---

دراین پژوهش تحلیل طرح­واره­هایِ ساختی گزاره­های فعلی مرکب فارسی بر مبنای نظریۀ صرف ساختی بررسی شد و هدف آن شناسایی و سازمان­بندی طرح­واره­های ساختیِ گزاره­های فعلی مرکب فارسی شامل افعال مرکب و گروه­های فعلی (۱۰۳۶ مورد ) مستخرج از کتاب­های آموزش زبان فارسی بود. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد و داده­ها با توجه به معیارهای رویکرد ساختی  بررسی شدند. یافته­ها نشان­داد که تحلیل انواع گزاره­های فعلی مرکب به­کمکِ طرح­واره­های ساختی سبب­می­شود تا شباهت صوری و عدم­تمایز قطعی میان دسته­بندی­های ساخت­های فعلی­ مرکب در واژگان سلسله­مراتبی با شفافیت بالاتری نسبت به دسته­بندی­های قدیمی­تر بازنمایی­­شود و پیوستگی ساختی میان آن­ها در قالب شبکۀ واژگانی فعلی صریح­تر به­ نمایش در­آید.درمجموع، در این پیوستار، سه زیر طرح­واره برای گروه فعلی، دو زیرطرح­واره برای افعال مرکب و یک زیرطرح­واره برای افعال انضمامی به­ دست آمد.همچنین، تحلیل همۀ انواع گزاره­های فعلی مرکب فارسی به­کمک وراثت پیش­فرض و میزان انگیختگی در رابطۀ بُعد صوری و بُعد معنایی آن­ها انجام شد، چه ویژگی­ها واطلاعات سطح بالاتر در ساخت­های سطوح پایین­تر به­ارث­رود، همانند افعال مرکب انضمامی، چه این اطلاعات کمترحفظ شود یا به ارث نرود، همانندافعال مرکبی که معنای استعاری دارند.حاصل آن که، مشخص گردید که در این گزاره­ها، بُعد معنایی مستقل از بُعد صوری عمل­می­کند و لذا، عدم تقارن این دو مشکل­سازنیست،  چون با یکدیگر در تناظر هستند.در نتیجه، با توجه به این رابطه، می­توان تحلیلی  مقرون به­صرفه ارائه داد که در عین تنوع، همه را تحت تسلط طرح­واره ساختی عام و زیرطرح­واره­ها توجیه می­نماید  و دیگر نیازی به راهحلهای استثنا برای  موارد خاص نیست.
 

---

پیشینه تاریخی پلورالیزم یا کثرت گرایی به زمان سوفسطائیان می رسد.درعصر حاضر جان هیک در حوزه مقایسه آیین مسیحیت با سایر ادیان نوعی پلورالیزم دینی را مطرح می کند. وپژوهشگران وصاحب نظران هر کدام به تفحص و تبیین این موضوع از زوایای متفاوتی پرداخته اند. حاصل کلام ایشان را البته با تفاوت هایی، در متون عرفانی نیز به نوعی می توان مشاهده کرد. از جمله پرسش های مهم در این راستا ، این است که آیین اسلام با کدام نوع پلورالیزم سازگاری دارد؟ استدلال های کثرت گرایان وانگیزه اصلی ایشان از پذیرفتن پلورالیزم دینی چیست؟ آیا تسامح وتساهل نوعی پلورالیزم رفتاری و اجتماعی است؟ نگارنده در این جستار به تحلیل این اندیشه در کتاب آسمانی قرآن و سروده های مولانا مبادرت می ورزد. زیرا مثنوی به لحاظ جامعیتی که نسبت به سایر متون عرفانی دارد؛ بهتر به شرح مبسوط وصحیح این موضوع ورفع سوء تعبیرها می پردازد. همچنین نقدی بر اندیشه بعضی صاحب نظران در این خصوص دارد.

---

اصطلاح نوتاریخ گرایی، امروزه به رویکردی گفته می شود که تاریخ را آنگونه که تاریخ نگاران به نظر مخاطب می رسانند پذیرا نیست. این رویکرد، و نه نقد ادبی، در دهه هشتاد  قرن بیستم  و بیشتر بر مبنای اندیشه‌های استفِن گرینبلَت آمریکایی شکل گرفت.  به عقیده گرینبلَت باید نوتاریخی گرایی را خوانشی از متن مورد نظر بدانیم و نه یک مکتب نقد. هدف نوتاریخ‌گرایان آثار ادبی دوران‌های گوناگون تاریخ را مد نظر قرار می دهند، تا با بررسی چند جانبه و شبکه ای ارتباط متون ادبی با سایر متون از جمله متون تاریخ جنبه های درون متنی و برون متنی اثر ادبی را روشنتر کنند و روابط قدرت و برساخت‌های فرهنگی،اجتماعی و ایدئولوژیکی هر دوره تاریخی رابشکافند. از دیدگاه آنان هیچ تفاوتی میان متون ادبی و غیرادبی وجود ندارد. در این مقاله سعی بر آن خواهد بود گونه‌ای تحلیل ارائه شود که علاوه بر تأثیر تاریخ و نویسنده در خلق اثر ادبی عوامل درون متنی مانند روابط قدرت به منزله مهم‌ترین بافت موجود در متن خاموشی دریا بر اساس نظریه گرینبلت و میشل فوکو بررسی شود .

