تحلیل انتقادی کاربست مکتب رمانتیسم در جریان‌شناسی شعر معاصر ایران

نوع مقاله : پژوهشی -نظری اصیل

نویسندگان
1 دانشگاه مازندران
2 دانشیار دانشگاه مازندران
چکیده
مکتب رمانتیسم مقارن با قرن هجدهم در واکنشی دیالکتیکی به مکتب کلاسیسم و نئوکلاسیسم و متأثر از مسائل فلسفی، سیاسی و اجتماعی عصر به‌ظهور پیوست. تأکید رمانتیسم بر فردیت هنرمند، آزادی تخیل، اصالت احساس و تلاش برای ترسیم حقیقتی مثالی و متعالی که به‌زعم رمانتیست‌ها در پس واقعیت اثباتی و علمی وجود داشت، اساس این مکتب را تشکیل می‌دهد. مقارن با شکل‌گیری تجدد ادبی در ایران، برخی استادان دانشگاهی و سنت‌گرایان ادبی، ادبیات متجدد را تقلیدی از غرب و ترجمه‌ای از آثار مکاتب غربی و ازجمله مکتب رمانتیسم معرفی کردند. این ایده‌ در دهه‌های بعد عمدتاً به‌دلیل ضعف پژوهش ادبی در ایران تثبیت شد. پژوهش حاضر نشان می‌دهد که نوع تلقی از مکتب رمانتیسم در ایران با به‌حاشیه‌رانی برخی ویژگی‌های ماهوی آن، انفکاک مؤلفه‌های این مکتب از بستر فلسفی و معرفت‌شناختی آن‌ها و تلقی بعضاً نادرست از برخی مفاهیم همراه آن است. از آنجا که مکتب‌های ادبی حائز مؤلفه‌هایی مفهوم‌سازی‌شده و ساختارمند هستند، پژوهش ادبی در ایران از این ساختار سهل‌الوصول جهت شرح و جریان‌شناسی ادبی بهره می‌برد و با توصیف مؤلفه‌هایی همچون عشق و طبیعت در انفصال کامل از سنت ادبیات فارسی و بدون توجه به تطور این ویژگی‌ها از گذشته تا امروز، شناختی ناقص و گاه اشتباه از جریان‌های ادبیات معاصر به‌دست می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

A Critical Analysis of Employing Romanticism in Identifying the Trends of Contemporary Poetry in Iran

نویسندگان English

haleh kiany 1
gholamreza pirooz 2
1 -
2 mazandaran uni
چکیده English

The school of romanticism emerged as a dialectical reaction to classicism and neoclassicism in the eighteenth century and it was influenced by philosophical, political and social factors of its age. Romanticism was characterized by its emphasis on individualism, the freedom of imagination, the sincerity of emotions and also the attempts to reach the transcendent truth, discernible beyond the scientific reality. Along with the formation of literary renaissance in Iran, many academians and literary traditionalists introduced modern literature as an imitation of the west in form of translations of western schools, including romanticism. Such an idea has been consolidated by the lack of valid and reliable literary research in the following decades. The current study has indicated that the interpretation of romanticism in Iran has been influenced by neglecting some of its essential characteristics, debasing its components from its philosophical and epistemological context and by inaccurate renditions of some of its core concepts. As literary schools contain conceptualized and structured components, literary research in Iran has seemingly employed this accessible structure in studying literary trends. Consequently, this has led to incomplete and even erroneous understanding of the trends of contemporary literature, due to focusing on sole descriptions of such elements as love and nature, without considering Persian literary traditions.

