---

نشانه‌ - معناشناسی گفتمانی رویکردی نوین در تحلیل متون است که با بررسی روابط میان نشانه‌ها، گفتمان و بافت، به کشف لایه‌های پیچیده معنایی می‌پردازد. این رویکرد، علاوه بر تحلیل ساختار متن، تعاملات معنایی و نقش‌های زبانی و غیرزبانی را در تولید معنا مورد توجه قرار می‌دهد. متن قرآن، به دلیل غنای معنایی و پیچیدگی زبانی، زمینه‌ای مناسب برای بهره‌گیری از این رویکرد فراهم می‌آورد و امکان درک عمیق‌تر ابعاد گفتمانی و معنایی آن‌ها را مهیا می‌سازند.
پژوهش حاضر به تحلیل آیه ۲۵۹ سوره بقره از منظر نشانه - ‌معناشناسی گفتمانی می‌پردازد و تلاش می‌کند بازنمایی مفاهیمی چون فروپاشی، بازآفرینی الهی، شگفتی و ایمان را بررسی کند. بدین خاطر، مسئله اصلی پژوهش کنونی اینست که  چگونه می‌توان روایتی چندلایه و پویا از تعامل انسان با قدرت الهی را در  آیه ۲۵۹ با استفاده از ابعاد گفتمانی و نشانه‌شناختی، آشکار ساخت، به گونه ای که، علاوه بر معنای ظاهری، تجربه‌ای عمیق‌تر و حسی‌تر را برای مخاطب فراهم ‌سازد.
روش تحقیق این پژوهش از نوع کیفی- تحلیلی بوده و بر اساس رویکرد نشانه‌-معناشناسی گفتمانی انجام شده است. در این روش، آیه مورد بررسی به لایه‌های گوناگون معنایی تفکیک شده و ارتباط میان این لایه‌ها در فرآیند تولید معنا و تأثیرگذاری بر مخاطب تحلیل شده است.
نتایج نشان می‌دهد که این آیه با ترکیب لایه‌های گفتمانی و معنایی، بستری برای درک معانی پنهان و ارتباطی عمیق‌تر با مخاطب فراهم می‌کند.
 

---

مفهوم امروزی منظر فرهنگی نتیجه روند توسعۀ جامعۀ معاصر و ارزش های حاکم بر آن است. پس از جنگ جهانی و ویرانی های حاصل از آن و توسعۀ عظیم صنعتی، از دهۀ ۱۹۵۰ مردم دریافتند که زندگی شان ارتباط نزدیکی با محیطی دارد که در آن زندگی و کار م یکنند و این امر، تشخیص هویت فرهنگی و مرجعی روحی و روانی برای روشی متعادل در زندگی شد. از آن جای یکه بازآفرینی مناظر فرهنگی تأثیری قابل توجه بر مطلوبیت مؤلفه های کیفیت، در محیط زندگی شهروندی دارد بدین منظور در طی این پژوهش مفاهیم کیفیت، زندگی شهروندی و تأثیر شاخص های کیفیت عینی بر زندگی شهروندی بررسی خواهند شد. همچنین با توجه به اینکه مجموعه های شهری، یکی از جلوه های اصلی شکل گیری شهرهای بزرگ در طول تاریخ بوده و امروزه کم توجهی مدیران شهری به این گونه فضاها، این مراکز را با مشکلات متعددی روبرو کرده و باعث کاهش کیفیت محیط زندگی شهروندی در آن ها شده است؛ مجموعه زندیه شیراز که در واقع نوع خاصی از مناظرفرهنگی در محیطی درون شهری است مطالعه می شود و رهنمودهایی مبتنی بر بازآفرینی، به منظور ارتقای کیفیت زندگی شهروندی در این مجموعه شهری ارائه خواهد شد. روش تحقیق این نوشتار بر مبنای روش تحقیق توصیفی-تحلیلی با رویکرد مورد پژوهی تاریخی بنا نهاده شده است. منابع تحقیق، منابع کتابخانه ای و مشاهدات میدانی است.