 

---

کودتای ۲۸ مرداد از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران است. درباره این رویداد تاکنون مقالات و کتاب‌های بسیاری نگاشته شده ‌است. نوشتار پیش‌رو برآن است تا از منظری متفاوت به بررسی این رویداد بپردازد. یکی از نظریاتی که از سطحی کلان و براساس رویکردها و مبانی فرانظری انتقادی به پدیده‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می‌نگرد نظریه «نظام جهانی» والراشتاین است. بر این اساس مطالعه کنونی در تلاش است تا با رویکردی تازه و در چارچوب این نظریه به تحلیل کودتای ۲۸ مرداد بپردازد و به‌طور خاص به این پرسش پاسخ دهد که آیا می‌توان با استفاده از نظریه «نظام جهانی» وقوع کودتا و سقوط مصدق را تبیین کرد؟ به اعتقاد نویسندگان این مقاله براساس دو مؤلفه از نظریه والراشتاین، یعنی «حفظ رابطه استثماری» (حفظ نابرابری در عرصه جهانی) و «کنترل بر مواد خام» از سوی کشورهای مرکز و به‌طور ویژه هژمون جهانی، می‌توان چرایی وقوع کودتای آمریکایی- انگلیسی علیه مصدق را تبیین کرد. این مقاله ضمن بیانی کوتاه از نظریه والراشتاین، در دو قسمت جداگانه، دو مؤلفه یادشده را بر زمینه‌های کودتای ۱۳۳۲ تطبیق می‌دهد و وقوع کودتا را در چارچوب این نظریه تحلیل می‌کند.

---

اهداف: این مطالعه به منظور تعیین استراتژی غذایی ماهی غیر بومی قزل آلای رنگین کمان فرار کرده از قفس های دریایی مستقر در سواحل مازندران صورت گرفت.
مواد و روش ها:تعداد ۹۰ عدد نمونه از این گونه در فاصله زمانی مهر ۱۳۹۶ تا اردیبهشت ۱۳۹۷ از پره های صیادی ماهیان استخوانی غرب و مرکزی سواحل مازندران جمع آوری گردید. نمونه های ماهی زیست سنجی شدند و با استفاده از فلس تعیین سن شدند.
یافته ها:به ترتیب فراوانی نسبی اقلام غذایی شامل  Balanus glandula ، Clupeonella cultriventri، Cerastoderma lamarcki ، Neogobius fluviatilis ،  caspia  Atherina ، Chelon saliens ، hilaris  Chinavia،  Taxiphyllum barbieri ، Rutilus kutum، Cumacea،  caspius  Syngnathus  و  Gasterosreus aculeatus بودند. نتایج نشان داد که طیف غذایی این گونه در بخش مرکزی بیشتر از غرب، شاخص سیری در جنس ماده بیشتر از نر و در گروه های سنی بالای ⁺ ۲ و ⁺ ۳ بیشتر از گروه سنی بالای یکسال (⁺ ۱) بود(۰۵/۰P>). شاخص سیری خصوصا در بهار شدیداً افزایش پیدا نمود، درصد فراوانی B. glandula   بیشتر از C. cultriventris بوده، ولی اهمیت نسبی آن کمتر از C. cultriventris بود (۰۵/۰P>).

نتیجه گیری:این ماهی از رفتار گوشتخواری برخوردار بوده و از طیف گسترده غذایی استفاده نمود، لذا امکان رقابت غذایی این گونه با بسیاری از گونه های ماهیان دریای خزر نظیر Salmo caspius  وجود دارد. بدین ترتیب تحت تأثیر سازگاری ها و مکانیزم های رفتاری، فیزیولوژیک و بوم شناختی C. cultriventri و  B. glandula  در تغذیه ماهی اهمیت بیشتری داشت.

