۱۳ نتیجه برای طغیانی
دوره ۱، شماره ۱ - ( شماره ۱ (پیاپی ۱)- ۱۳۹۲ )
چکیده
رویکرد بیشمتنیت ژرار ژنت عبارت است از بررسی رابطه میان دو متن ادبی، به گونهای که بیش متنتفسیر پیش متننباشد. در این ساحت هر متن قابلیت مقایسه با متون مشابه را پیدا میکند؛ به طوری که افق جدیدی از پیوندهای ادبی - فرهنگی مختلف در اختیار خواننده قرار میدهد.
در این مقاله کوشیدهایم ضمن نیم نگاهی به دیدگاههای مختلف نظریهپردازان بینامتنیت، به تشریح و توضیح ترامتنیت ژنتی بپردازیم و پس از آن با به کارگیری بخش بیشمتنیت این دیدگاه، مشابهتهای داستانی منظومه لیلی و مجنون و نمایشنامه سیرانودوبرژراک را ارائه دهیم.
دوره ۴، شماره ۲ - ( شماره ۲ (پیاپی ۱۴)- ۱۳۹۲ )
چکیده
یکی از مراحل تکوین علم زبان شناسی مرحله گفتمان است که بر مبنای آن، زبان شناسان جایگاه ویژه ای برای گفته پرداز در نظر می گیرند. در این چارچوب جدید زبانی، شاخص های فردی دخیل در تولید آثار زبانی، به عنوان عناصری مهم و تعیین کننده به حوزه مطالعات زبان راه می یابند. البته این مبحث در تاریخ بلاغت اسلامی، موضوعی دامنه دار است که از کشاکش میان دو علم نحو و معانی بر می خیزد. علمای نحو به سیاق داخلی و مقالی کلام و مطابقت ترکیب اجزای آن با اصول دستوری توجه کرده اند، در حالی که علمای بلاغت، خواص و اغراض نهفته در این ترکیبات را با مطابقت دادن آن با زمینه و سیاق بیرونی کلام (مقام) بازکاویدند. در این بین، عده ای نیز توانستند مقال و مقام را (توأمان) مورد توجه قرار دهند و ضمن رعایت اصول و قوانین نحوی، از آن در اندازه گیری میزان عدول از اصل ترکیب اجزای کلام و تبیین معانی و اغراض ثانوی جملات بهره گیرند. در این مقاله قصد داریم با تبیین و تحلیل پاره ای از عناصر زمینه گرای حاضر در گفتمان نی نامه، از جمله ضمایر شخصی، اشاره و عناصر زمانی و با طرح مسئله قبض و بسط کلامی، نخست جایگاه و اهمیت گفته پرداز را در این منظومه نشان دهیم و سپس از طریق همین مؤلفه ها، نیت گوینده را در سازمان دادن به ساز کارهای خوانندگان شفاف تر کنیم. اساساً پرسش اصلی تحقیق این است که آیا می توان با کمک عناصر زمینه گرا از سطح جمله فاصله گرفت تا از دورنمایی کامل تر از جمله به اغراض ثانویه متن نظر انداخت و سرانجام، از آن برای سنجش مطابقت مقال و مقام یاری گرفت؟
دوره ۵، شماره ۲ - ( شماره ۲ (پیاپی ۱۸)- ۱۳۹۳ )
چکیده
نفثة المصدور، اثر شهاب الدین محمد زیدری نسوی از شاهکارهای نثر فنی و مصنوع و مزیّن فارسی است. با بررسی ساختار متن از منظر زبان، این گونه به نظر می رسد که کارکرد ادبی و عاطفی متن بسیار بیشتر از اطلاعات تاریخی آن نمود دارد. از منظر زبانی، اغلب، جهت گیری پیام یا به سوی گوینده است یا به سوی خود پیام، بنابراین مخاطب معمولاً با متنی ادبی مواجه است که زبان آن اغلب کارکردی عاطفی دارد؛ از همین رو است که مخاطب همواره حدیث نفس گوینده را می شنود. از سوی دیگر، نویسنده با قاعده افزایی های متعدد در متن خود، توازن های گوناگون موسیقایی ایجاد می کند و موسیقی درونی متن را که لازمۀ یک متن غنایی است، تقویت می کند. اوج زبان غنایی در متن نفثة المصدور، زمانی است که نویسنده، همزمان به متن خود کارکرد شعری و عاطفی می دهد و از توازن های گوناگون استفاده می کند. در این مواقع که نویسنده غلیان احساسات خود را در متنی شاعرانه و آهنگین بیان می کند، نثر کتاب بسیار ساده و روان است. هدف این پژوهش، تحلیل ویژگی های زبان غنایی با تکیه بر ساختار متن نفثة المصدور است.
