جستجو در مقالات منتشر شده
۲ نتیجه برای خجسته زنوزی
الناز خجسته زنوزی،
دوره ۱۸، شماره ۶۹ - ( بهار ۱۴۰۴ )
چکیده
نورتروپ فرای، نظریه‌پرداز کانادایی، در تئوری اسطوره‌شناختی خود، وجه روایی اثر ادبی را «میتوس» و وجه مضمون‌مدار را «دایانویا» می‌نامد و اظهار می‌دارد تمام آثار ادبی ریشه‌ای اسطوره‌ای دارند. جستار حاضر، درصدد است با بهره‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی، به بازخوانی رمان پاییز فصل آخر سال است از منظر آرای فرای بپردازد تا نشان دهد هم از لحاظ ساختار روایت و هم مضمون، از دو مفهوم میتوس و دایانویا تأثیر پذیرفته است. براساس نتایج به‌دست‌آمده، تقسیم‌بندی روایی رمان به دو بخش تابستان و پاییز، که نمودار ورود سه شخصیت اصلی از مرحله دنیای آرمانی به زندگی واقعی است، نمادی از گذر از ژانر رمانس به تراژدی است که فرای در نظام اسطوره‌شناختی خود، با نسبت دادن ژانرها به فصول سال، آن را نمادی از گذر از «میتوس تابستان» به «میتوس پاییز» می‌داند. مرحله تابستان از منظر فرای، نمود تصاویر بهشتی و مرحله پاییز، نمود تصاویر دوزخی است که در این اثر، جهانی منطبق با قیاس تجربه و مملو از مضامین تراژیک می‌آفریند. دایانویای اسطوره نیز در قالب کهن‌الگوی «ولادت مجدد» در این سه شخصیت زن بازتولید می‌شود و آنان را به مرحله پاگشایی می‌رساند. بدین ترتیب، پس‌زمینه‌های اساطیری شگردی برای بازنمایی مشکلات اجتماعی زنان می‌شود و اسطوره «زن سرمدی» را بازآفرینی می‌کند.
دوره ۲۲، شماره ۸۸ - ( ۵-۱۴۰۴ )
چکیده
اصطلاح هژمونی فرهنگی، چگونگی سلطه یک طبقه اجتماعی بر طبقه دیگر را با استفاده از انواع ابزارهای ایدئولوژیک تبیین می‌کند. براساس این نظریه، طبقه قدرتمند می‌کوشد بدون اعمال فشار و جبر، تمامی باورها و سبک زندگی خود را در جامعه مسلط کند. طریق بسمل‌شدن از رمان‌های مدرن محمود دولت‌آبادی، که در زمره پرفروش‌ترین آثار داستانی دهه نود قرار گرفت، ماجرای درگیری نیروهای ایرانی و عراقی در جنگ تحمیلی است که در نقطه‌ای مرزی به‌نام «تپه صفر» به روایت درمی‌آید و کم‌کم به صحنه طرح افکار و باورهای قومی و نژادپرستانه پارس و عرب تبدیل می‌شود. نویسنده با ارتباط‌دادن زنجیره‌ای از شخصیت‌های تاریخی خاص به هم، گفتمانی هژمونیک می‌آفریند و ارزش‌های انسانی را در قالب مفاهیم قومیتی برجسته می‌کند. به این منظور، بارها به روایات تاریخی ایران از زمان ظهور اسلام تا میانه قرن سوم هجری می‌پردازد. براساس نتایج پژوهش، که به‌روش توصیفی ـ تحلیلی انجام یافته، بهره‌گیری از گفتمان ملی‌گرایی، اشاره به برهه‌ای دلالتمند از تاریخ سیاسی، تحریف روایات تاریخی از زبان قوم عرب به‌منظور تحریک احساسات ناسیونالیستی و استفاده از رمزگان‌هایی همچون قلم، شمشیر، ماده شیر و کبوتر در اسطوره‌سازی از چهره‌های ملی‌گرای سردمدار جنبش‌های انقلابی ایران، از جمله مهم‌ترین ابزارهای هژمونیک در جذب مخاطب و القای مفاهیم ملی‌گرایانه بوده است. بدین ترتیب، تحلیل ساختار هژمونیک رمان براساس آرای استوارت هال، نظریه‌پرداز مطالعات فرهنگی، رمزگان‌های استعاری متن را آشکار می‌سازد.