---

از رهگذر تصویر‌شناسی یا بازنمایی بیگانه این فرصت فراهم می‌شود تا ملت‌ها چهرۀ «خود» را در آیینۀ «دیگری» ببینند، گفت‌وگوها آغاز شود و با شناخت «غیر» و دیگری به شناخت «من» برسند. دیگربودگی و ضرورت شناخت غیر برای رسیدن به آگاهی از خود اهمیت دارد. سفرنامه‌‌ها از نمونۀ اسنادی هستند که با مطالعۀ لایه‌های مختلف آن با توجه به ‌‌کلیدواژه‌های تصویرشناسی مانند من، غیر، دیگری، نگاه طبقه‌بندی‌شده، قضاوت و تفکر کلیشه‌ای می‌توان به معنای زیرین متن نزدیک شد. این لایه‌ها در چهار مرحله در شرح سفر عبدالله مستوفی (۱۲۵۷ ــ ۱۳۲۹) به روسیه در کتابش به نام شرح زندگانی من خوانش می‌شوند. در لایۀ نخست با توجه به تفاوت بین من، غیر و دیگری به تأثیرپذیری من از «غیرها و دیگرهایی» که در زندگی نویسنده وجود دارد خوانش انجام می‌شود. در لایۀ دوم نگاه طبقه‌بندی‌شدۀ من (مستوفی) به دیگری بررسی می‌شود. در لایۀ سوم برش‌های مستوفی از واقعیت روسیه و تأثیر کلیشه‌‌ها و انگاره‌های ذهنی او بر آنها مطرح می‌شود. در لایۀ چهارم ساختار زبانی و توصیف‌های وی است. در نهایت، سفر مستوفی به روسیه از نگاه و ذهنیت وی متأثر است و گزارشی از واقعیت تام و قطعی نیست. با روشن ساختن نحوۀ تفکر و زندگانی وی، دورۀ زمانی و نوع روابط سیاسی و فرهنگی دو کشور ایران و روسیه، به همراه پیش‌فرض‌ها و انگاره‌های ذهنی وی به شناخت نسبی تصویر ارائه‌شدۀ او از روسیه می‌رسیم

---

 استعاره نقش بسیار مهمی در توسعه و انتقال دانش و نیز در علم اصطلاح‌شناسی، به­خصوص ااصطلاح‌‌شدگی دارد. استعاره‌های علمی خلاف استعاره‌های ادبی، در فهم و آموزش علم مؤثر هستند و با ایجاد «آشنازایی» روند اصطلاح‌سازی را تسهیل می­کنند. در این راستا، ارائۀ مدل استعاری نقش بسزایی در ترجمۀ ماشینی و هوش مصنوعی در حیطۀ اصطلاح‏شناسی دارد. سؤالی که به ذهن می‌رسد این است که آیا مدل استعاره‌ای الکسیوا که براساس آن استعاره‏ها نوعی «حامل‌های زبانی» محسوب می‌شود، می‌تواند مدلی کارآمد در اصطلاح‌شناسی و اصطلاح‏سازی باشد؟ در این تحقیق، پس از تعریف استعاره و ذکر دسته‏بندی آن، ابتدا به تحلیل مدل اصطلاح ‌استعاری الکسیوا می­پردازیم و در گام بعدی مدلی استعاری پیشنهادی خود را با توجه به مثلث معنایی آگدن و ریچاردز معرفی می­کنیم و نیز مثال‏هایی ارائه می‏دهیم. نتایج حاکی از آن است که مدل ساعت شنی الکسیوا استعاره را فرایندی می‏داند که از جهان ذهن به جهان زبان حرکت می‏کند، حال آنکه در ساخت اصطلاح گاه استعاره‏های مفهومی و گاه استعاره‏های زبانی نقش دارند.
 

---

«اصطلاح‏شناسی» قلمروی بینا‏رشته‏ای میان رشته‏هایی همچون زبان‏شناسی کاربردی، ترجمه‏شناسی، علوم زبانی، روان‏شناسی و مهندسی ارتباطات است. در دهۀ اخیر پرسش­های بسیاری در زمینۀ مفاهیم، اصول، ارزش‏ها، چارچوب‏ها و دامنۀ عملکردی این رشتۀ جدید به­وجود آمده است. بنابراین، به پژوهش­ دربارۀ مؤلفه‏هایی که در تغییر و تکوین نظریه‏های توصیفی واژه‏شناسی ـ ازجمله نظریۀ اصطلاح‏شناسی عمومی ـ مؤثر بوده، بیش از گذشته توجه شده است. مسئله اینجاست که کدام یک از مجموعه مؤلفه‏ها سبب شده تا اندیشمندان از نظریه‏های عمومی اصطلاح‏شناسی گسسته و به­سمت نظریه‏های ارتباطی ـ اجتماعی و شناختی سوق داده شوند؟ به عبارت دیگر، کدام عامل یا مجموعه­ عوامل در قطع ارتباط نظریه‏های اصطلاح‏شناختی واژه‏محور و حرکت آن­ها به­سمت نظریه‏های قالب‏بنیان نقش داشته‏اند؟ به­نظر می‏رسد تفاوت در واحدهای تشکیل‏دهندۀ معنا در هر یک از نظریه‏ها و نیز عدم توجه به بافتار و ساختار شکل‏گیری اصطلاحات علمی و تخصصی در نظریه­های عمومی سبب شده است تا هر یک از این نظریه‏ها، مفاهیم و مفروض­های پیشین را به چالش کشد.
این مقاله در نظر دارد تا با نگاه به دلایل پیدایش این نظریه‏ها در بستر تاریخی و نیز با توجه به اصول و مفاهیم حاکم بر آن­ها، علل زاویه‏گیری این نظریه‏ها با یکدیگر را بر اساس روابط کارکردی میان کلمه، اصطلاح و نحو توضیح دهد و از این رهگذر موارد قوت و ضعف هر نظریه را بیرون کشد. در نهایت، مطالعه­های سبب­شناختی در روند تکوینی این نظریه­ها می‏تواند هم چارچوب نظری مناسبی برای پژوهشگران زبان‏های تخصصی فراهم آورد و هم چشم‏اندازی عملی برای سمت و سوگیری­های آتی در گرایش اصطلاح‏شناسی نظری برای محققان این عرصه مهیا سازد.

