استفاده از زمین بازی طراحی‌شده با رویکرد سبز تاثیر معنی‌داری بر دستاورد کودکان خواهد داشت.


دوره ۹، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۸ )
چکیده

اهداف: مشکلات زیست‌محیطی متعدد لزوم تغییر رویه کنونی در تولید پسماند و کاهش نخاله‌های ساختمانی را نشان می‌دهد. این در حالی است که ظرفیت‌های بالای راهکارهای مبتنی بر بازیافت می‌تواند به افزایش بهره‌وری مصرف و کاهش نرخ تولید پسماند و در دید کلان نیز گامی موثر در راستای تحقق توسعه پایدار منجر شود. متاسفانه بازیافت در معماری امروز مغفول مانده است. هدف مطالعه حاضر، شناخت ریشه‌ها و بررسی خاستگاه نظری آن در میان ایرانیان و در اندیشه ایرانی- اسلامی است.
شرکت‌کنندگان و روش‌ها: این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش داده بنیاد انجام شده است. روش جمع‌آوری داده‌ها، مطالعه میدانی و مصاحبه است.
یافته‌ها: تجربه‌های موفق بازیافت در معماری ایرانی، نشان از ریشه‌های قوی این مساله در نظام اندیشه ایرانیان داشته است. آموزه‌های دینی از یک‌سو و ارزش‌های فرهنگی از سوی دیگر بازیافت را راهکاری مناسب و اصولی در میراث معماری ایرانی معرفی می‌کنند. محققین در این مطالعه عواملی چون تکریم و تقدس طبیعت، سفارش به حفظ آن و ایجاد مسئولیت اجتماعی را از جنبه اعتقادی و انس با طبیعت و ساده‌زیستی و پرهیز از زوائد را از جنبه فرهنگی زمینه‌ساز استفاده از استراتژی‌های بازیافت در معماری بررسی کردند.
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد مسیر احیای مساله بازیافت در معماری روز ایران جز با شناخت ریشه‌ها و بازتعریف جایگاه ارزش بازیافت و بررسی سابقه این موضوع در میراث معماری ایرانی محقق نمی‌شود. امید است مطالعاتی از این دست کمکی در راستای پیاده‌سازی بازیافت در معماری آینده ایران باشد.


دوره ۹، شماره ۴۰ - ( ۶-۱۴۰۰ )
چکیده

نگرش دوگانه به طبیعتِ ییلاق و قشلاق از موضوع­های مهم بازتاب‌یافته در اشعار برزگری در فرهنگ بختیاری است. اهمیت بررسی این موضوع در این است که این نگرش­ها شیوۀ برخورد افراد را با طبیعت شکل می­دهند و می­توانند آثار مثبت یا منفی‌ای در این زمینه درپی داشته باشند. بر این اساس، هدف در این پژوهش بررسی بازنمایی نگرش به طبیعت ییلاق و قشلاق در لایه­های زبانی و بلاغی اشعار برزگری با روش اسنادی است. نتایج پژوهش نشان می­دهد نگاهی دوگانه به طبیعت ییلاق و قشلاق در اشعار برزگری وجود دارد؛ به­گونه­ای که توصیف طبیعت ییلاق، مثبت، بهشت­آیین و القاکنندۀ شور، جوشش و زندگی ­است، اما تصویر طبیعت قشلاق، تصویری منفی، زشت، سیاه و جهنم­گونه است که بر خشونت دلالت دارد. در این اشعار بیشتر از تقابل واژگانی تفضیلی، کمکی و منفی، واژه­های نشان­دار، نام­گزینی مکان­ها، موسیقی قافیه و تکرار، وجه فعل و صفت، استعارۀ مصرحه و انسان­انگاری، تشبیه و کنایه، برای بازتاب این نگرش دوگانه به طبیعت استفاده شده است.