دوره ۶، شماره ۲۰ - ( خرداد و تیر ۱۳۹۷ )
چکیده
قربانی یک آیین مذهبی است که در میان اقوام و ملل مختلف با اهداف گوناگون رواج دارد. بسیاری از سنتهای دینی برای دور ماندن از بلایا و یا رفع آن، کشتن یک حیوان را توصیه میکنند. برخی از پژوهشگران کشتن شتر به دستور اسفندیار در داستان «رستم و اسفندیار» و همچنین کشته شدن سیاوش به دستور افراسیاب و سرخه به دستور رستم را نوعی آیین قربانی قلمداد میکنند. در پژوهش حاضر که به شکل بنیادی بر پایه مطالعات کتابخانهای و به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، سعی کردیم تا نشان دهیم که در داستان «رستم و اسفندیار» (کشتن شتر به دستور اسفندیار) و در داستان سیاوش (نحوه کشتن سیاوش و سرخه) عمل آیینی قربانی وجود ندارد. برای روشن شدن این امر، پس از تحلیل و تعریف آیین قربانی، به تحلیل داستان رستم و اسفندیار و سیاوش در شاهنامه پرداخته شده است. درنهایت، هیچ نشانهای از آیین قربانی در این دو داستان وجود ندارد و در داستان رستم و اسفندیار کشتن شتر نوعی بلاگردانی است.
دوره ۶، شماره ۲۲ - ( زمستان ۱۳۸۷ )
چکیده
حکیم سنایی غزنوی در اثر ارزشمندش، حدیقه الحقیقه به شرح مطالب و آموزه‌های عرفانی در قالب شعر و روایت می‌پردازد که بررسی این روایتها در نشان دادن شیوه بیان شاعر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بررسی و تحلیل روایت یا روایت‌شناسی بر نشانه‌شناسی مبتنی است که با هر نوع روایت اعم از ادبی یا غیر ادبی، داستانی یا غیرداستانی، کلامی یا دیداری سر و کار دارد و واحدهای کمینه روایت و به اصطلاح دستور پیرنگ را مشخص میکند که برخی نظریهپردازان به آن دستور داستان نیز گفته‌اند.
در این پژوهش به بررسی ساختار روایتهای حدیقه بر اساس سه عنصر گفتگو، کنش و پیرنگ پرداخته و کوشش شده است شیوه داستان‌پردازی سنایی در این روایتها تحلیل شود.
دوره ۶، شماره ۲۴ - ( تابستان ۱۳۸۸ )
چکیده
خسرو و شیرین نظامی، بی‌شک، یکی از شاهکارهای غنایی ادب ایران و جهان است. چنین اثر ژرفی در کنار التذاذ هنری حاصل از آن، توانایی آن را دارد که همواره مورد بازاندیشی و تأمل قرار گیرد تا بدین وسیله بتوان با ژرف‌اندیشی و غور در ساختمانِ صوری، محتوای درونی، بلاغتِ حاکم بر بافت آن و سایر توانشهایِ ساختاریِ نهفته در آن، موارد ارزشمندی را یافت. از آنجا که صورت۱ و ساخت۲ شعر به ترتیب در دو محور افقی و عمودی به طور همزمان گسترش می‌یابد در بررسی کمال شعری هر اثر باید بتوان با اتکا به اصولی صورت و ساخت اثر را به طور مستقل و جدا مورد بررسی قرار داد. به همین دلیل، محور کلی این مقاله بررسی امکانات ساختاری و صوریِ نهفته در خسرو و شیرین نظامی است. بخش اول، تلاشی است در بررسی آن دسته از امکاناتِ ساختاری که در محور عمودی شعر، خود را نشان میدهد. بخشِ دوم، امکانات صوری را در چهار محورِ جدا موردِ بررسی قرار میدهد. درکِ این دو دسته از تواناییها یقیناً بیانگر اهمیتِ چنین منظومه‌ای و اهمیتِ‌بازاندیشی در آن است.