---

رتوریکِ سیاسی از اَشکال نوینِ علمِ رتوریک یا همان شیوه به­کارگیری ابزارهای اقناع در کلام، به­شمار می­آید و به­طبع آن رتوریک پارلمانی نیز که از مظاهر مهمِ گفتمانِ سیاسی کشورهاست نیاز به مطالعه و بررسی قابل توجهی دارد. پنج کانون اصلی خلق (اِتوس، لوگوس،پاتوس)، جاگذاری در متن، فصاحت، ارائه و به­خاطرسپاری از فازهای مهم بررسی رتوریکِ سخنرانی­ها از نگاه سنتی تا مدرن، هستند. در این تحقیق با هدف بررسی نقاط ضعف و قوت مذاکرات نطق عمومیِ نمایندگان مجلس شورای اسلامی، به خوانشی جدید از رتوریک پارلمانی در ایران خواهیم رسید و با بررسی الگوی نطق عمومی در نمایندگان دو فراکسیون امید و ولایت درمی­یابیم که در بیشتر موارد فارغ از تفاوت در نوع پاتوس، ناطقین در بخش جاگذاری و ارائه دچار ضعف هستند. درنهایت، براساس نتایج به­دست­آمده هدف، ارائه الگویی جهت دستیابی به نطقی اصولی و منطبق با موازین رتوریکی ارائه است تا رتوریکی پویا و کارآمد را بر حسب نیازهای روز شاهد باشیم.
 

---

فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش‌های ادبیات تطبیقی دورۀ ۱۰، شمارۀ ۴ زمستان ۱۴۰۱، صص۱۳۱-۱۵۵

سفرنامه‏‏ها از جمله منابع انواع سبک ادبی هستند که به یاری تصاویری که سفرنامه‌نویس در آنها به ثبت رسانده است اطلاعات مهمی را دربارۀ پیشینۀ تاریخی، فرهنگی، هنری، مردم‏شناسی و ... یک کشور در اختیار پژوهشگران قرار دهند؛ بنابراین در بازسازی تاریخی ـ اجتماعی یک کشور سهمی بسزا دارند. تعریف ساده و کلیشه‌ای تصویرشناسی یا ایماگولوژی[۱]، که در ادبیات تطبیقی رویکردی میان‌رشته‌ای دارد، عبارت از بررسی تصویر دیگری در متون ادبی خودی و برعکس آن، یعنی مطالعۀ تصویر خودی در متون ادبی دیگری است.
هر قدر نگاه نویسندۀ سفرنامه دقیق‌تر باشد، گزارش جامع‏تری در سفرنامۀ خود ارائه می‏دهد و اعتبار آن را بیشتر می‏کند. انتقال درست این اطلاعات نیز به میزان درستی سفرنامه کمک می‌کند. اگر نویسنده‌ای در هر یک از این مراحل دقت لازم را نداشته باشد، آگاهانه یا ناآگاهانه، در ثبت دقیق گزارش‏ها به خطا می‌رود و حقیقت یا بخشی از آن مغفول می‏ماند. از سوی دیگر، نمی‌توان تأثیر کلیشه‌ها (استروتایپ)[۲] و رسوبات ذهنی نویسنده را بر آنچه به نگارش درمی‌آورد نادیده گرفت. به همین دلایل، چندان از متون ادبی انتظار تجلی واقعیت و حقایق وجود ندارد و از این لحاظ نمی‌توان اثر ادبی را با حقایق و پژوهش‌های علمی مقایسه کرد. سفرنامۀ پولاک؛ ایران و ایرانیان شامل شرح تصاویری است که پولاک، پزشک اتریشی، در ایران دیده و نوشته است. این مشاهدات، که به اواخر دورۀ قاجار در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه برمی‌گردد، به دو بخش کلی تقسیم می‏شود: بخش اول شامل تعداد نفوس، جغرافیا، آداب و عادات‌ غذایی، پوشاک و ... ؛ و بخش دوم شامل نظام حکومتی، دربار، مناسبت‌‌های درباری، بیماری‏ها، روش‏های طبابت و مداوا، داروها و ... است. ادعای پولاک در این است که مطالب مندرج در سفرنامۀ خود را دقیق و بدون غرض‌ورزی یا اشتباه مکتوب کرده است، در صورتی که با مطالعۀ این مقاله و شواهدی که ذکر خوهد شد درمی‌یابیم که چنین ادعایی صحت چندانی ندارد.
 