---

---

بیان مسئله: مناظر روستایی به‌عنوان مناظر متداوم فرهنگی، نشان‌دهنده عینی تکامل جامعه انسانی و استقرار آن ها در طول زمان هستند، مناظری که تحت تأثیر جریان‌های فرهنگی و یا طبیعی بستر خود تغییر و تکامل می‌یابند. تعامل انسان با طبیعت و تداوم این مناظر، ارزش‎های برجسته متعددی را در مناظر روستایی به وجود آورده که بیانگر ارزش‌های ملموس و ناملموس یا به عبارتی اهمیت معنایی آن است. در اسناد بین‌المللی بر ضرورت توسعه چارچوب مفهومی و شناسایی این ارزش‌ها به‌عنوان مؤلفه‌ای کلیدی در فرآیند حفاظت این مناظر تأکید ویژه گردیده است، به‌طوری‌که هر کوششی در راستای حفاظت و بازآفرینی مناظر روستایی، در اصل کمکی به بقای فرهنگ و پایداری طبیعت یک سرزمین است.
هدف: شناسایی و دسته‌بندی ارزش‌های موجود در مناظر روستایی به‌منظور بازآفرینی و حفاظت پایدار از چنین محیط‌هایی و انتقال دانش جمعی و معانی فرهنگی آن به نسل‎های آینده
روش‌ها: این پژوهش ابتدا از طریق بازخوانی اسناد و کنوانسیون‌های بین‌المللی و بررسی دیدگاه‌های صاحب‌نظران، به تعریف مفهوم منظر فرهنگی و تدوین چارچوب مفهومی و جایگاه منظر روستایی می‌پردازد. سپس با توجه به بررسی‌های به عمل آمده، ارزش‌‌های موجود در مناظر روستایی دسته‌بندی و تبیین می‎شوند و در نهایت مدلی برای بازآفرینی و حفاظت از مناظر روستایی ارائه می‌شود.
یافته‌ها: در این پژوهش ارزش‌های موجود در مناظر روستایی به دو گروه ارزش‌های طبیعی و ملموس و ارزش‌های فرهنگی و ناملموس دسته‌بندی شدند، ارزش‌های طبیعی و ملموس شامل ارزش‌های زیست‌محیطی، کالبدی، اقتصادی و آموزشی و ارزش‌های فرهنگی و ناملموس شامل ارزش‌های فرهنگی، معنوی، اجتماعی و تفریحی هستند، اگرچه در برخی موارد، ارزش‌ها تلفیقی از هر دو دسته هستند و تدقیق آن ها بسیار دشوار است.
نتیجه‌گیری: با توجه به ارزش‌های موجود، مدلی برای بازآفرینی و حفاظت از مناظر روستایی ارائه‌شده است که ضروریست به‌منظور هماهنگی با تغییر در اولویت‌بندی این ارزش‌ها، در حفاظت از آن ها به جنبه‌های پویا و چند عملکردی ارزش‌های منظر توجه بیشتری شود.

 

---

مفهوم باغ‌ایرانی در طی تاریخ به عنوان جوهره‌ای پویا برای تجلی فضایی متعالی در پارادایم‌های فکری و عقیدتی مختلف حضور‌یافته‌است. باغ‌ایرانی یک سیستم به هم پیوسته و چندسطحی است که جدای از ساختار اصلی باغ، یک حس‌تعلق و حس‌مکان ایجاد می‌کند؛ در نتیجه ایجاد باغ ایرانی با تقلید صرف از شکل ساختاری آن دیدی ساده‌انگارانه و تک‌بعدی خواهد‌بود. کهن-الگوی باغ ایرانی که در ارتباط کامل با زندگی روزمره و حیات پویای شهر حضور داشته و عنصر اساسی از ساختار طبیعی-مصنوع شهر را شکل می‌داده‌است متاسفانه از کالبد شهرهای معاصر امروزی رخت بربسته‌است. به منظور بازگرداندن باغ‌ایرانى به عرصه معماری و شهرسازی معاصر و انطباق آن با نیازهای نوین زندگی شهری، هدف این پژوهش ارائه راهکارهای بازیابی باغ ایرانی در تلفیق و ارتباط تنگاتنگ با کاربری‌های شهر امروزی ، به عنوان الگویی برای باغشهر ایرانی-اسلامی ،تحت عنوان ایده باغشهر تماتیک (موضوعی)، می‌باشد. لذا ابتدا به بررسی چگونگی استفاده از کهن‌الگوی باغ‌ایرانی بدون نیاز به تقلید صرف از شکل ساختاری و کالبدی آن در ترکیب با شهرهای امروز می‌پردازد؛ سپس چگونگی ادراک و شناسایی باغ توسط بیننده و حس‌مکان و لایه‌های معنایی آن را جهت بهره‌گرفتن از آن در طراحی سایر فضاها و محوطه‌های شهری مورد بررسی قرار می‌دهد.

