جستجو در مقالات منتشر شده
۳ نتیجه برای اخلاق زیستمحیطی
دوره ۸، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۹ )
چکیده
از رویکردهای تازه در حوزۀ نقد ادبی رویکرد بومنقد است که به بررسی رابطۀ میان انسان و طبیعت در ادبیات می پردازد. هرچند تعداد قابل توجهی از آثار نظری و کاربردی در حوزۀ بومنقد منتشر شده است، اما تاکنون توجه چندانی به پژوهش بومنقد تطبیقی نشده است. پژوهش پیشرو تلاشی است برای گشودن باب چنین پژوهش هایی به زبان فارسی در فضای دانشگاهی ایران. شاعر معاصر ایران، سهراب سپهری در اشعارش بارها به عناصر طبیعت اشاره می کند. شاعر و فیلسوف آمریکایی، رالف والدو امرسن نیز از طبیعت به عنوان موضوع آثارش استفاده می کند. به دلیل اهمیّت طبیعت در آثار این دو شاعر، کاربست رویکرد بوم نقد دریچۀ تازه ای را بر اندیشۀ این دو شاعر و آثار ایشان خواهد گشود. اگرچه بهره مندی دو شاعر از طبیعت برای آفرینش هنری به شباهت هایی منجر شده است، امّا نگاه آن دو به طبیعت باهم تفاوتی نیز دارد که مهمترین آن تفاوت دید مدرن انسان محور امرسن با اخلاق زیست محیطی پست مدرن سپهری است. رویکرد بوم نقد تطبیقی می تواند با بررسی این نگاه های متفاوت، مناسب ترین نگاه را برای شرایط زیست محیطی امروز شناسایی کند و به خوانندگان ادبیات بشناساند.
زهرا پارساپور،
دوره ۹، شماره ۳۶ - ( ۱۰-۱۳۹۵ )
چکیده
اخلاق زیستمحیطی به بررسی ملاحظات اخلاقی دخیل در رابطه انسان با محیط پیرامونش می‌پردازد. دو داستان «سگ ولگرد» و «انتری که لوطی‌اش مرده بود» ظرفیتهای مشترکی دارند که زمینهساز نقد و خوانش آنها با چنین رویکردی است؛ به‌گونهای که بیش از سایر خوانشها، با دنیای ذهنی صاحبان این دو اثر و نیز با متن آنها همخوانی دارد. در این مقاله، ملاحظات اخلاق زیستمحیطی این دو اثر را به‌شکلی تطبیقی بیان خواهیم کرد و دلایل توجیهی نویسندگان را در لزوم رعایت اخلاق و حقوق حیوانات برخواهیم شمرد. این دلایل شامل دو نوع منطقی و عقلانی، و احساسی و اقناعی است که از این دو اثر استخراج و استنباط شده است. تحقیق به‌روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد بیشترین تکیه نویسندگان بر توجیهات احساسی و اقناعی در این دو داستان است؛ همچنین، بیانگر نزدیکی دیدگاههای اخلاقی این دو نویسنده با بعضی آموزههای سنتی و نیز نظریههای جدید در حوزه اخلاق حیوانات ازجمله دیدگاه کانت و آلبرت شوایتزر است. توصیفات و ماجرای این دو داستان نوعی مبارزه با گونهگرایی را با شگردهای گوناگون ادبی
ترویج می‌کنند.
نرگس رئوف زاده، راضیه اسلامیه، مرتضی لک،
دوره ۱۶، شماره ۶۴ - ( ۱۰-۱۴۰۲ )
چکیده
در دهههای اخیر به‌دلیل بحرانهایی که بشر در طبیعت ایجاد کرده، بازنگری در رابطۀ انسان و طبیعت اهمیت ویژهای یافته و در این میان ادبیات نیز سهم بسزایی داشته است. شکاف موجود بین آسیبهای زیستمحیطی و پیامدهای آن، سبب بی‌توجهی انسانها به عواقب تخریبهای زیستمحیطی شده است. مطالعۀ حاضر با بهرهگیری از نقد بومگرا و تکیه بر مفاهیمی چون انسان‌مداری، بومشناسیژرفنگر، بومشناسیسطحینگر و زیستمداری، برای نخستین‌بار به بررسی تطبیقی دو رمان اهل غرق اثر منیرو روانی‌پور و رؤیاهای حیوانی اثر باربارا کینگس الور می‌پردازد. پژوهش فوق با معرفی اخلاق زیستمحیطی پستمدرن که بوم‌شناسی ژرف‌نگر است، سیطرۀ ایدئولوژی انسان‌مداری را به‌طور کامل رد کرده است و تنها راه نجات از بحرانهای زیستمحیطی را خودشناسی و هم‌ذات‌پنداری با طبیعت میداند. روانی‌پور و کینگسالور هر دو از ترومای زیستمحیطی که رنج ناشی از تخریبهای زیستمحیطی را شامل میشود رنج میبرند و سعی دارند در بهبود اوضاع طبیعت گامی مؤثر بردارند. ترومای زیستمحیطی هر دو نویسنده را ترغیب میکند تا با آسیبهایی که انسانها آگاهانه یا ناآگاهانه به طبیعت وارد میسازند مقابله کنند. این تحقیق بر آن است تا نشان دهد چیرگی ایدئولوژی انسان‌مداری که نگرشی سودجویانه و منفعت‌طلبانه را به همراه دارد، به شدت سبب تخریب طبیعت میشود. این در حالی است که بومشناسیژرفنگر با تکیه بر زیستمداری ضمن خودداری از آسیب به محیط زیست با هدف کسب منفعت، دغدغهای جز حفظ محیط زیست و منابع موجود در آن را ندارد.