---

زبان و بیان بخشی از اعجاز آفرینش و یکی از مهارت‌های ارزشمند هستند که از دنیای پیچیده و پر رمز­و­راز آدمی آشکار می‌شود. صرف ‌نظر از کارکرد ارتباطیِ زبان،­­ کارکردهای دیگر همچون عاطفی،­‌ ارجاعی، اندیشگانی و ادبی و هنری،‌ ضرورت تولید شیوه‌های متفاوتِ به‌کارگیری زبان را برای دست‌یابی به مقاصد گوناگون تبیین می‌کنند. «پرسش»‌‌ نیز با لحن‌های متفاوت، به خلق دلالت‌های ثانویه منجر می‌شود که از دیرباز، همواره یکی از مباحث علم معانی در حوزۀ بلاغت بوده‌ است. در نگرش نوین نشانه‌شناسی، یعنی نشانه ـ معناشناسی، شناخت با اهمیت دادن به کارکردهای دیگر زبان، حالت فعال‌تری به­خود می‌گیرد. طرح «پرسش» افزون بر ترغیب مخاطب به جست­وجوی لایه‌های پنهان معنایی متن، به‌کارگیری لحن‌های متفاوت در طرح آن، امکان تولید معناهای فراوان را ایجاد می‌کند. از این‌ رو، علامت پرسش «؟» به‌عنوان یک نشانۀ ظاهری و لحن پرسشی در جایگاه یک نشانۀ پنهان، در تولید معناهای متفاوت نقش دارد. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل نشانه ـ معناشناختی آن دسته از شعرهای شفیعی کدکنی است که حاوی پرسش هستند؛ ازجمله نتایج به‌دست ‌آمده این است که سروده‌ها بیشتر با تکیه ‌بر حس دیداری و شنیداری، زمینۀ حضور و اتصال گفتمانی با مخاطب را فراهم می‌کند و با ایجاد فضاهایی همچون حاضر­سازی غایب و غایب­سازی غایب، زمینۀ تعامل گفتمانی و رسیدن به «منِ متعالی» را ممکن می‌سازد. این مقاله به شیوۀ تحلیل محتوای کیفیِ متن، با گزینش بعضی از شعرهای حاوی «پرسش» به انجام رسیده است.
 

---

وجود ارتباط میان فرهنگ و زبان، نیاز به بررسی تأثیرگذاری کتاب‌های آموزش زبان را، بیش از پیش، نمایان می‌سازد. با درنظر داشتن این هدف که آموزش زبان خارجی عمدتاً با ورود مسائل فرهنگی به حیطۀ دانش زبان‌آموز همراه است، این ضرورت، به‌خصوص هنگام یادگیری زبان خارجی، افزایش می‌یابد. باتوجه به اهمیت روزافزونی که امروزه ارتباط تصویری پیدا کرده است، مقالۀ حاضر دیدگاهی نو به تصاویر کتاب­های زبان انگلیسی آموزش ‌و پرورش دارد و بر مبنای الگوی نشانه‌شناسی کرس و ون لیوون (۲۰۰۶) که درواقع بر اهمیت عناصر سازندۀ فرهنگ و اجتماع همانند نوع پوشش، سنت‌ها و یا آداب و رسوم فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها در تحلیل نشانه‌های زبانی تأکید دارد، با توجه به محدودیت این پژوهش، به‌طور موردی «قومیت و مکان» در تصاویر کتاب­های «Visions» و «Prospects» مورد تحلیل قرار می‌گیرند. تحقیق حاضر با استناد به پیشینۀ علمی به روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف بررسی کارکردهای اجتماعی و فرهنگی زبان، چگونگی بازنمایی گفتمان را در این تصاویر تبیین می­کند. نتایج نشان می‌دهد که کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی مورد نظر از رویکرد خاص «قومی ـ نژادی» برخوردار نیست و انتخاب «مکان» نیز بدون سوگیری زبان مبدأ یا زبان مقصد بوده است؛ بدین صورت که تصویرساز در انتخاب تصاویر توجه مشخصی به زبان خود یا دیگری نداشته است.

