دوره ۱۱، شماره ۴۳ - ( ۱۳۹۷ )                   جلد ۱۱ شماره ۴۳ صفحات ۱۵۶-۱۲۷ | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.20080360.1397.11.43.6.6

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Chiman F, moharrami R, zahiri B, giti S. Nature of Ferdowsi's Shahnameh Based on the Unity of Hegelian Subjectivity and Objectivity. LCQ 2018; 11 (43) :127-156
URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-29-27861-fa.html
فتحی چیمن، محرمی رامین، ظهیری بیژن، گیتی شهریار. سرشت‌ زیبایی‌‌شناختی شاهنامه‌ی فردوسی. نقد ادبی. ۱۳۹۷; ۱۱ (۴۳) :۱۲۷-۱۵۶

URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-۲۹-۲۷۸۶۱-fa.html

سرشت‌ زیبایی‌‌شناختی شاهنامه‌ی فردوسی
چیمن فتحی۱ ، رامین محرمی* ۲، بیژن ظهیری۳ ، شهریار گیتی۴
۱- دانشچوی دکتری دانشگاه محقق اردبیلی
۲- عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی ، moharami@uma.ac.ir
۳- عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی
۴- عضو هیات علمی گرو زبان و ادبیات عربی دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده:   (۸۳۳۸ مشاهده)
باوجود هماهنگی و همسانی شاهنامه­ی فردوسی با آنچه هگل در درس­گفتارهای زیبایی‌شناسی درباره ویژگی­های حماسه اصیل برمی­شمارد، وی شاهنامه را حماسه­ای غیرمنسجم و فاقد مرکز عملکردیِ مستقل می­خواند که نمی­توان به آن عنوان حماسه واقعی را داد. او حماسه اصیل را جلوه تمامیت جهان یک قوم می­داند که حاصل تعین­یابی و تظاهر انسانی اسطوره­های نامنسجم و نابسامان پیشین، یعنی ایدئال‌­شدگی طبیعت به‌وسیله روح است. بنابراین شعر حماسی اصیل را، به‌مثابه نخستین مرحله خودآگاهی روح مطلق، می­توان هنر ناب (مطلق) تلقی کرد که با ایجاد نوعی خودآگاهی جمعی در اجتماع تاریخی، از بالاترین درجه هم‌نوایی ذهن و عین برخوردار است. زیبایی‌­شناسی شاهنامه­ی فردوسی هم بر تحقق عینیِ محتوای اساطیری آن، یعنی «ستیزگی و آمیزگی نیروهای متضاد هستی»، از رهگذار گرایش­های اجتماعی، سیاسی و اخلاقی و به تعبیر دیگر بر تظاهر یگانگی اندام­وارِ دوگانه­ها استوار است. در این مقاله، نخست با استفاده از دیدگاه­ خود هگل درباره حماسه اصیل و نیز با بهره­‌گیری از یافته­های پژوهش­های دیگران، به نظرات او درباره شاهنامه پاسخ داده شده است؛ سپس با تکیه بر مقولاتی خاص از «فلسفه روح» هگلی، ازجمله خانواده، نظام نیازها و کشور یا دولت، در مقوله اخلاق اجتماعی، به‌شیوه تحلیل تطبیقی، سرشت زیبایی‌‌شناختی شاهنامه در خلال تمامیت حماسی، در مؤلفه­های برون­همسری، تضاد و تمامیت در جهان‌پهلوان شاهنامه، بن‌مایه‌های واگشتی و کلیت در طبقات چندگانه اجتماعی نشان داده شده؛ و بدین ­ترتیب، با تطبیق عناصر تمامیت­­­بخش حماسی در شاهنامه بر اصلی‌‌ترین شاخصه­­­­­های حماسه اصیل هگلی، بیان شده است که شاهنامه­ی فردوسی نیز، همچون بعضی از بزرگ­ترین حماسه­های اصیل جهان، با برخورداری از شاخص­ترین ویژگی‌های حماسه اصیل ـ برخلاف دیدگاه هگل ـ حماسه­ای اصیل است و ضمن دربرداشتن قدرت انتقال فهم مشترک دینی و اخلاقی از جهان، هنری جهان­شمول و ماندگار شمرده می‌شود.
 
واژه‌های کلیدی: زیبایی شناسی شاهنامه، فلسفه ی هنر هگل، عین و ذهن، یگانگی.
متن کامل [PDF 622 kb]   (۳۶۹۳ دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: نقد اسطوره ای
دریافت: 1397/9/14 | پذیرش: 1397/11/17 | انتشار: 1397/11/26
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.