دوره ۷، شماره ۲۵ - ( فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۸ )
چکیده
منظومه کردی شیرین و فرهاد به روایت مام احمد لطفی یکی از نظیرههای است که به پیروی از خسرو و شیرین نظامی سروده شده است. این اثر به زبانی ساده و روان، روایتگر داستانی متفاوت دربارۀ سرگذشت شیرین و فرهاد با ساختاری افسانهمانند است. در منظومۀ کردی جز نام شخصیتها، سیر اصلی حوادث و چارچوب کلی داستان با روایت نظامی اختلاف دارد. داستان این منظومه بر پایه ردهبندی محتوایی افسانهها در زیرمجموعه افسانههایی قرار میگیرد که در آن اژدهایی دختری را می‌رباید تا اینکه پهلوانی او را نجات میدهد. با وجود این، مطالعۀ تطبیقی دو منظومه از منظر بنمایههای اسطورهای نشان‌دهندۀ زیرساخت و پیرنگ مشترک این آثار است؛ بدین ترتیب که خسرو (در خسرو و شیرین) و فرهاد (در منظومۀ کردی) مصداق خدای باروریِ شهیدشونده بهشمار میآیند با این تفاوت که در منظومۀ کردی، فرهاد همانند سایر خدایان باروری، رستاخیز مجدد ندارد. شیرین در هر دو داستان، به روشهای مختلف، نقش الهۀ باروری و عشق را ایفا میکند. چیستی، موضوع و کارکرد اسطورۀ باروری از نظر تاریخی نمایانگر دوره کشاورزی و از نظر فلسفی بیانگر رستاخیز انسان در جهان دیگر است.
دوره ۷، شماره ۲۸ - ( مهر و آبان ۱۳۹۸ )
چکیده
تقدس درخت و گیاه از دیرباز تا امروز سبب شده است تا در اساطیر، ادبیات و فرهنگ عامه بر جلوههای گوناگون آن اشاره شود. در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد، بنمایههای اساطیری درخت و گیاه مانند اعتقاد به درمانگری آن، سوگند خوردن، آیین خوشبو کردن خانهها و نماد مرگ و زندگی بودن آن در اشعار محلی و آیینهای این مردمان نمودی آشکار دارد. هدف این پژوهش، تحلیل بنمایههای اساطیری گیاه و درخت در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد و توجه به جنبههای ادبی این بنمایهها در اشعار محلی آن‌هاست. این پژوهش بهشکل بنیادی، بر پایۀ مطالعات کتابخانهای ـ میدانی و به روش تحلیل محتوا انجام شده است. بسیاری از بنمایههای گیاهی مانند گیسوبُران، معطر کردن خانه با دود گیاهان، اعتقاد به شفابخشی گیاهان در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد، نمودی اساطیری دارند که در فرهنگ ایران باستان یافت میشوند. عمل سوگند خوردن به درخت، بیشتر از سوی کشاورزان و با تأکید بر سبزی آن و در اثبات درستی سخن خود است. آنها برای خوشبو کردن فضای خانهها و همچنین، برای درمان بیماریها از گیاهان کوهی استفاده میکنند که سبب دور شدن شیاطین به اعتقاد این مردمان میشود. زنان این مردمان در مراسم سوگواری، موی سر خود را برای مرگ عزیزان پس از گشودن بریده و در زیر درخت دفن میکنند که نمادی از مرگ است. پس از گذشت یک سال و با رشد موهایشان امکان ازدواج مجدد را برای خود فراهم میکنند. همچنین، آنها موی سر و ناخن خود را زیر درخت بلوط برای باروری، دوری از بیماری و جادو دفن میکنند.
