پیوندهای تاریخ‌نگاری و روایت‌پردازیِ ادبی در «مقتل»، تحلیل زمان‌بندیِ روایتِ شهادتِ حضرت قاسم(ع)در مقتل‌های واقعه عاشورا

نوع مقاله : پژوهشی -نظری اصیل

نویسنده
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
چکیده
یافتن شباهت‏ها و تفاوت‏ها در نگارش تاریخی و ادبی می‏تواند ذیل مطالعات بین‌رشته‏ای تعریف شود. در این پژوهش، جنبه‏های روایی مقتل‏های واقعه عاشورا از دیدگاه زمان روایی ژرار ژنت بررسی شده است. مورد مطالعه، ماجرای حضرت قاسم (ع) است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است و از نتایج برجسته تحقیق این موارد است: 1. در حوزه آرایش رویدادها، بیشترین زمان‏پریشی‏ها به رویدادهای نامعتبر تاریخی اختصاص دارد که در مقتل‏های نیمه‏روایی (تاریخی ـ داستانی) آمده است. متفاوت‏ترین نوع زمان‏پریشی نیز در محرق ‌القلوب آمده که نشانه‏های آن در مداحی‏های امروز به‏جا مانده است. 2. در حوزه دیرش رویدادها، بیشترین درنگ‏های روایی به رویدادهای نامعتبر تاریخی مربوط می‌شود که حاصل پردازش ادبی در سطح لفظ است؛ شیوه دیگر اطاله دادن، روایت درآمیختن نظم و نثر است و پس از آن، توصیف جزئیات برخی رویدادها از شتاب روایت کاسته است. بیشترین صحنه‏های نمایشی اغلب به رویدادهای نبرد مربوط است. 3. در حوزه بسامد رویدادها، بیشترین تکرار حاصل درآمیختگی نظم و نثر و تکرار مطلب منثور در شعر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله English

Links of Historiography and Literary Narration in Maghtal, Analysis of Schedule of Holy Ghasem's Martyrdom Narration in Ashura Killing Places

نویسنده English

zahra hayati
Faculty Member
چکیده English

Finding similarities and differences in historical and literary writing may be defined in the interdisciplinary studies. In this research, the narrative aspects of killing places in Ashura were analyzed from viewpoint of Gerard Genette's narrative time. The object of study is Holy Ghasem. The research has descriptive- analytical method, and the following items are the considerable results of research: (1) in the field of phenomena order, non-accredited historical phenomena include the most part of Anachronies mentioned in semi-narrative killing places (historical- fictional).The most different type of anachrony is mentioned in Moharegh Algholoub which is non-diegetic traditionally remained in today eulogies; (2) in the field of phenomena duration, the most part of narrative decelerations is non-accredited historical phenomena which is the product of literary processing in word; another method of narration prorogation is the mixture of poetry and prose; then the description of details of some phenomena including accredited and non-accredited has reduced the acceleration of narration. The most dramatic scenes are mainly related to the fight scenes; (3) in the field of phenomena frequency, the most repetitive frequency is the integrated product of poetry and prose which is the repetition of prose in poetry.

کلیدواژه‌ها English

Narration Analyst
scheduling
Gerard Genette
Killing Place
- ابن طاووس، علی بن موسی (1385). لهوف. ترجمه: محمد اسکندری. تهران. انتشارات آرام دل.
- ابی مخنف. لوط بن یحیی (1392). مقتل ابی مخنف، نخستین گزارش مستند از نهضت عاشورا. تحقیق: محمدهادی یوسفی غروی. ترجمه و تدوین: جواد سلیمانی. قم:انتشارات مؤسسه امام خمینی.
- احمدوند، شجاع و حمیدی، سمیه (1392). «چهار روایت در فهم معنای مطالعات میان‌رشته‌ای». فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. دوره ششم. صص31-53
- آسابرگر، آرتور(1380). روایت در فرهنگ عامیانه، رسانه و زندگی روزمره. ترجمه محمدرضا لیراوی. تهران: سروش.
- انوری پور، حسین (1395). قتیل العبرات (قوت و ضعف گزارش‌های واقعه کربلا). تهران. شرکت چاپ و نشر بین الملل.
- ایگلتون، تری (1386). پیش درآمدی بر نظریه‌ی ادبی. ترجمه عباس مخبر. تهران: نشر مرکز.
- تولان، مایکل(1393). روایت شناسی(درآمدی زبان‌شناختی-انتقادی).ترجمه سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت.
- جوهری، محمد (1390). طوفان البکاء، در مصائب ائمه اطهار به‌خصوص سید الشهداء. قم. انتشارات طوبای محبت.
- ریمون- کنان، شلومیت (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمه ابوالفضل حرّی، تهران: نیلوفر.
- زینی‌وند، تورج (1392). «ادبیات تطبیقی؛ از پژوهش‌های تاریخی- فرهنگی تا مطالعات میان‌رشته‌ای». فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. دوره پنجم. صص21-35.
- فراستخوا، مقصود (1390). «میان‌رشته‌گرایی و ظهور علم جلودارِ سرحدی، بررسی خاستگاه‌، ظرفیت‌ها و بایسته‌های میان‌رشته‌ای شدن». فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. دوره چهارم. صص1-24.
- قاجار، فرهادمیرزا معتمد الدوله (1391). قمقام زخار و صمصام بتار، در احوال مولا اباعبدالله الحسین. 2ج. چ پنجم. تهران: انتشارات کتابچی.
- قمی، عباس (1391). ترجمه نفس المهوم: در کربلا چه گذشت؟. ترجمه: محمدباقر کمره‌ای. چ سی و سوم. قم: مسجد مقدس جمکران
- کاشفی، حسین (1390). روضهالشهداء. به تصحیح حسن ذوالفقاری، علی تسنیمی، با همکاری صبا واصفی. تهران: معین، مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی.
- گروهی از تاریخ‌پژوهان (1393) تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء علیه السلام، زیر نظر حجه‌الاسلام و المسلمین استاد مهدی پیشوایی، 2ج، چ12، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
- گروهی از نویسندگان (1392). درسنامه مقتل‌شناسی، به اهتمام روح الله عباسی، تهران، قدیم الاحسان.
- مارتین، والاس.(1382). نظریه‌های روایت. ترجمه محمدشهبا. تهران: هرمس.
- مجاهدی، محمدعلی ( ). پژوهشی در مقتل‌های فارسی: کتابشناسی امام حسین (ع)، قم: زمزم هدایت
- محمدی ری‌شهری، محمد (1393). دانشنامۀ امام حسین علیه السلام بر پایۀ قرآن، حدیث و تاریخ، [با همکاری] سید محمود طباطبایی‌نژاد و سید روح‌الله سید طبایی، ترجمۀ عبدالهادی مسعودی [و دیگران]، ج1، چ7، قم: دارالحدیث.
- مدبری، محمود و حسینی سروری، نجمه (1387). «از تاریخ روایی تا روایت داستانی، مقایسه شیوه‌های روایتگری در اسکندرنامه‌های فردوسی و نظامی». نشریه علمی-پژوهشی گوهر گویا. سال دوم. شماره6، صص1-28.
- مفید، محمد بن محم بن نعمان (1395) مقتل مفید. ترجمه: سیدعلیرضا جعفری. چ هشتم. قم: انتشارات نبوغ
- مقرم، عبدالرزاق (1392). مقتل الحسین . ترجمه قربانعلی مخدومی. چ سوم. قم: انتشارات نصایح.
- نراقی، محمد بن مهدی بن ابی‌ذر (1393). محرق القلوب (غم‌های جان‌سوز). قم.انتشارات سرور.