دوره ۱۰، شماره ۴۷ - ( ۹-۱۴۰۱ )
چکیده

ادب شبانی ازجمله انواع ادبی است که مغفول مانده است و هر دو گونۀ رسمی و غیررسمی ادب شبانی شایستۀ توجّه جدّی پژوهشگران با رویکردهای ادبی و میان‌‌رشته‌‌ای خواهد بود. قصه‌‌های شبانی بخشی از سامان عظیم ادب شبانی غیررسمی به‌شمار می‌‌آیند که تاکنون در ایران پژوهشی جدی با رویکرد تحلیل مضامین شبانی بر روی این متون انجام نشده است. طبیعت در ادب شبانی دارای جایگاه ویژه‌‌ای است. پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی کارکرد دوگانۀ طبیعت (کارکرد تقدسی ـ جادویی و کارکرد پیش‌‌بَرَندگیِ روایت) در قصه‌‌های شبانی غیررسمی منطقۀ خاومیرآباد شهرستان مریوان بپردازد. بدین منظور از رویکرد تحلیل محتوا با گریزهایی به تحلیل ساختاری قصه‌‌ها استفاده شده است و جایگاه ویژۀ عناصر طبیعی برجسته‌‌ای چون کوه، غار، آب، آتش، چشمه، سنگ و گیاه در قصه‌‌ها بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می‌‌دهد که اولاً، عناصر و مکان‌‌های طبیعی در قصه‌‌های شبانی نقطۀ تلاقی مهم‌‌ترین رویدادهای قصه است؛ ثانیاً، وجود تصاویر جادویی و تقدسی در توصیف طبیعت، انگاره‌‌ای ایجابی مبتنی بر ضرورت احترام به طبیعت و زیست‌بوم را در خواننده برمی‌‌انگیزد. ثالثاً طرح‌وارۀ ساخت‌یافته در ذهن خواننده و مخاطب، بستر مناسبی جهت تعمیم قداست و توان ماورائی عناصر طبیعیِ توصیف‌شده در قصه، به جهان فیزیکی پیرامون وی فراهم می‌‌سازد.
 

دوره ۱۱، شماره ۱ - ( ۱۱- )
چکیده

مفهوم اکوتوریسم به عنوان بدیلی برای توریسم انبوه مطرح شده و در حال گسترش است. اکوتوریسم یکی از انواع توریسم طبیعت- مبنا است که بر تعامل با محیط طبیعی تقریباً بکر حفاظت و آموزش تأکید دارد. درک اکولوژیکی پیش شرط اکوتوریسم پایدار است. حفاظت محیط زیست و اکوتوریسم ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و باید بین آن دو رابطه همزیستی به گونه‌ای برقرار شود که هر دو از یکدیگر در طول زمان منتفع شوند. برای کاهش اثرات تخریبی اکوتوریسم بر محیط زیست باید روشهای اقتصادی و مدیریت مالی متحول شوند. اکوتوریسم پایدار نیاز به روشهای مدیریتی نوینی دارد که داده‌ها و ستاده‌های محیطی را در هر یک از طرحهای اکوتوریسم دقیقاً محاسبه کند. با استفاده از روش حسابداری با مبنای سه‌گانه می‌توان مزایا و محدودیتهای زیست محیطی اجتماعی و مالی طرحهای اکوتوریستی را مورد ارزیابی قرار داد و سپس درباره اجرای آنها تصمیم گرفت. مؤسسات اکوتوریستی می‌توانند بخشی از منابع خود را به حفاظت از محیط زیست طبیعی اختصاص دهند و به این ترتیب در هر سه مبنای محاسبه در وضعیت مثبت قرار گیرند. در این مقاله توصیه شده است که راهبردهای مدیریتی نوین و برنامه‌هایی با هدفهای قابل سنجش تدوین شود و اعتبار مناسب برای اجرای آن برنامه‌ها تخصیص یابد. نظام مدیریت مالی اثربخش با مکانیزمهای مناسب حسابداری زمینه لازم را برای تحقق اکوتوریسم پایدار فراهم خواهد کرد