دوره ۷، شماره ۲۹ - ( آذر و دی ۱۳۹۸ )
چکیده
آیینها ازجمله مناسکی هستند که سبب گردهمایی مردم و حفظ و بازتولید بنمایههای فرهنگی در هر قوم میشوند. در میان مردمان کهگیلویهوبویراحمد آیینهایی وجود دارند که ضمن ریشه داشتن در ایران باستان، بنمایههای گیاهی را نیز نشان میدهند؛ از جملۀ این آیینها که امروزه نیز گاه با همان سبک و سیاق گذشته انجام میشود، میتوان به آیین پلبُرون و شَربَهخوانی، قربانی، بلاگردانی و چالهگرمکنون اشاره کرد. آیین پلبرون در فقدان همسر انجام میشود که زنان موهای خود را پس از گشودن میبُرند و در زیر درخت بلوط دفن میکنند. در آیین قربانی، حیوان مورد نظر زیر درخت بلوطی در بالای کوه و یا در زیر بوتهای در کنار رودخانه قربانی میشود تا خون آن به نشانۀ باروری زمین ریخته شود. در آیین بلاگردانی نیز ضمن بستن تکه پارچههایی به درخت برای رفع چشمزخم، از گیاهان کوهی نیز برای بلاگردانی استفاده میشود. در آیین چاله گرمکنان، ضمن بردن سبزه بر سر قبور در پیش از عید نوروز، آشی با هشت چوب بلوط پخته و در بین مردم اهالی تقسیم میشود. هدف این پژوهش، تحلیل بنمایههای گیاهی در آیینهای مردمان
کهگیلویهوبویراحمد، با توجه به جنبههای ادبی این بنمایهها در اشعار محلی آن‌هاست. این پژوهش بهشکل بنیادی، بر پایۀ مطالعات کتابخانهای ـ میدانی و به روش تحلیل محتوای کیفی و مصاحبههای نیمهساختاریافته انجام شده است. بسیاری از بنمایههای گیاهی مانند پَلبُران، بلاگردانی و دود دادن، ریختن خون بر خاک در آیین قربانی و بردن سبزه بر سر، در آیینهای مردمان کهگیلویهوبویراحمد نمودی اساطیری دارد که در فرهنگ ایران باستان یافت میشود.
اسحاق طغیانی، محمد ظاهر فایز، حسین آقاحسینی،
دوره ۹، شماره ۳۶ - ( زمستان ۱۳۹۵ )
چکیده
پس از سقراط و افلاطون بحث‌های فراوانی در مورد آیرونی صورت گرفته اما تاکنون تعریف واحدی که حد و مرز آن را مشخص کند انجام نشده است، اما تمامی محققان بر این نکته اتفاق نظر دارند که آیرونی با نوعی پنهان کاری مطلبی را برخلاف نظر حقیقی شاعر ارائه میدهد. آیرونی در واقع نوعی از نگاه و جهان بینی است که صناعات ادبی دیگری چون کنایه، هجو، طعنه، تضاد و پارادوکس را نیز در درون خود جای داده است. آیرونی به شکل متمایزی خنده و گریه را به هم پیوند میدهد چنانکه سایر شگردهای ادبی از انجام آن ناتوانند. مقاله پیش رو معرفی واصف باختری یکی از شاعران معاصر افغانستان است که به شکل چشمگیری از شگرد آیرونی استفاده کرده است، واصف در منظومۀ «بیان نامۀ وارثان زمین» صدای دردها و آمال مردم افغانستان است که دچار دگم اندیشی و جزمیت ویرانگر حاکمیت طالبان شده است، او در این منظومه با درآمیختن عواطف متناقض و نگاهی آیرونیک به بیان مسایل اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی افغانستان می‌پردازد. این مقاله با تحلیل آیرونی‌های این منظومه نشان میدهد تا چه اندازه شاعر در بیان وضعیت تاریخی، سیاسی و اجتماعی کشور خود با موفقیت از شگرد آیرونی بهره برده و شعر آیرونیک خود را به یکی از مصادیق موفق شعر معاصر فارسی در افغانستان تبدیل کرده است.