---

تحول بازآفرینی شهری، داستان تعامل و گاه تضاد اولویت های اقتصادی و فرهنگی بوده و این موضوع دربسترتغییر پارادایم ها و الگوهای حاکم برنظام های سیاسی-اقتصادی و تحولات اجتماعی رخ داده است. نقش فرهنگ دربازآفرینی شهری نسبت به دیگر عوامل تغییر معناداری داشته است؛ چنانچه در دهه های اخیر تاکیدات فرهنگی اصلی ترین رویکرد در بازآفرینی شهری شده است. دراین میان نظریه شهرخلاق که در چارچوب تحولات اجتماعی-اقتصادی عصر حاضر جهانی شدن را در محتوای اصلی خود داراست، از سویی توجه ویژه به سرمایه های انسانی و اجتماعی دارد و از سوی دیگردر قالب پرداختن به ویژگی های مکانی، سعی درایجاد رقابت اقتصادی، انسجام اجتماعی و تنوع فرهنگی دردستیابی به تصویری یکتا از شهر را دنبال می کند. لذا پرداختن به ظرفیت های این نظریه در عرصه بازآفرینی میتواند چشم اندازهای جدیدی را پیش روی سیاستگزاران این عرصه در کشورمان قرار دهد. پژوهش حاضر به دنبال تدقیق ادبیات شهر خلاق و تبیین جایگاه آن دربازآفرینی فرهنگ مبناست بدین منظور با روش تحقیق توصیفی-تحلیلی تئوری شهر خلاق و راهبرد های برآمده از آن را مورد بررسی قرار داده است. یافته های پژوهش بیانگرآن است که توجه به دو عامل اصلیِ فرهنگ و اقتصاد(رقابت) در بستر ویژگی های مکانی، نظریه شهر خلاق را در راستای بازآفرینی شهری قرار داده است. این تحقیق سازوکار چنین ارتباطی را در قالب یک مدل مفهومی ارائه نموده است؛این مدل مفهومی می تواند راهبردهایی در عملیاتی نمودن نظریه شهر خلاق به عنوان رویکرد مداخله در بافتهای هدف برنامه های بهسازی و نوسازی شهری ارائه دهد.

---

بیان مساله: پهنه­ ها و مراکز تاریخی شهر تبریز گنجینه­ های گران­بهایی از آثار تاریخی و فرهنگی بشر را در خود جای داده است. برای جلوگیری از کاهش اهمیت این مراکز تاریخی، اجرای طرحهای بازآفرینی امری ضروری­است. که اجرای طرح های گردشگری می­تواند به شکوفایی دوباره منطقه هشت شهر تبریز بیانجامد.
هدف: ارتقای توسعۀ گردشگری مکانهای تاریخی- فرهنگی شهری با بازآفرینی در بافت­های تاریخی- فرهنگی منطقه ۸ شهر تبریز می‌باشد. روش­ها: روش تحقیق حاضر بصورت توصیفی- تحلیلی بوده و برای جمع­ آوری داده ­ها از مطالعات کتابخانه ­ای و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل جمعیت کل منطقه هشت تبریز می‌باشد که براساس فرمول کوکران حجم نمونه ۳۷۵ نفر بدست آمد. برای تحلیل داده ­ها از روشهای تحلیل عاملی اکتشافی به­ همراه روش رگرسیون چند متغیره استفاده شد.
یافته ها: براساس نتایج تحقیق چهار عامل اساسی کشف شد و نتایج نشان دادند همه عوامل بازآفرینی دخیل در توسعۀ گردشگری دارای رابطۀ معناداری با ارتقای گردشگری مکانهای تاریخی- فرهنگی شهر تبریز می‌باشند و به ترتیب عامل های اجتماعی- فرهنگی (۶۱۲‏/٠)، کالبدی با (۵۰۷‏/۰) و شاخص کیفیت معماری با (۴۶۲‏/۰)، عامل اقتصادی با (۳۲۵‏/۰) و عامل زیست محیطی با (۲۹۶‏/۰) بیشترین تا کمترین اثرگذاری را در ارتقا توسعۀ گردشگری داشته­اند.
نتیجه گیری: منطقه هشت به ­عنوان یک بافت تاریخی با رویکرد به گردشگری شهری در مکانهای تاریخی- فرهنگی، فرصت­ها و نقاط قوتی نیز دارد که می­توانند با تکیه بر آن­ها به ایجاد فضاهای سرزنده و مکان­های گردشگر پسند کمک کنند.