---

زبان علم، ابزاری برای انتقال دانش، تجربه­ها، مفاهیم و انگاره‏های علمی در قالب نوواژه‏سازی، اصطلاح‏سازی و نحوۀ نگارش علمی است. از آنجا که مختصات و نحوۀ تبلور این زبان در عالم متنی با زبان عمومی متفاوت است، شناخت ویژگی‏ها و کارکردهای زبانی و ارتباطیِ زبان علم و به­ویژه مطالعۀ پربسامدی هریک از این کارکردها اهمیت دارد. هدف از این نوشتار بررسی مختصات و پربسامدی کارکردهای زبانی ـ ارتباطی در زبان علم زمین‏شناسی با تکیه بر تحلیل‏های زبان‏شناسی متنی است. بدین‏منظور، پیکره‏ای متشکل از ۳۶ مقالۀ زمین‏شناسی چاپ­شده در مجله­های علمی ـ پژوهشی، بر اساس معیارهای مرتبط با الف) سازماندهی متنی و ب) معیارهای مرتبط با خصلت­های زبانی، مورد تحلیل کیفی و کمّی قرار گرفت. یافته‏ها حاکی از آن است که زبان علم زمین‏شناسی به­واسطۀ توسعۀ معنایی پله به پله که با تکرار، پوشینه‏گذاری و طبقه‏بندی واژگانی همراه است و نیز بالفعل‏سازی افعال ارتباطی ـ کنشی، تواتر اسمی‏سازی و گزاره‏های مجهول، در قالب زبانی مقتصد و عینی با مخاطب در تعامل است. همچنین، آمارگیری کمّی در ۱۳۸۰۵ گزارۀ حاوی کارکردهای زبانی ـ ارتباطی نشان می‏دهد که بیشترین تواتر مربوط به انسجام متنی (واژگانی ـ نحوی) و سپس اقتصاد زبانی (اسمی‏سازی، گزاره‏های خلاصه­شده) بوده و کم­ترین تواتر متعلق به افعال و عبارات قیدی ـ کمکی است.
 
 

---

در این پژوهش تولید آنزیم سلولاز به کمک قارچ تریکودرما ریسی  ۵۱۴۲ PTCC بر سه نوع سوبسترای لیگنوسلولزی (سبوس ذرت، خاک اره و سبوس گندم) و درصد ترکیب­های مختلف دو سوبسترای خاک اره و سبوس گندم به روش تخمیر حالت جامد به مدت ۶ روز در مقیاس ارلن بررسی شد. سپس در شرایط بهینه نسبت ترکیبات سوبسترا بدست آمده از مقیاس ارلن، تأثیر هوادهی در سه سطح ۰,۵، ۱ و ۱,۵ لیتر بر ساعت بر گرم سوبسترای خشک اولیه () بر تولید این آنزیم در بیوراکتور بسترآکنده ۰,۵ لیتری مورد مطالعه قرار گرفت. رطوبت اولیه سوبسترا و pH به ترتیب (w/w) ۷۰% و ۵ و دمای گرماگذاری به ترتیب در مقیاس ارلن و بیوراکتور ۳۰ و °C ۲۸ در نظر گرفته شد. بررسی میزان تولید آنزیم سلولاز بر اساس فعالیت دو آنزیم اندوگلوکاناز و اگزوگلوکاناز مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین مقدار فعالیت­ آنزیم اندوگلوکاناز و اگزوگلوکاناز در مقیاس ارلن به ترتیب در روز ششم و سوم ۱۳و  ۶,۴ و در بیوراکتور در روز سوم به ترتیب ۳۶ و  ۱۰ در شدت هوادهی  ۱,۵ با استفاده از سوبسترا با ترکیب ۷۵% سبوس گندم و ۲۵% خاک اره به دست آمد.

---

هدف اصلی استخراج کلمات کلیدی انتخاب مجموعه‌ای از لغات در متن است که می‌تواند موضوع اصلی متن را بازگو کند. استخراج کلیدواژگان در بازیابی اطلاعات، سیستم‌های پیشنهاددهندۀ متنی و دسته‌بندی متون، نقش مهم را ایفا می‌کند. در زبان فارسی باتوجه به پیچیدگی ذاتی زبان فارسی استخراج کلیدواژگان به‌مراتب دشوارتر شده است. در این پژوهش سعی شده است با رویکرد نوین ترکیبی آماری و یادگیری ماشین به استخراج کلیدواژگان پرداخته شود. ابتدا باتوجه به ساختار زبان فارسی پیش­پردازهای لازم برای حذف کلمات و علائم نگارشی صورت می‌گیرد. سپس  با استفاده از سه نوع ویژگی آماری و دسته­بند بیز سیستم به‌صورت خودکار الگوی کلمات کلیدی با کلمات عادی را آموزش می‌بیند. همچنین پس­پردازش کارا برای کم کردن کلمات مثبت کاذب در چارچوب پیشنهادی طراحی شده است. گفتنی است که مدل ساخته‌شده قادر به شناسایی تعداد حداکثر ۲۰ کلیدواژه در هر پایان‌نامه است و این کلمات با کلیدواژگان نوشته‌شده در هر متن مقایسه و ارزیابی می‌شوند. نتایج ارزیابی‌های متنوع نشان می­دهد روش پیشنهادی با دقت مناسبی توانسته است کلمات کلیدی نوشتارهای فارسی علمی (پایان­نامه و رساله) را استخراج کند.