کلیدواژه‌ها English

trends of contemporary poetry
social romanticism
Iranian romanticism
school of romanticism
آژند، یعقوب، 1363، ادبیات نوین ایران، تهران: امیرکبیر.
اویسی کهخا، عبدالعلی، 1391، «بررسی رمانتیسم و بازتاب آن در شعر حسن هنرمندی»، پژوهشنامه ادب غنایی، دوره دهم، شماره 18.
باوره، موریس، 1383، «تخیل رمانتیک»، ترجمه فرحید شیرازیان، مندرج در لوکاچ و دیگران، رمانتیسم (مجموعه مقالات)، 1383، ترجمه مراد فرهادپور و دیگران، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد- صص 55-78
براهنی، رضا، 1378، طلا در مس، تهران: بزرگمهر. ج 1-3.
.....................، 1375، بحران رهبری نقد ادبی، گفتگو با ملک ابراهیم امیری، تهران: ویستار.
تسلیمی، علی، 1396، پژوهشی انتقادی کاربردی در مکتب‌های ادبی، تهران: کتاب آمه.
....................، 1383، گزاره‌هایی در ادبیات معاصر ایران(شعر)، تهران: اختران.
جعفری، مسعود، 1388، سیر رمانتیسم در ایران ( از مشروطه تا نیما)، چاپ دوم: تهران: نشر مرکز.
جعفری‌نژاد، کامبیز، 1394، رمانتیسم و شش شاعر رمانتیک، تهران: انتشارات حریر.
حمیدیان، سعید، 1383، داستان دگردیسی و روند دگرگونی‌های شعر نیما یوشیج، چاپ دوم،
خاتمی، احمد، 1396، نگاهی به ادبیات معاصر ایران، تهران: علم.
رستمی، فرشته و مسعود کشاورز، 1382، رمانتیسم در اشعار فروغ فرخزاد، با نگاهی به مفاهیم کودکی، تنهایی، اندیشه، عصیان و گناه در سروده‌های وردزورثْ کولریج، کیتس، بلیک و بایرون، تهران: نوای دانش.
روزبه، محمد رضا، 1381، ادبیات معاصر ایران، تهران:‌ روزگار.
زرقانی، مهدی ، 1383، چشم‌انداز شعر معاصر ایران، تهران: نشر ثالث.
زرین‌کوب، عبدالحسین،1383،‌ از گذشته ادبی ایران، تهران، سخن.
زرین‌کوب، حمید ، 1358، چشم‌انداز شعر نو فارسی، تهران: توس.
سراج، شهین، «هفتاد و دو ملت در مقایسه با کافه سورات و کلبه‌ی هندی» کلک، شماره 94، دی 1376: 193-209.
شمیسا، سیروس، 1383، راهنمای ادبیات معاصر، تهران: میترا.
............................، 1390، مکتب‌های ادبی،‌تهران:‌قطره.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا، 1390، با چراغ و آینه: در جستجوی ریشه‌های تحول شعر معاصر، تهران: سخن.
شیرشاهی، افسانه، 1396، رمانتیسم و سیر تحول آن در ایران و در اشعار حسین منزوی، تهران: تایماز
صادقی، معصومه، شیما صادقی بنیس، 1395، جلوه‌های رمانتیک در اشعار احمد شاملو و نزار قبانی، تهران: طراوت.
طاهری، قدرت‌الله، 1393، بانگ در بانگ، تهران‌: نشر علمی.
عالی عباس‌آباد، یوسف، 1390، جریان‌شناسی شعر معاصر، تهران: سخن.
فورست، لیلیان، 1395، رمانتیسم، ترجمه مسعود جعفری، چاپ هفتم، تهران: نشر مرکز.
فورنیه، ماتلید، 1390، رمانتیک‌ها، ترجمه غلامحسین حسینی، خرم آباد: انتشارات شاپورخواست.
کرمانی، میرزا آقاخان، 2008، جنگ هفتاد ودو ملت، فرانکفورت، نشر البرز.
گنجعلی، عباس ، سکینه صارمی، 1390، «بررسی و تطبیق مؤلفه‌های رمانتیسم در آثار بدر شاکر سیاب و قیصر امین‌پور»، زبان و ادب فارسی، سال سوم، شماره 9، صص 131-149.
معروف، یحیی و همکاران، 1390 ، «بررسی رمانتیسم در اشعار سید قطب و نادر نادرپور» ادبیات تطبیقی دانشگاه باهنر، سال سوم، شماره 5 ، صص 253-278.
میرزایی، لیلی، 1396، جلوه های رمانتیسم در شعر هوشنگ ابتهاج، تهران: ندای کارآفرین .
میکائیلی، حسین، 1389، پیوند عرفان و رمانتیسم در شعر سپهری، مطالعات عرفانی، شماره یازدهم، صص 273-294.
نصیرالدین طوسی، محمدبن محمد، 1389، اساس الاقتباس، تصحیح عزیزالله علی زاده، تهران: فردوس.
وان تیژم، فیلیپ، 1370، رمانتیسم، ترجمه غلامعلی سیار، تهران: بزرگمهر
ولک، رنه، 1373، تاریخ نقد جدید، ج 1، ترجمه سعید اربابشیرانی، تهران: انتشارات نیلوفر.
ولک، رنه، 1377، مفهوم رمانتی‌سیسم در تاریخ ادبی، ترجمه مجتبی عبدالله نژاد، مشهد: انتشارات محقق.
هیث، دانکن، 1388، رمانتیسم قدم اول، ترجمه کامران سپهران، تهران: پردیس دانش.
یاحقی، محمد جعفر، 1378، جویبار لحظه‌ها، تهران: جامی.
Burwick, Frederick, 2015: Romanticism: Keywords , Wileyblackwell.
Faflak, Joel, and Julia M. Wright, 2012, A Handbook of Romanticism Studies, Wiley-Blackwell.
Habib, M.A.R , 2008, A History of Literary Criticism and Theory . BlackWell Publishing.
Roberts, David and Peter Murphy, 2006, Dialectic of Romanticism: A Critique of Modernism, Continuum, London, New York.
Landi, Ann, 2002,Enycolopedia of art, Volume-4, Schirmer Reference, New York.
Morce, David, 1982, Romanticism: A Structural Analysis, PALGRA VE MACMILLAN.
Varner, Paul, 2015, Historical Dictionary of Romanticism in Literature, ROWMAN & LITTLEFIELD New York • London