---

---

موضوع مقاله پیش روی، بررسیِ فیلم پازولینی مقتبس از کتاب هزارویک‌شب در شکل بازآفرینی آن در هزارویک‌شب سینمایی می‌باشد. مسئله تحقیق ما این است آیا اقتباس پازولینی، امکان روشن‌تر کردن معنی متن و یا افزودن معانی جدید به متن را دارا است یا خیر؟ هدف از این مقاله علاوه بر بدست دادن وجوه مشترک و متفاوت متن و تصویر با رویکردی تطبیقی، این است تا اثبات کند که پازولینی در پی گنجاندن مکانیزیم‌های ایدئولوژیک و گفتمان‌های مکتبی خود در برداشت جدید از هزارویک شب می‌باشد. روش این مقاله با تکیه بر نظریه اقتباس لیندا هاچن قرار دارد تا فیلم هزارویک‌شب ساخت ۱۹۷۵، به کارگردانی پازولینی مورد بررسی قرار دهیم. هاچن، اقتباس را اخذ می‌پندارد که گرته‌برداری نیست بلکه اثری تازه و بدیع است که دارای شان و شوکت هنری خاص خود است. طبق نظریه هاچن، پازولینی هزارویک‌شب را مِلک کِلک خویش ساخته و با توجه به سبک و سیاق هنری خویش در آن بر رفق وفق و سیاق وفاق تغییراتی ایجاد کرده است و به صرافت طبع خویش جهان‌بینی خویش را بر آن سوار کرده و از متن فاصله گرفته است که این فاصله، جز جدایی ناپذیر اقتباس است.

---

باف  هــای تاریوــی شــهرهای ایرانــی تجلــی گاه ارز  هــا و ســن  های دیریــن مــا می باشــند و حفــظ و احیــا آن هــا می توانــد منبــع فرهنرــی - اجتماعــی بــا ارزشــی را بــرای نســل های بعــدی بــه یــادگار گــذارد. آنهــا نمــودی از خــرد جمعــی نیــا کان مــا می باشــند کــه توانســته اند چنیــن ســاختارهایی را کــه ترکیبــی از علــم، دانــش، هنــر و تجربــه می باشــند  را بــرای مــا بــه ارمغــان گذارنــد. پرداختــن بــه ایــن میــراث ارزشــمند در واقــع مــا را بــه اســتفاده از تجربیــات غنــی گذشــتران رهنمــود می ســازد و مــی توانــد ضامــن تــداوم فرهنرــی کــه در گــرو تــداوم تاریوــی اســ  باشــد. خانه های تاریخی ایران که همانند گوهری در بافت های تاریخی ارزشمند جلوه گــر هســتند، عصــارهای از تاریــخ زندگــی، هنــر اعتقــادات، آدار و رســوم و ســبک زندگــی ایــران اســالمی مــا محســور می شــوند و بــه نوعــی می توان آنها را موزه ای از تمامی آداب فرهنرــی، اجتماعــی نســل های قدیــم بــه شــمار آورد. امــروزه بــا احیــا و بازآفرینــی ایــن میــراث ارزشــمند می تــوان عــالوه بــر پاس داشــ  فرهنرــی و تاریوــی ایــن آثــار و تبلیــغ ایــن آدار در بیــن شــهروندان، محرک هــای اقتصــادی را در ســطح شــهر بوجــود آورد کــه موجــب رشــد اقتصــادی و توســعه شــهری گشــته و گروه هــای اقتصــادی مناســبی را بــرای ارتقــا درآمدهــای شــهری و رشــد صنعــ  توریســم و گردشــرری کــه امــروزه جــزء مهمتریــن اصــول در جــذر ســرمایه و گــرد  مالــی از آن یــاد می شــود، بوجــود آورده در ادامــه از طریــق مطالعــه تجربیــات کشــورهای موفــق جهــان در ایــن حــوزه می تــوان مــدل مفهومــی مناســبی را بــرای بازآفرینــی خانه هــای ارزشــمند تاریوــی و ایجــاد تحــرک اقتصــادی )کارآفرینــی شــهری( تبییــن نمــود.
روش تحقیق این پژوهش از نوع توصیفی بوده و جمع آوری اطلاعات به صورت اسنادی (کتابخانه ای) و میدانی ( نظرسنجی مصاحبه، برداشت سایت) می باشد. در نهایت اطلاعات به دست آمده از روش کیفی تجزیه و تحلیل شدند و ارتباط آنها مورد سنجش قرار گرفت.  نتایــج حا کــی از آن اســ  کــه بیــن رشــد اقتصــادی و بازآفرینــی خانــه هــای تاریوــی ارتبــاط تنراتنرــی وجــود دارد. 