دوره ۱۱، شماره ۱ - ( ۲-۱۴۰۰ )
چکیده

اهداف: در معماری خانه­ های تاریخی محیط توسط انسان در تعاملی دوجانبه با طبیعت شکل می­ گرفت. با ایجاد بحران­های زیست محیطی معاصر، ادغام فرآیندهای طبیعی و انسانی مهمترین مسئله اکولوژی در حوزه پایداری گردید. هدف از مطالعه حاضر، شناسایی معیارهای اکولوژیکی در خانه­ های تاریخی با امکان بهره­وری در معاصر است تا به ارائه راه­ حلهای اکولوژیکی با توجه به رفتار حرارتی در مناطق سردسیر پرداخته ­شود.
روش­ها: شناسایی این عوامل در دو نمونه از خانه ­های تاریخی اردبیل با استفاده از روشهای توصیفی، برداشت های میدانی و تحلیل داده ­های کمی صورت پذیرفته است.
یافته ­ها: بررسی بحرانی ­ترین شرایط اقلیمی منطقه، نشان­ از مقاومت حرارتی اتاقها در برابر نوسانات دمایی دارد. همچنین شناسایی ویژگیهای معماری برگرفته از محیط طبیعی (توپوگرافی، اقلیم) و محیط انسان ساخت (فرم ساختمان، سازمان فضایی، مصالح، منظر، زیرساخت ­ها) علاوه بر تعامل بهینه بین این مولفه ­ها، ارائه دهنده راه ­حلهای اکولوژیکی است.
نتیجه ­­گیری: سنجش معیارهای اکولوژیکی هم نشان دهنده سازگاری با محیط زیست است در واقع با استفاده از منابع طبیعی بر تاثیرات اقلیمی سرد فائق آمده ­اند به نحوی که اتاقهای با کارکرد فصلی نظیر شاه ­نشین و سرداب در مقابل نوسانات دمایی، عملکرد بهینه­ ای دارند برای مثال در نمونه­ ای با ابعاد کوچکتر شاه­ نشین حداقل اختلاف دمای داخل و خارج به ۱۳ درجه سانتی گراد می­رسد.

دوره ۱۱، شماره ۲ - ( ۴-۱۴۰۲ )
چکیده

مسئله پژوهش این است که وجه مشخص نگرش گوته به طبیعت و تصویر طبیعت در آثار نقاشان رمانتیک آلمان چیست؟ براین اساس به شیوه توصیفی-تطبیقی وجه مشخص نگرش آنها به طبیعت واکاویده می‌شود. گوته مخصوصا در دوران جوانی علاوه بر تأثیری که از روسو، هردر و جنبش پیشارمانتیک طوفان و تلاطم گرفته، بیشتر نگرش رمانتیک به طبیعت داشته و در مجموع طبیعت برای او، در اشعار و برخی آثار معنی زندگی جوامع اولیه، سادگی و دست‌نخوردگی در مقابل تمدن (روسو)، فی‌البداهگی و خودجوشی طبیعت درهم‌آمیخته با زندگی و  هنر مردمان، طبیعت زیبا و خدا است که همگی به‌نوعی  تلقی رمانتیک از طبیعت محسوب می‌شود. با اینکه او از کلاسیسم هم دفاع می‌کند در فاوست متأثر از دیدگاه بصری هنرمندان رمانتیک به نظر می‌رسد این پژوهش از مطالعه نگرش  فردریش و رونگه به  طبیعت به این نتیجه می‌رسد آن دو بیشتر به طبیعت به عنوان وجه یا درجه‌ای از تحقق ذهن یا سوژه می‌نگرند تلقی رمانتیک‌تری است. فردریش از سمبولیسم عرفگرای آثار اولیه‌اش به سمت ناتورالیسم شاعرانه و پالایش یافته‌تری  بر اساس حال و هوای گوته حرکت کرد و زاویه دید سوژه را در نقاشی‌ها به طبیعت مد نظر داشت. رونگه برغم توصیه گوته، در زندگی کوتاه مدت خود مفهوم رمانتیک «هیروگلیف طبیعت» را به ­عنوان عنصر اساسی زبان و فرهنگ نشان داد.
 

صفحه ۱ از ۳    
اولین
قبلی
۱