---

چکیده پروبیوتیک­ها میکروارگانیسم­های زنده­ای هستند که وقتی به مقدار کافی مصرف شوند سلامتی را به میزبان اعطا می­کنند. باکتری­های لاکتیک اسید، متداول­ترین نوع باکتری­هایی هستند که به عنوان پروبیوتیک معرفی شده­اند و در محصولات لبنی سنتی وجود دارند. هدف از این پژوهش، جداسازی و شناسایی باکتری­های پروبیوتیک از فلور موجود در شیر گاوی و ماست سنتی شهرستان خوی می­باشد. برای رسیدن به این هدف، سویه­های جدا شده توسط روش­های فنوتیپی (مورفولوژی، رنگ و پیگمان کلنی، رنگ­آمیزی گرم، تست کاتالاز، تست­های بیوشیمیایی شامل رشد در دماهای ۱۰، ۱۵ و ۴۵ درجه سانتیگراد و غلظت­های ۴% و ۵/۶%  نمک و نیز تخمیر ۱۷ نوع قند) جداسازی و شناسایی شدند و پتانسیل پروبیوتیکی آن­ها (مقاومت به اسید معده و نمک­های صفراوی) مورد ارزیابی قرارگرفت. سپس برای شناسایی دقیق­تر با جفت آغازگرهای اختصاصی، ژن ۱۶S rRNA باکتری­های لاکتوباسیلوس تکثیر داده شد و بعد از خالص­سازی محصول PCR، ژن مورد نظر برای توالی­یابی ارسال گردید. در مجموع ۱۴ سویه لاکتوباسیلوس به عنوان فلور میکروبی طبیعی دارای پتانسیل پروبیوتیکی در منطقه خوی گزارش شد که کیفیت محصولات لبنی این منطقه را تأمین می­نمایند و پتانسیل کاربرد در محصولات لبنی تولید شده در صنعت را دارا می­باشند.  

---

قالی‌بافی ایرانی از معروفترین صنایعی است که در طول قرون متمادی توجه جهانیان را به هنرهای ایرانی معطوف ساخته است. آنچه که بیش از هر عاملی قالی ایرانی را به عنوان یک اثر هنری زیبا مطرح می‌سازد، نقوش و چگونگی ترکیب‌بندی آنها در فضای دو بعدی قالی است. تنوع نقش مایه‌ها، کاربرد رنگهای عمیق و زیبا، حسن ترکیب و تناسب الوان، ترکیب‌بندی لطیف و شاعرانه و عدم ایجاد آثار فراوان از برجسته‌ترین ویژگیهای طراحی فرش ایرانی به شمار می‌روند. پیشرفت صنعتی و توسعه حمل و نقل در قرن نوزدهم میلادی باعث شد که کاوشگران غربی با سفر به شرق، با میراث فرهنگی این تمدنها آشنا شوند. ویلیام موریس متفکر اصلی جنبش هنر و پیشه انگلستان و از پیشگامان هنر مدرن در اروپا از اولین هنرمندانی است که به تحقیق در نقوش و طرحهای قالیهای ایرانی پرداخته است. در این مقاله کوشش شده تا در ابتدا با معرفی و مطالعه ویژگیهای فرشهای تأثیرگذار در بحث «فرش ایرانی به مثابه رسانه ارتباطی» جایگاه قالی ایرانی در هنر مغرب زمین تبیین شده، سپس با «رویکردی نشانه شناختی بر آثار ویلیام موریس» نحوه الهام وی از طراحی قالی ایرانی مورد مداقه قرار گیرد.

---

شیخ شهاب‌الدین سهروردی پایه‌گذار مکتب «اشراقی»، پیونددهندۀ فلسفۀ یونان، عرفان اسلامی با وحی قرآنی در آثار رمزی خود بوده ‌است. داستان‌های رمزی او به گفتۀ بعضی اندیشمندان ازجمله هانری ‌کُربن، حاصلِ تجربیات شهودی خودِ اوست که به رشتۀ تحریر درآمده ‌است. نظریۀ نشانه‌ ـ معناشناختی گفتمانی، رویکردی جدید از علم نشانه‌شناسی است که رابطۀ میان دال و مدلول را به جریانی سیّال و چندبُعدی تبدیل‌ کرده، و زمینۀ تولید معناهای جدید را در یک متن فراهم می‌کند. سهروردی ازجمله گفته‌پردازان عرصۀ متون رمزی عرفانی است که اگرچه قرن‌ها پیش از نظریه‌پردازان نشانه ـ معناشناختی ازجمله گِرمَس می‌زیسته ‌است، ولی نوشتارهای او قابلیّت واکاوی با این نظریه‌های جدید را دارد. ازاین‌رو یک متن رمزی وی یعنی عقل سرخ را برای نمونه با رسالۀ‌الطیر ابن‌سینا که همانندی‌هایی با هم دارند، برای این پژوهش برگزیده‌ شد تا ازیک‌سو نظام‌های گفتمانی و ازسوی‌دیگر نوع روایت را در آن‌ها مورد نقدوبررسی قرار دهیم. هردو روایت بیان کوششی جهت دستیابی به اُبژۀ ارزشی است که برخلاف روایت‌های کلاسیک، در دورن کنشگر وجود دارد نه در بیرون از وجود او. در هردو داستان نشانه‌هایی از روایت تعاملی و روایت هم‌آمیخته یا هم‌تنیده به‌چشم ‌می‌خورد و در عقل سرخ افزون‌بر این‌ها، روایت تطابقی هم وجود دارد. همچنین انواع نظام‌های گفتمانی ‌کنشی، تنشی، شوِشی و بُوِشی را می‌توان در این دو اثر سهروردی جست‌وجو کرد. این پژوهش به شیوۀ تحلیل محتوای کیفی متن و مبتنی بر نظریۀ نشانه ـ معناشناختی در حوزۀ زبان‌شناسی مدرن با تأکید بر الگوی گِرمَس به سامان‌رسیده ‌است.