---

---

---

---

---

بازخوانش و بازآفرینی متنهای ادبی افزون بر ایجادِ امکان گفت‌وگوی بینامتنی، انتقال و غنای مفاهیم، منجر به آفرینش آثاری می‌شود که به سلیقۀ مخاطبِ هم‌عصر با آن نزدیکتر است. اقتباس از آثار ادبی همواره به مثابۀ یکی از روشهای خلق آثار جدید در هنر و ادبیات مطرح بوده است. رضا قاسمی، نویسنده و نمایشنامه‌نویس معاصر، در نگارش نمایشنامه‌هایش از ظرفیت ادب فارسی بهرۀ فراوان برده است. برخی از نمایشنامه‌های رضا قاسمی از متون سنتی ادب فارسی و برخی دیگر از آثار نمایشی و داستانی مدرن اقتباس شده‌‍اند. این پژوهش شیوه‌های اقتباسی قاسمی را براساس الگوی بازخوانی، بازنگری، بازآفرینی و با تأکید بر نظریه دبورا کاراتمل می‌کاود. به این منظور پنج نمایشنامه از مهمترین نمایشنامه‌های اقتباسی رضا قاسمی که براساس متنهای سنتی و  معاصر به نگارش درآمدند، برگزیده شد و پس از تطبیق جزء به جزء با متن مبدأ، میزان، چگونگی، نوع و هدف و سطح اقتباس یا برداشت رضا قاسمی از آنها تبیین شد. بررسی نمایشنامه‌های قاسمی نشان می‌دهد وی در نمایشنامه‌هایی که در ایران نوشته شده متون سنتیِ ادب فارسی را بازخوانی کرده و در دو نمایشنامه‌ای که در خارج از ایران نوشته شده‌اند، از نمایشنامه‌ها و داستانهای مدرن اروپایی اقتباس کرده است. نمایشنامه‌های «چو ضحاک شد بر جهان شهریار»، «ماهان کوشیار» و «معمای ماهان معمار» به ترتیب از داستان ضحاکِ شاهنامه فردوسی و داستانهای هفت پیکر نظامی برگرفته شده‌اند و نمایشنامه‌های «حرکت با شماست مرکوشیو» و «تمثال» از متنهای مدرن. آن دسته از نمایشنامه‌هایی که از ادب کلاسیک فارسی اقتباس شده عمدتا از نوع اقتباس بازخوانی، بازنگری و انتقال مفاهیم بوده و نمایشنامه‌های مدرن او به رغم انتقال و تفسیر مفاهیمِ متنهای مبدأ، به دلیل پیرنگ جدید و پردازش شخصیتها، در فضایی متفاوت خصلت بازآفرینانه دارند.

---

عمده توجه‌ها موجود بازآفرینی شهری دربرگیرنده برنامه‌هایی با اهداف اقتصادی، محیطی و کالبدی است. پس لازم تا در بازآفرینی شهری، حرکت از منظرسازی صرف به‌تدریج به سمت افزایش توجه به رویکرد گسترده‌تری از آن همچون رویکرد بازآفرینی فرهنگ مبنا صورت گیرد؛ که ضمن توجه به منافع مالی و اقتصادی در طرح‌های شهری، مسیر این سرمایه‌گذاری، در راستای ایجاد مراکز فرهنگی و هنری و گذران اوقات فراغت تعیین ‌شود. این موجب برون‌گرایی، اجتماعی بودن و خلاقیت می‌گردد. از این بابت در فرایند بازآفرینی شهری محرک توسعه شهری قلمداد می‌شود. این پژوهش به دنبال همچنین رویکردی در بازآفرینی است. یافته‌های پژوهش نشان داد که محدوده مورد مطالعه به لحاظ کاربری فراغتی در وضعیتی مطلوب قرار ندارد. از سویی دیگر روش کیفی بکار گرفته شده، معیارهایی را برای رسیدن به تعادل کیفی، کمی، مطلوب و دسترسی ساکنان بافت به خدمات شهری همچون فراغتی در قالب رویکرد بازآفرینی بافت فرسوده شهری مشخص نمود. با انجام تحلیل‌های فضایی بلوک‌های غربی که محور ورودی بافت و در ارتباط با شریان‌های اصلی و حلقه پیونددهنده این بافت با محله‌های قیطریه، دزاشیب و تجریش می‌باشد، و همچنین کاربریهای بایر در این قسمت قرار گرفته اند، را می‌تواند به عنوان پهنه بهینه فضاهای گذران اوقات فراغت در نظر گرفت.

---