دوره ۱۱، شماره ۵۰ - ( خرداد و تیر ۱۴۰۲ )
چکیده
یکی از مبانی شناخت بنمایههای اساطیری و چگونگی حفظ و ترویج آنها، انجام مطالعات علمی در حوزۀ فرهنگ و ادب عامه است. سوگند خوردن در نمودهای مختلف ازجمله آیینهایی است که از دیرباز تاکنون در فرهنگ و ادب عامه به طریق گوناگون نمود یافته است. در این پژوهش به تحلیل آیین لقمه‌‌گیر؛ نمونه‌‌ای از آیین سوگند خوردن (وَر) در فرهنگ قوم بختیاری میپردازیم که میتواند در ایران باستان ریشه داشته باشد. آخرین راهکار برای تشخیص درستکار از نادرستکار و اثبات درستی کلام، نشان‌دهندۀ اهمیت آزمون لقمه‌‌گیر نزد مردم بختیاری است. در پژوهش حاضر نخست داستان مربوط به آیین لقمه‌‌گیر در قوم بختیاری را ذکر و سپس نمودهای اساطیری آن را تحلیل می‌کنیم. در این پژوهش، روش جمعآوری دادهها، بر پایه مطالعات کتابخانهای ـ میدانی و روش تحلیل آنها، به‌صورت محتوای کیفی انجام شده است. پس از بررسی منابع گوناگون و تحلیل نمودهای ادبی و اساطیری آزمون لقمه‌‌گیر در قوم بختیاری میتوان گفت که این آیین، بازماندۀ آیین خوردن آب گوگرد در ایران باستان است که با حفظ عناصر اساطیری نزد این قوم، آخرین راهکار برای اثبات درستی کلام و تشخیص حق از باطل است. همچنین برخی از عناصر این آزمون مانند وجود آتش، پوشیدن لباس سفید قبل از آزمون و عطرافشانی یادآور داستان سیاوش در شاهنامۀ فردوسی است.
دوره ۱۳، شماره ۵۲ - ( ۶-۱۳۹۵ )
چکیده
این پژوهش با هدف تحلیل چنددیدگاهی ادبی، هنری و روانشناختی-اجتماعی حکایتهای کتاب جوامع‌الحکایات عوفی، نویسندۀ قرن هفتم ه.ق. انجام شده است. توجه به تحلیل این حکایات از ابعاد چندگانه از ویژگی واقعگرا و گستره وسیع موضوعی آنها در کنار برخورداری از هنر ادبی مایه میگیرد و از این رو، منبع نادر و ارزشمندی از ادبیات کهن در باب چنین پژوهشی را فراهم می‌آورد؛ بدین منظور، ابتدا ویژگیهای هنری و ادبی این حکایتها در ابعاد چندگانه مکاتب ادبی، گفتمان در سطوح شناختی، عاطفی، زیبایی‌شناختی، پدیدارشناختی ... بررسی شده است؛ سپس به تحلیل آنها در باب زنان و تبیین روانی و اجتماعی شخصیت آنان از دو بُعد رفتار بین زنان و مردان و توانایی اقناعی پرداخته شده است. بر اساس نتایج، حتی در مقام ستایش زن، تفکر فرودستی و وابستگی روانی و اجتماعی زن در مقایسه با مرد مشهود است که در قالب پارسایی جبرگرایانه و مردمحور، عفت ریاضت‌جویانه، خردورزی دیگرخواهانه و انکار عواطف و احساسات در حکایات بیان شده است.
دوره ۱۸، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۳ )
چکیده
این مقاله مسائل برنامه‌ریزی خطی کاملاً فازی که در آنها همه پارامترها و متغیرها فازی هستند، مورد بحث قرار میدهد. جواب بهینه فازی زمانی واقعی است که در همه محدودیت‌های مدل صدق کند، یک جواب بهینه قطعی نمی‌تواند جواب بهینه مسئله‌ای فازی باشد. روشهای جدید یافتن جواب بهینه مسائل برنامه‌ریزی خطی کاملاً فازی با محدودیت‌های مساوی و نامساوی از جمله روش دهقان و همکاران، روش لطفی و همکاران، روش مؤمنی و همکاران و روش کومار و همکاران مطرح، بررسی و مقایسه میشوند. همچنین استفاده از متغیرهای کمکی فازی برای معادله کردن محدودیت‌های نامساوی فازی مطرح شده است. از آن جایی که کار با اعداد مثلثی فازی راحت‌تر است، برای مثال‌های عددی از اعداد مثلثی فازی معمول و یا اعداد مثلثی فازی LR استفاده شده است. برای نشان دادن مزایا و معایب روشهای مطرح شده، مثال‌های عددی مختلفی حل میشوند.
