دوره ۳، شماره ۱۰ - ( ۱۳۸۹ )                   جلد ۳ شماره ۱۰ صفحات ۳۴-۷ | برگشت به فهرست نسخه ها

‎ 20.1001.1.20080360.1389.3.0.11.9

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sarli N G, Saadat Derakhshan F. Periodizing History of Persian Rhetorics. LCQ 2010; 3 (10) :7-34
URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-29-193-fa.html
سارلی ناصرقلی، سعادت رخشان فاطمه. دوره‌بندی تاریخ دانش بلاغت فارسی. نقد ادبی. ۱۳۸۹; ۳ (۱۰) :۷-۳۴

URL: http://lcq.modares.ac.ir/article-۲۹-۱۹۳-fa.html

دوره‌بندی تاریخ دانش بلاغت فارسی
ناصرقلی سارلی* ۱، فاطمه سعادت رخشان۲
۱- استادیار دانشگاه تربیت معلّم
۲- کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
چکیده:   (۷۶۶۴ مشاهده)
«دوره» در مطالعات تاریخی مفهومی نظام بخش است و مورّخان علوم و هنرها را در طبقه بندی اطّلاعات تاریخی یاری می کند. در اغلب کتب تاریخ ادبیات، «دوره بندی» اساسی ترین پایۀ بخش بندی و فصل بندی است. دوره بندی در علوم ادبی مانند بلاغت نیز روایی و کاربرد یافته است. ازجمله شوقی ضیف، تاریخ بلاغت عربی- اسلامی را به ادواری تقسیم کرده است. در این مقاله طرحی برای دوره بندی تاریخ بلاغت فارسی پیشنهاد شده است. نظام بلاغت نظری فارسی دراصل از زبان عربی گرفته شده اما کیفیّت و کمیّت اقتباس در ادوار زمانی مختلف یکسان نبوده است. بلاغیون فارسی نویس خود نیز گاه نوآوری هایی داشته اند و گاه از نظام بلاغت نظری سایر تمدّن های مجاور ازجمله بلاغت هندی در بررسی زیبایی های سخن فارسی بهره گرفته اند. برمبنای عصر زندگی نویسندگان کتب بلاغت فارسی و شباهت و یکسانی رویکرد هایی که در نگارش کتب و رسالات بلاغی در پیش گرفته اند در این نوشته چهار دوره متفاوت را بازشناخته ایم: 1. دورۀ بومی سازی (از قرن پنجم تا هفتم ) که دورۀ آغازین بلاغت فارسی است و سه کتاب مهمّ ترجمان البلاغه، حدائق السحر فی دقایق الشعر و المعجم فی معاییر اشعار العجم را دربرمی گیرد. 2. دورۀ شرح و تقلید (از قرن هشتم تا پیش از دورۀ معاصر) که عصر شرح نویسی بر کتب دوره بومی سازی است. 3. دورۀ هندی مآبی (مقارن با رواج سبک هندی) که در آن فارسی نویسان هند و سبک هندی می کوشند سخن فارسی را به میزان نظام بلاغیِ برگرفته از هندی برسنجند. 4. دورۀ بلاغت مدرسی (دورۀ معاصر) که دوره متأخّرتر محسوب می شود و کتب درسی بلاغت فارسی را شامل است. کلیدواژه ها: بلاغت فارسی، دوره بندی، تاریخ بلاغت، بیان، بدیع.
واژه‌های کلیدی: بلاغت فارسی، تاریخ بلاغت، بیان، بدیع، دوره‌بندی
متن کامل [PDF 208 kb]   (۵۵۵۵ دریافت)    
موضوع مقاله: ادبیات عامیانه
دریافت: 1388/11/10 | پذیرش: 1389/7/5 | انتشار: 1390/1/24
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.