تبِ تند باختین در ایران

نویسنده
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گلستان
چکیده
میخائیل باختین از آن دست متفکرانی است که هرچند در زمان حیاتش شهرت چندانی نیافت، هرچه از خاموشی­اش می­گذرد، او و نظریۀ «منطق گفت وگویی­اش» با اقبال فراوان و روزافزونی روبه رو می شود؛ تا آنجا که برخی او را بزرگ­ترین نظریه­پرداز ادبیات در سدۀ بیستم می­دانند (تودروف، 1377: 7). همین غنای اندیشه و همخوانی نظریۀ او با دغدغه­های انسان معاصر سبب شده است تا مورد توجه بسیار محققان حوزه­های گوناگون و به ویژه علوم انسانی قرار گیرد. محققان ایرانی نیز از این قاعده مستثنا نبوده، به باختین و آرای او روی خوش نشان داده­اند و کتاب­ها (مانند دموکراسی گفت وگویی اثر منصور انصاری) و مقاله های بسیاری را با توجه به اندیشه­های این متفکر روسی نوشته اند. اما متأسفانه، این توجه به آرای باختین همیشه دقیق و درست انجام نشده است؛ چنان­که مطالعه و بررسی برخی از آخرین مقالاتی که با الهام از آرای باختین به چاپ رسیده­اند، یعنی «گفت وگومندی و چندصدایی در شعر حافظ» و «چندصدایی در رمان زنان ایران»1 گویای درستی این ادعایند. هدف مقالۀ حاضر نیز نقد مقالات نام برده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله English

Bakhtin Fever in Iran

نویسنده English

EIsa Amankhani
Assistant professor in Golestan Univ.
چکیده English

.

منابع
ـ تودروف، تزوتان (1377). منطق گفت وگویی میخائیل باختین. ترجمۀ داریوش کریمی. تهران: نشر مرکز.
ـ حافظ شیرازی، شمس الدین محمد (1367). دیوان اشعار. تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی. تهران: زوار.
ـ حسینی، مریم (1390). «چندصدایی در رمان زنان ایران» در گفت وگومندی در ادبیات و هنر. به کوشش بهمن نامورمطلق و منیژه کنگرانی. تهران: سخن. صص73-94.
ـ سلدن، رامان و پیتر ویدوسون (1384). راهنمای نظریۀ ادبی معاصر. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: طرح نو.
ـ صلاحی مقدم، سهیلا (1390). «گفت وگومندی و چندصدایی در شعر حافظ» در گفت وگومندی در ادبیات و هنر. به کوشش بهمن نامورمطلق و منیژه کنگرانی. تهران: سخن. صص113-134.
ـ عالم، عبدالرحمن (1384). تاریخ فلسفۀ سیاسی غرب. تهران: وزارت امور خارجه.
ـ غلامحسین­زاده، غریب­رضا و نگار غلامپور (1387). میخاییل باختین: زندگی، اندیشه­ها و مفاهیم بنیادین. تهران: روزگار.
ـ فتوحی، محمود (1391). سبک شناسی: نظریه­ها، رویکردها و روش­ها. تهران: سخن.
ـ هاو، ال. ای (1386). یورگن هابرماس. ترجمۀ جمال محمدی. تهران: گام نو.
- Bakhtin, Mikhail (1999). Problems of Dostoevsky's Poetics. Caryl Emerson (Tr.). University of Minnesota Press.
- ________ (1984). Rabelais and his World. H. Isowolsky (Tr.). Cambridge Press.