 

---

چکیده باکتریوسین‌ها، پپتید‌ها یا پروتـﺋین‌های سنتز شده ریبوزومی هستند که بر علیه گونه­های ژنتیکی نزدیک به باکتری تولید کننده خاصیت ‌کشندگی یا مهارکنندگی رشد دارند و سبب افزایش ماندگاری و ایمنی محصولات غذایی می­گردند. در این تحقیق، مطالعه بر روی سویه­های بومی لاکتوباسیلوس پلنتاروم (DL۲، BL۱، L۲۸، L۲۷،  L۲۵وEL۳)، که قابلیت بازدارندگی رشد آن­ها مورد بررسی قرار گرفته بود، صورت گرفت. بعد از تأیید مطالعات قبلی مبنی بر قابلیت بازدارندگی سویه­ها توسط تست انتشار از دیسک (Disk diffusion assay) و مشاهده نتایج مورد انتظار، جهت بررسی ژن کد کننده باکتریوسین، واکنش زنجیره­ای پلیمراز (PCR) با استفاده از آغازگرهای اختصاصی انجام گرفت. مناطق ژنی مورد نظر در سویه­های BL۱، L۲۸،   L۲۵ وEL۳ تکثیر پیدا کردند. استفاده از پرایمرهای طراحی شده و توالی­یابی نشان می­دهد سویه EL۳ شامل ژن­های ساختاری برای باکتریوسین­های plnEF، plnJK و plnN می­باشد، اگرچه سویه­های L۲۸ و BL۱ لاکتوباسیلوس پلنتاروم تنها دارای ژن­های ساختاری برای تولید پلنتاریسین EF هستند.  توالی­ها دارای تشابه ۹۹٪ با ژن­های ایزوله­های لاکتوباسیلوس پلنتاروم ثبت شده در پایگاه داده NCBI بوده و توالی این ایزوله­ها با شماره دسترسی EL۳ (KT۰۲۸۶۰۰)، L۲۸ (KT۰۲۸۶۰۱) و BL۱ (KT۰۲۸۶۰۲) در Gene Bank ثبت شده اند.

---

این پژوهش با هدف بررسی ریزپوشانی روغن ماهی کیلکای دریای خزر و بکارگیری آن در پنیر برای تولید فرآورده فراسودمند انجام گرفت. ماهی کیلکا یکی از فراوانترین و صنعتی‌ترین گونه‌های ماهی دریای خزر می‌باشد که علی‌رغم مزایای متعدد سلامتی بخش، سهم ناچیزی از صید آن برای مصرف انسان استفاده می‌شود و بیشتر برای خوراک طیور بکار می‌رود. اسیدهای چرب روغن ماهی کیلکای مورد استفاده در این پژوهش علاوه بر دارا بودن اسیدهای چرب مریستیک (۰۴/۰±۷۴/۳ درصد)، پالمیتیک (۰۶/۰±۹۷/۱۹ درصد)، پالمیتولئیک(۰۶/۰±۸۱/۴ درصد)، استئاریک (۰۳/۰±۲/۴ درصد) و لینولئیک (۰۵/۰±۶۷/۲۱ درصد)، دارای مقادیر قابل توجه اسیدهای چرب بلند زنجیر شامل ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) (۰۴/۰±۶/۶ درصد)، دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) (۰۶/۰±۸۳/۱۶ درصد) بود.مقادیر ۱ و ۲ درصد روغن ماهی کیلکا همراه با مواد کمک فرآیندبه شیر اضافه و با استفاده از خشک کن پاششی به پودر تبدیل شد.دو تیمار پنیر فراسودمند با افزودن ۵ درصد از پودرهای تولید شده تهیه گردید. رنگ و بوی پنیرهای فراسودمند با نمونه پنیر شاهد اختلاف معنی‌دار آماری نداشتند. هرچند طعم دو نوع پنیر فراسودمند تولید شده با نمونه پنیر شاهد اختلاف معنی‌دار آماری داشت اما هر دو در گروه خوب قرار گرفتند. از لحاظ ارزیابی حسی کلی نیز، نمونه‌های پنیر در روزهای ۰، ۱۵ و ۳۰ پس از تولید مورد بررسی قرار گرفتند که در این فواصل با یکدیگر اختلاف معنی‌دار آماری نداشتند.