دوره ۱۳، شماره ۵۰ - ( ۱۳۹۹ )                   جلد ۱۳ شماره ۵۰ صفحات ۱۰۶-۷۹ | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.20080360.1399.13.50.4.2

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
gholami M. Qudama ibn Jafar's Literary Theory. LCQ 2020; 13 (50) :79-106
URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-29-40586-fa.html
غلامی مجاهد. نظریه ادبی قدامه‌بن جعفر. نقد ادبی. ۱۳۹۹; ۱۳ (۵۰) :۷۹-۱۰۶

URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-۲۹-۴۰۵۸۶-fa.html

نظریه ادبی قدامه‌بن جعفر
مجاهد غلامی*
استادیار زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه خلیج فارس. بوشهر. ایران. ، mojahed.gholami@gmail.com
چکیده:   (۶۴۳۰ مشاهده)
از اوایل قرن بیستم بود که در اروپا و امریکا و پی­آیۀ آن با چند دهه تأخیر ناگزیر در ایران، تلقی نوینی از نقد ادبی به‌دست داده شد که پیروی از یک نظریۀ بینارشته­ای و مشارکت با نویسنده در تألیف معنا را ناگزیر می­نمود. نبودِ چنین تعریفی از نقد در گذشتۀ ادبی اسلام و ایران را نباید به وجود نداشتنِ نقد ادبی در آن ایام تعبیر کرد و بر نمادها و نمودهای آن در رسایل تاریخی و بلاغی، تذکره­ها و دواوین شعرا، با تعریفی که در ادوار پیشین از نقد ادبی وجود داشته، چشم بست. این نقدها بدون پشتوانۀ نظری نیز نبوده؛ چراکه نقد ادبی عملی است نظریه­ای و ایده­ها و آرای منقِد دربارۀ جهان، سامانۀ نظری­ای را به‌وجود می­آورد که نقدهای وی مطابق با آن عمل می­نماید. در جستار پیشِ‌رو، به بویۀ نظریۀ ادبی­شناسی تاریخی در گذشتۀ ادبی اسلام و ایران، کتاب نقدالشعر نوشتۀ قدامه‌بن جعفر (260ـ337ق) بررسی شده است. نخست از همه، شایسته­تر آن دیده شد که به‌جای نقد کلاسیسیستی یا فرمالیستی، رویکر نقادانۀ قدامه و نظریۀ ادبی وی که منطقۀ عملش بلاغت و مسائل مرتبط به عیوب شعری است، نقد و نظریۀ ادبی بلاغی نامیده شود. معاییر تشخیص معایب و محاسن شعری، متن­مدار بودن و تک­معنا دانستنِ متن نیز مسائلی­اند که استخوان­بندی نظریۀ ادبی قدامه‌بن جعفر را می‌سازند. برخی از این موضوعات را با آرا و اندیشه­های پژوهشگران و منقِدان بازبسته به دبستان انگلو‌امریکایی نقد ادبی می­توان سنجید.
واژه‌های کلیدی: قدامه‌بن جعفر، نظریۀ ادبی، نقدالشعر. نقد بلاغی، نقد کلاسیسیستی.
متن کامل [PDF 417 kb]   (۱۷۴۰ دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: نظریه ادبی
دریافت: 1398/11/21 | پذیرش: 1399/3/19 | انتشار: 1399/3/10
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.